Shkup, 11 dhjetor 2025 (MIA) - Shkurtimi i orarit të punës është një e ardhme e pashmangshme dhe një debat i pashmangshëm që do të pasojë edhe në Maqedoni pikërisht për shkak të digjitalizimit dhe inteligjencës artificiale, thekson eksperti i të drejtës së punës Llazar Jovevski, pasi që në një kompani në vend për herë të parë është prezantuar javë pune katër-ditore si projekt pilot.

Jovevski thotë se "digjitalizimi dhe inteligjenca artificiale nënkuptojnë humbje vendesh pune" dhe se shkurtimi i orarit të punës është pjesë e skenarit për parandalimin e shkurtimeve në shkallë të gjerë. Ai thekson se punëdhënësi është ai që organizon orarin e punës dhe procedurat e tilla duhet të zbatohen gradualisht dhe jo në të gjithë sektorët sepse në disa nuk është e realizueshme.

"Nëse i shikoni vendet evropiane, pikërisht për shkak të zbatimit të vendeve të punës dhe futjes së ekonomisë digjitale në kuadër të prodhimit, gjenerohet një tepricë e fuqisë punëtore. Dhe për këtë arsye hapi i parë drejt paqes sociale është zvogëlimi i orarit të punës", tha Jovevski, në emisionin "Da si kazheme" në TV Telma.

Ai thotë se Ligji për marrëdhënie të punës në vend ofron një mundësi të mirë me të cilën java e punës mund të jetë të paktën katër dhe më së shumti gjashtë ditë pune.

Duke komentuar vendosjes e parë të javës së punës katër-ditore në një kompani në vend, ai thekson se me tetë orë punë në ditë, do të bëhen gjithsej 32 orë punë në javë. Kjo, thotë ai, është nën standardin e përcaktuar nga Ligji për marrëdhënie të punës, gjë që nuk është e ndaluar, mund të funksionojë edhe në atë mënyrë. Pagesa e orës do të jetë më e lartë nëse mbahet e njëjta pagë.

"Thelbi i sistemit tonë ligjor të punës është se punëdhënësi është ai që organizon orarin e punës. Askush në Maqedoni nuk është i detyruar të punojë gjashtë ose pesë orë. Ata mund të punojnë katër orë, nëse vendosin kështu. Fuqia për të vendosur në këtë rast nuk u takon punëtorëve, as sindikatës, as Qeverisë - atyre që krijojnë politika, por tekstualisht punëdhënësve, veçanërisht në sektorin e biznesit", tha Jovevski.

Në sektorin publik, siç tha ai, nuk ka dispozita të veçanta që lidhen drejtpërdrejt me orarin e punës. Gjithashtu në këtë rast, zbatohet Ligji për Marrëdhënie të punës për punonjësit në sektorin publik dhe këtu mund të modifikohen, të zbatohen format dhe metodat fleksibile të planifikimit dhe riorganizimit të orarit të punës.

Jovevski, i cili disa vite më parë në një punim shkencor propozoi uljen e orarit të punës në sektorin publik të premteve ose të mërkurave me dy orë, thekson se moment kyç është se sa do të ruhet produktiviteti, i cili në këtë vend është nën mesataren evropiane.

Është mirë, thotë ai, të jemi një Maqedoni prosperuese me paga të mira, është gjithashtu mirë të krahasojmë veten, por kjo nuk është gjithmonë mirë sepse kemi parametrat dhe kulturën tonë objektive.

"Duhet të shohim se çfarë po ndodh me produktivitetin ose joproduktivitetin në sektorin publik, me gjithë respektin e duhur për përjashtimet, ka zyrtarë administrativë që punojnë jo për një, por për disa persona. Duhet ta shohim atë pjesë, qoftë politizimi, qoftë mbipunësimi, qoftë disa faktorë të tjerë që ndikojnë në produktivitetin e ulët dhe pakënaqësinë që u vjen qytetarëve", thotë Jovevski, duke vënë në dukje se një shkurtim radikal për "shkurtimin" mund të jetë më i shpejti, por nuk është zgjidhja më e thjeshtë për shkak të ndikimit social.

Sipas Jovevskit, momenti që njerëzit do të punojnë më pak dhe do të marrin të njëjtën pagë motivon dhe jep erë në vela për të punuar më me vlerë. mb/

Foto: printskrin