Софија, 10 мај 2024 (МИА/БТА) – Во Софија денеска се одржа официјалното отворање на првата станица за полнење на водород за Бугарија и регионот во рамките на Центарот за компетенции „Хитмобил“.

Ова е веста, која денеска ја избра МИА од сервисот на Бугарската телеграфска агенција (БТА), согласно Договорот за размена на информации и професионална соработка, кој предвидува секој ден националните информативни агенции на Северна Македонија и Бугарија да разменуваат по една вест, која ќе ја објават на својот интернет сајт без промени со изрично посочување и цитирање на партнерот како извор.

„Ова е прва теренска лабораторија во земјата и регионот за тестирање и развој на системи за чиста енергија“, рече дописниот член Евелина Славчева, претседател на Генералното собрание на Бугарската академија на науките (БАН). Според неа, ова е целта на Центарот – да ги олесни научните и применетите истражувања и иновации и, во директна врска со државните и општинските власти и бизнисот, да работи на забрзано воведување на вакви системи за обновлива енергија, кои пак придонесуваат за безбедна енергија и чиста животна средина.

Проф. Славчева посочи дека сите капацитети се инсталирани, купени и пуштени во употреба со финансиска поддршка на Оперативната програма „Наука и образование за интелигентен раст“ и кофинансирана од Европската комисија. Вкупниот износ на проектот изнесува над 21 милион лева.

„Бисер на оваа лабораторија е водородниот циклус“, истакна проф. Славчева. Со оваа лабораторија ќе може да се прикажат и придобивките и предностите на водородот, но и недостатоците.

Со станицата за полнење на водород, која е дел од инфраструктурата на теренската лабораторија „Интегрирани енергетски системи“ на ЦК „Хитмобил“, се поставува почетокот на водородната електрична мобилност во земјата. Во изградбата на локацијата, главните извршни активности се дело на компаниите „Делектра“, „Аквахим“ и „Монбат“.

Станицата за полнење на водород, изработена од австриската компанија EDC-ANLAGENTECHNIK, има можност за полнење на двата стандардни притисоци за компримиран водород – 350 и 700 бари. Водородот може да влезе во станицата за полнење преку два влеза. Едниот е поврзан со електролизер од 8,5 килограми дневно кој произведува водород на лице место со обновлива енергија од фотоволтаичната фарма на теренската лабораторија.

Водородот произведен на овој начин е со многу висока чистота, доволен за директна употреба во возилата. Преку вториот влез, водородот може да дојде од групи шишиња обезбедени од други извори, што овозможува да се постигне поголем капацитет за полнење на станицата доколку е потребно. Садовите под висок притисок на станицата можат да складираат до 70 килограми компресиран водород, што може да обезбеди далечина до 7.000 километри. Неговите можности за компресирање на водород се од редот на 40-50 килограми дневно, што е доволно за дневно полнење на 10-15 автомобили или два автобуси.

Ова е крај на првата фаза и во моментов се подготвуваат за следната, истакна проф. Славчева.

Извршниот директор на Извршната агенција на Програмата за образование, проф. д-р Георги Ваисилов, привлече внимание на фактот дека е многу важно во наредниот период кога ќе се финансираат проектите, тие да се реализираат во соработка со бизнисот, за да може да се корисни и да се види вистински поврат на инвестицијата. Тој потсети дека вкупниот износ за проектите за центри за извонредност и за компетентност во рамките на програмата за научно истражување, иновации и дигитализација за интелигентна трансформација е околу 400 милиони лева.

Претседателот на БАН академик Јулијан Ревалски истакна дека е горд што Институтот за електрохемија и енергетски системи е водечки институт во овој центар на надлежност. Ова покажува дека Бугарија може да биде водечка земја во најиновативните технологии во светот. Тој истакна дека овој компетентен центар е прекрасен пример за соработка меѓу научниците од БАН и високообразовните институции во Бугарија. Покрај тоа, постои и многу активно и плодно партнерство со бизнисите во Бугарија. Академик Ревалски се надева дека овој успешен пример ќе биде поттик и за другите институти на БАН во нивната работа со бизнисот. „Ова е достигнување не само во Бугарија, туку и во регионот“, рече проф. Ревалски.

Бугарската европратеничка Цветелина Пенкова нагласи дека отворањето на првата водородна станица во Бугарија и регионот е огромен успех, бидејќи последните 5 години во Европскиот парламент една од главните теми е токму горивото на иднината – водородот. „Во овој момент има многу инвестиции и настани во оваа насока, кон ова е насочена една од клучните и водечки политики на европските институции и јас сум горд што веќе постои ваков проект кој се спроведува во Бугарија, бидејќи веруваме дека нашата земја и нашите научници имаат потенцијал“, коментира Пенкова.

Службениот заменик министер за иновации и раст проф. д-р Георги Ангелов објасни дека министерството ја води главната дирекција „Европски фондови за конкурентност“, каде што се двете програми – за конкурентност и иновации. „Ќе има одржливост на проектите“, нагласи заменик министерот. Дополнително, во сите области во Бугарија веќе се изградени структури за истражување и обука според стратегијата за интелигентна специјализација, за да може да се почне да се спроведуваат во пракса. Во однос на водородот, МИР е водечко министерство во оваа политика, има развиено стратешки документ – стратегија за водород, каде што се поставени низа мерки и чекори за развој на водородот во наредните години. „Се движиме целосно во чекор со светот. Во другите земји, иако економски поразвиени, во моментов и ова допрва почнува“, додаде заменик министерот Ангелов.

Службениот заменик министер за транспорт и врски Димитар Недјалков коментира дека министерството наоѓа широка примена на оваа технологија и таа мора да се развива. „Може да се размислува за поширока употреба во тешкиот товарен транспорт. Оваа технологија може да се користи и примени и во железничкиот транспорт“, рече заменик министерот Неделков. Тој најави дека на крајот на годината ќе има можност за аплицирање за Програмата „Транспортно поврзување“ 2021-2027 година, а за оваа активност се издвоени околу 92 милиони лева.

_________________________________________________________________________

Медиумската информативна агенција овие текстови ги објавува во оригинална форма, согласно Договорот за размена на информации и професионална соработка меѓу двете национални новински агенции МИА и БТА.