4 септември 2024

Си-Ен-Ен

Со објавата дека милитантите на Хамас кои ги чуваат израелските заложници во зградите и тунелите на Газа добиле „нови инструкции“ да ги убијат заложниците ако израелските војници се приближат, Хамас го најави почетокот на ново и застрашувачко поглавје во веќе бруталната војна.

Искористувајќи го гневот на јавноста во Израел поради неспособноста на премиерот Бенјамин Нетанјаху да ги врати преостанатите заложници дома, Хамас објави слика во стил на стрип на која е прикажана фигура што клечи, заканувана со пиштол. По тоа следуваше видео од Еден Јерушалми, 24-годишен бармен на музичкиот фестивал Нова и еден од шесте заложници за кои Израел вели дека биле убиени од блиско растојание додека биле во заробеништво на Хамас минатата недела, пред израелските сили да успеат да ги спасат.

Во еден брутален временски распоред – погребите на убиените заложници се одржаа во неделата и понеделникот – Хамас најави дека ќе објавува снимки од тоа што го нарекува „последни пораки“ на преостанатите пет заложници. Второ видео беше објавено во вторникот, со Ори Данинo, 25-годишен кој беше киднапиран од музичкиот фестивал Нова на 7 октомври. Данинo им помогнал на други посетители на фестивалот да избегаат од ужасот. Не е јасно кога се снимени овие видеа – ниту дали тие биле наменети да се користат на овој начин.

Новите тактики на Хамас – кои семејството на Јерушалми ги опишува како „психолошки терор“ – дополнително ќе го поттикнат гневот во израелското општество. Последните три дена, масовни протести се одржаа во неколку израелски градови, при што демонстрантите го обвинуваат Нетанјаху дека, според нив, ги жртвува израелските граѓани за да остане на власт, додека десничарските членови на неговата коалиција се закануваат дека ќе ја срушат владата ако тој стави крај на војната.

По генералниот штрајк кој во понеделникот речиси ја парализираше земјата, илјадници демонстранти вчера повторно излегоа на улиците, со протести во Ерусалим, Тел Авив, Ход Хашарон, Хаифа, Херцлија и Раанана. Во Тел Авив, некои од најголемите толпи се собраа пред портата Бегин на Кирја – воената команда – каде што беше поставен простор за демонстранти, вклучувајќи ги и семејствата на заложниците. Видео снимки покажуваат пожари на улицата, полиција која се обидува да ги изгасне пламените и демонстранти кои вееат знамиња и бараат ослободување на заложниците во Газа. Полицијата подоцна соопшти дека уапсила тројца лица осомничени за нереди.

Сепак, останува нејасно дали таквите јавни демонстрации на гнев ќе го натераат Нетанјаху да ја промени стратегијата на Израел во војната во Газа. Некои аналитичари велат дека, за разлика од порано, Хамас можеби повеќе не верува дека држењето на заложниците му дава предност пред Израел. „Хамас го отстрани прашањето за заложниците од равенката. Знае дека оваа сегашна израелска администрација не е заинтересирана за никаква зделка за ослободување на заложниците“, изјави за Си-Ен-Ен Тахани Мустафа, виш аналитичар за Палестина во Crisis Group, тинк-тенк со седиште во Брисел. „Не мислам дека ги сметаат за значајни адути повеќе.“

Во изјава во понеделникот навечер, портпаролот на Хамас, Абу Убаида, рече дека новите инструкции биле воведени по „инцидентот“ во Нусејрат, навестувајќи на операцијата на израелските одбранбени сили во јуни кога биле спасени четири израелски заложници од бегалски камп во централната Газа.

Нападот, во кој беа убиени 274 Палестинци, се случил среде утро кога улиците биле полни со луѓе кои купувале на блискиот пазар. Некои од киднаперите биле убиени, а ИДФ успешно ги спасиле заложниците безбедно, дополнително ослабувајќи ја преговарачката позиција на Хамас во преговорите со Израел.

Од тогаш, ИДФ спасила уште еден заложник – Фархан Ал-Кади, 52-годишен бедуински граѓанин на Израел, кој бил извлечен од тунел во Газа минатата недела.

Кога Хамас киднапираше околу 250 луѓе од јужниот дел на Израел на 7 октомври, „мислеа дека можат да ги искористат за да добијат договор за размена на затвореници“, рече Мустафа. Иако договор за размена беше постигнат уште во ноември, по десет месеци не е постигнат друг договор.

Момент на пресврт

Успешните спасувања можеби му помогнале на Нетанјаху да тврди дека двете цели на Израел – уништување на Хамас и враќање на заложниците – можат да се спроведат истовремено, правејќи го помалку итен повикот за договор за примирје заради спасување заложници.

Но, по убиството на шесте заложници под новата директива на Хамас, стотици илјади Израелци излегоа на улиците во понеделникот барајќи владата на Нетанјаху да склучи договор за ослободување на заложниците, во еден од најголемите протести од почетокот на војната. Многумина се прашуваат дали националното негодување ќе биде доволно за да го натераат Нетанјаху да го промени курсот.

Наместо тоа, предизвикувачки и воинствен Нетанјаху ги искористи своите први јавни коментари по откривањето на телата за да ја потврди својата стратегија. Тој рече дека Израел ќе се одмазди силно против Хамас за убиството на шесте заложници, навестувајќи дека одговорот ќе биде сличен на нападот врз Хезболах во јули, кој го уби врвниот командант на групата поддржана од Иран, Фуад Шукр.

Тој повторно ја нагласи својата посветеност на борбата додека Хамас не биде поразен и го повтори своето одбивање да ги повлече војниците од границата меѓу Газа и Египет – нова спорна точка која повторно може да ги попречи преговорите за постигнување договор. Иако Нетанјаху одби да попушти под зголемениот притисок, аналитичарите велат дека убиството на шесте заложници од страна на Хамас е пресвртна точка, што ги наведува многумина во земјата да се прашаат дали Израел ги достигнува границите на она што неговата воена моќ може да го постигне и дали офанзивата може да ги загрози повеќе од 100 заложници од земјата кои сè уште се држат во Газа.

„Почна да се разбира дека нападот врз Хамас не е во комплементарна врска со враќањето на заложниците. Тој всушност го попречува враќањето на заложниците,“ изјави Ори Голдберг, израелски политички аналитичар и предавач на Универзитетот Рајхман во Тел Авив за CNN.

„Стана многу јасно дека присуството на ИДФ играше директна улога во одлуката на нивните чувари во Хамас да ги убијат,“ рече тој. „Чувството дека владата на Нетанјаху е некомпетентна, дека Нетанјаху го прави сето ова од сопствени причини, сега е многу посилно за многу луѓе. Така што мислам дека ова е пресвртна точка.“

Нимрод Новик, соработник во Израелскиот форум за политика и поранешен висок советник на покојниот премиер Шимон Перес, рече дека многу Израелци почувствувале два брана на тага во последните три дена: прво, за смртта на шесте заложници, а потоа, по говорот на Нетанјаху, „реализацијата дека Нетанјаху е решен да продолжи со отворената окупација на Газа.“

Нова црвена линија

Смртта на шесте заложници исто така предизвика нова расправија меѓу Нетанјаху и израелскиот министер за одбрана Јоав Галант. Според извештаи во израелските медиуми, двајцата мажи жестоко се расправале околу тоа дали, како дел од било каков договор за прекин на огнот, израелската војска треба да го напушти коридорот Филаделфија – 14-километарска делница земја што се протега долж границата меѓу Газа и Египет.

Иако Нетанјаху неодамна почна силно да инсистира дека Израел треба да задржи воено присуство во коридорот од безбедносни причини, Хамас долго време јасно стави до знаење дека овој предлог не е прифатлив. Според извештаите, Галант му рекол на Нетанјаху дека инсистирањето на овој услов значи „нема да има договор и нема да има ослободување на заложниците.“

Без оглед на тоа, кабинетот продолжи да гласа за плановите што ги презентираше Нетанјаху, одобрувајќи ги со осум гласови „за“ и еден „против“, при што Галант беше единствениот противник.

Новик, поранешен советник на Перес, рече дека новооткриеното фокусирање на коридорот Филаделфија е само симболично.

Неговото „откритие“ на коридорот и ефективното издигнување на неговиот статус до света локација „нема никаква безбедносна вредност,“ рече Новик.

Ако ништо друго, окупацијата на коридорот – кој се протега покрај густо населени градови и села – ризикува да ги изложи израелските војници на опасност, како што покажа претходната окупација на територијата од страна на Израел која заврши во 2005 година, предупреди Новик.

„Тие ќе бидат лесна мета,“ рече тој. „Ако Хамас успеа да ги убие нашите војници во 2004 година пред да ги имаат видовите муниција и опрема што ги имаат денес, резултатите ќе бидат уште попоразителни.“ Од кога прашањето за коридорот беше покренато минатиот месец, Хамас изјави дека нема да се согласи со црвената линија на Нетанјаху.

„Во овој момент, тие не можат да прифатат ништо помалку од она што сега го бараат: целосен прекин на непријателствата и целосно повлекување на израелските војници,“ рече Мустафа. „Ако прифатат нешто помалку од тоа што го бараат сега, тоа би било политичко самоубиство за движењето.“

Предизвикувачкиот говор на Нетанјаху во понеделникот можеби ги изгасна надежите дека убиството на шесте заложници може да доведе до промена на курсот. Поранешниот портпарол на ИДФ, потполковник Петер Лернер, кој стана покритичен кон владата откако го напушти своето работно место порано оваа година, рече за преостанатите заложници по говорот на Нетанјаху: „Тој ја запечати нивната судбина.“

Инсистирањето на задржување на војниците долж коридорот може исто така да предизвика понатамошна тензија меѓу Израел и Соединетите Американски Држави, кои во текот на повеќемесечните преговори инсистираа дека Израел мора целосно да се повлече од Газа по војната.

Кога завчера го прашаа дали Нетанјаху прави доволно за да постигне договор, претседателот Џо Бајден едноставно рече: „Не.“ ссм/

фото: ЕПА