Фатос Груби, 30-годишен активист, преведувач, писател и новинар од Скопје, Северна Македонија, е во првите редови кога станува збор за родова еднаквост и човекови права. Како писател и новинар во Mollekuqja.mk, ја користи оваа платформа за да се слушне гласот на маргинализираните групи и да ги предизвика патријархалните норми во Северна Македонија, охрабрувајќи ја помладата генерација да зборува и да се залага за своите права. Неговата посветеност на промовирањето на родовата еднаквост се протега и надвор од неговото творештво со ангажманот во Советот за етика во медиумите на Македонија (СЕММ), каде што работи на борбата против говорот на омраза и зголемување на свесноста за етиката во медиумите, со посебен осврт на недоволната застапеност на жените и на девојчињата. Фатос се приклучи на кампањата „Imagine“ (Замислете) на UN Women верувајќи во влијанието на оваа иницијатива во зголемувањето на свеста и во предизвикувањето на локалните родови стереотипи во Северна Македонија и Западен Балкан.

„Кога бев средношколец, се сеќавам на еден разговор со две соученички кога им раскажував колку се смирувачки ноќните прошетки по кејот на реката Вардар во Скопје. Им предложив и тие да го направат тоа. Се погледнаа со премолчено разбирање, со немо препознавање на заедничките искуства. Во тој момент ми се доверија откривајќи дека се плашат да шетаат ноќе сами, а јас станав болно свесен за привилегијата што ја имам како маж. Ова ме наведе повеќе да истражувам и да читам за овие теми, создавајќи простор за моите пријателки отворено да разговараат со мене за своите искуства во нашиот навидум ист свет. Воден од ова ново сознание, постепено започнав со активизам за родова еднаквост и човекови права, вклучувајќи се со гласно застапување на протести, при медиумски настапи и со креативен придонес во организации што се залагаат за оваа кауза.

Веќе една година како писател и новинар во Mollekuqja.mk, мојата улога е важна во засилувањето на маргинализираните гласови и фрлањето светлина врз клучни прашања со кои се соочуваат одредени групи луѓе во нашето општество. Преку моите написи, настојувам да ги предизвикам строгите родови норми, насочувајќи го вниманието кон одредени аспекти на патријархалното општество во Северна Македонија, како што е прекумерното фокусирање на девственоста на жените, кон родовата еднаквост во учебниците за основно училиште и традиционалните родови улоги во македонското и албанското односно во балканското општество.

Преку моите написи и песни се обидувам да ја охрабрам помладата генерација да не се плаши кога зборува и кога се залага за своите и за правата на другите. Изразувањето поддршка на родовата еднаквост и на човековите права, ќе им помогне да најдат истомисленици и да создадат мрежа што ќе биде поделотворна и поорганизирана отколку да настапуваат сами. Воедно, секоја акција е важна, бидејќи секој е добар во нешто. Би им помогнал да ги откријат своите силни страни и да ги искористат за да го поддржат движењето на кое сакаат да му се приклучат.

Мојата посветеност на промовирањето родова еднаквост се протега и надвор од пишувањето. Од ноември 2023 година сум вработен во Советот за етика во медиумите на Македонија (СЕММ), каде што работам на зголемување на свеста за етиката во медиумите и борба против говорот на омраза. Искуството стекнато во медиумите, ме научи дека многу предизвици значително влијаат врз родовата еднаквост во медиумите, а првиот од нив е недоволната застапеност. Со создавање простор во медиумите за жените од различно потекло, може да се промени јавната перцепција, особено ако жените се прикажани помалку во стереотипни улоги, а повеќе како носителки на одлуки. За оние што го негираат сексизмот или ја омаловажуваат борбата на жените: ги едуцирам неупатените, но ги игнорирам троловите што ми го трошат времето.

Покрај овој проблем, она што ги спречува жените да бидат рамноправно застапени во медиумите е сексизмот и вознемирувањето со кои се соочуваат, нешто на што не се подложени мажите на истите позиции. Треба да постои поголема поддршка за жените кога ќе станат цел на вакви напади и треба да не се дозволи тоа да го попречи нивниот професионален развој. Освен тоа, сопствениците/чките на медиуми и главните уредници/чки треба да бидат посвесни за содржините што ги објавуваат, како и за последиците со кои се соочуваат жените потоа. Затоа, треба да се охрабри и да се поддржи создавањето родово инклузивна содржина што промовира еднаквост. Освен ова, мора да им обезбедат поддршка и безбедност на новинар(к)ите при јавни напади.“

____________________________________________

MИА - ОТС Комерцијални соопштенија

Напомена: Оригинален текст. За содржината е одговорен нарачателот.

                                                                 *****

Sipas fjalëve të Fatos Grubit: “Krijimi i hapësirës për gratë e të gjitha sfondeve të ndryshme në media mund të ndryshojë perceptimin e publikut, veçanërisht nëse gratë shfaqen në role më pak stereotipike dhe më shumë në pozicione vendimmarrëse.

Fatos Grubi, një aktivist, përkthyes, shkrimtar dhe gazetar 30-vjeçar nga Shkupi, Maqedonia e Veriut, ka qenë në ballë të avokimit për barazinë gjinore dhe të drejtat e njeriut. Si shkrimtar dhe gazetar te Mollekuqja.mk, ai e përdor këtë platformë për të përforcuar zërat e margjinalizuar dhe për të sfiduar normat patriarkale në Maqedoninë e Veriut, ndërsa inkurajon brezin e ri të flasë dhe të ngrihet për të drejtat e tyre. Angazhimi i tij për promovimin e barazisë gjinore shtrihet përtej shkrimit me përfshirjen e tij në Këshillin për Etikë në Mediat e Maqedonisë (KEMM), ku ai punon për të luftuar gjuhën e urrejtjes dhe për të rritur ndërgjegjësimin për etikën mediatike me vëmendje të veçantë ndaj nën-përfaqësimit të grave dhe vajzave. Fatosi iu bashkua fushatës "Imagjinoni" të OKB-së për gratë (UN Women) duke besuar në ndikimin që kjo nismë mund të ketë në rritjen e ndërgjegjësimit dhe sfidimin e stereotipeve lokale me bazë gjinore në Maqedoninë e Veriut dhe në Ballkanin Perëndimor.

Më kujtohet se kam biseduar me disa shoqe të mia në shkollë të mesme dhe kam ndarë me ta sa qetësuese janë shëtitjet e natës përgjatë shëtitores së lumit Vardar në Shkup. Unë sugjerova që ata të bëjnë të njëjtën gjë. Sytë e tyre u takuan dhe mes tyre kaloi një mirëkuptim i heshtur, një njohje e heshtur e përvojave të përbashkëta. Në atë moment më besuan, duke zbuluar frikën e tyre për të ecur vetëm natën, dhe unë u bëra i ndërgjegjshëm me dhimbje për privilegjin tim si burrë. Kjo më shtyu të depërtoja më thellë dhe të lexoja më shumë në këto tema, duke krijuar hapësirë që miqtë e mi të më flisnin hapur për përvojat e tyre në botën tonë në dukje të njëjtë. I nxitur nga ky ndërgjegjësim i ri, fillova gradualisht aktivizmin tim për barazinë gjinore dhe të drejtat e njeriut duke u angazhuar në avokimin e zëshëm në protesta, paraqitje në media dhe kontribute krijuese për organizatat që mbrojnë këto kauza.

Tash e një vit, roli im si shkrimtar dhe gazetar te Mollekuqja.mk ka qenë i dobishëm në përforcimin e zërave të margjinalizuar dhe ndriçimin e çështjeve kritike me të cilat përballen grupe të veçanta njerëzish në shoqërinë tonë. Nëpërmjet artikujve që kam, unë përpiqem të sfidoj normat e ngurta gjinore duke tërhequr vëmendjen në disa aspekte të shoqërisë patriarkale në Maqedoninë e Veriut, të tilla si hiper-fokusimi në virgjërinë e grave, barazia gjinore në librat e shkollave fillore dhe rolet tradicionale gjinore në shoqëritë maqedonase dhe shqiptare/ballkanike.

Përmes artikujve dhe poezive të mia, përpiqem të inkurajoj brezin e ri që të mos ketë frikë kur flet dhe ngrihet për të drejtat e veta dhe të të tjerëve. Shprehja e mbështetjes së tyre për barazinë gjinore dhe të drejtat e njeriut do t'i ndihmojë ata të gjejnë njerëz me të njëjtin mendim dhe të krijojnë një rrjet që do të funksionojë dhe do të organizohet në mënyrë më efikase se një person më vete. Gjithashtu, asnjë veprim nuk është tepër pak, sepse të gjithë janë të mirë në diçka. Unë do t'u thoja të gjenin se cilat janë pikat e tyre të forta dhe si mund t'i përdorin ato për të mbështetur lëvizjen që duan t'i bashkohen.

Angazhimi im për të promovuar barazinë gjinore shtrihet përtej shkrimit. Që nga nëntori i vitit 2023 jam i punësuar në Këshillin për Etikë në Mediat e Maqedonisë (KEMM), ku punoj për të rritur ndërgjegjësimin për etikën mediatike dhe për të luftuar gjuhën e urrejtjes. Përvoja e marrë nga sfera e medias më ka mësuar se shumë sfida ndikojnë fort në barazinë gjinore në media, nga të cilat e para është nënpërfaqësimi. Krijimi i hapësirës për gratë e të gjitha formave të ndryshme në media mund të ndryshojë perceptimin e publikut, veçanërisht nëse gratë shfaqen në role më pak stereotipe dhe më shumë në pozicione vendimmarrëse. Për ata që mohojnë seksizmin ose nënçmojnë betejat e grave: unë edukoj të painformuarit, por injoroj trollët që humbasin kohën time.

Krahas kësaj vështirësie, ajo që i pengon gratë të përfaqësohen në mënyrë të barabartë në media është seksizmi dhe ngacmimi me të cilin përballen, një shqyrtim që burrat në pozicionet e tyre përkatëse nuk e përjetojnë. Duhet të ketë më shumë mbështetje për gratë kur ato bëhen objektiva të këtyre sulmeve, dhe për të parandaluar që kjo të pengojë rritjen e tyre profesionale. Gjithashtu, pronarët dhe kryeredaktorët e mediave duhet të jenë më të vetëdijshëm për përmbajtjen që nxjerrin, si dhe për pasojat me të cilat përballen gratë si rezultat. Prandaj, ata duhet të inkurajojnë dhe mbështesin krijimin e përmbajtjeve përfshirëse gjinore që promovojnë barazinë. Përveç kësaj, ata duhet të sigurojnë edhe mbështetjen dhe sigurinë e gazetarëve gjatë sulmeve publike.

MIA -OTS Мesazhet komerciale

Shënim: Teksti origjinal. Për përmbajtjen është përgjegjës blerësi.