Во која насока ќе тргне Германија по Меркел
- Русија, како и за борба за контрола над клучните технологии. Германија се соочува со дилемата колку да се приклони кон Вашингтон, додека Европската Унија се обидува да добие поголема глобална
25 април 2021
Блумберг, Њујорк
Сега е дефинирана листата на кандидати, кои се борат да ја наследат Ангела Меркел, како и еден незавиден куп глобални проблеми што ќе ги наследи победникот на изборите. Претстојното заминување на Ангела Меркел, по 16 години од функцијата германски канцелар, го покренува не само прашањето за насоката на најголемата европска економија, туку и за рамнотежата на силите на континентот. Бидејќи светот се повеќе се дефинира со ривалството на големите сили кои потсетуваат на 19 век, победникот на германските федерални избори во септември уште од самиот почеток ќе се соочи со меѓународни барања.
Администрацијата на Бајден веќе бара од Берлин јасна линија за прашањата со Кина и со Русија, како и за борба за контрола над клучните технологии. Германија се соочува со дилемата колку да се приклони кон Вашингтон, додека Европската Унија се обидува да добие поголема глобална улога во блокот од 27 нации. Пандемијата со Ковида-19 носи дополнителен притисок, бидејќи трката за набавка на вакцини, заедно со континуираните последици од заминувањето на Велика Британија од ЕУ, сигнализира враќање во ситуација кога секоја земја дејствува за себе, време на национални држави, идеја што Германија одамна ја отфрли.
Таквите надворешни товари се пред портите на Берлин во пресрет на несомнените најнеизвесни избори по скандалот со шпионирање во Студената војна, социјалдемократот Вили Брант го повлече од функцијата канцелар на Западна Германија во 1974 година. Неговиот наследник Хелмут Шмит се соочи со Хелмут Кол две години подоцна на неговиот прв изборен тест по аферата и победи.
Дали следниот канцелар е подготвен?
Сега се поставува прашањето следниот канцелар е подготвен да изгради ниво на глобална одговорност што одговара на европската доминантна моќ. Одговорот ќе го даде еден од бројните кандидати, кои се релативно непроверени во меѓународната сфера. Армин Лашет, регионален премиер на најбројната германска провинција Северна Рајна-Вестфалија, е изборот на блокот предводен од Христијанско-демократската унија (ЦДУ) на Ангела Меркел и до сензационалното објавување на анкетата во вторникот фаворит за нејзиниот наследник.
Иако од него се очекува да го задржи центристичкиот курс на Ангела Меркел, јавната битка за конзервативни гласови го става во првите редови на кампањата што е проблематична од самиот почеток, и потенцијално ќе продолжи дури и ако победи на изборите.
Ризикот дека новото германско раководство ќе се сврти кон внатрешни прашања за решавање на политичките поделби дома, ја остава Европа без еден од најголемите столбови во решавањето на проблемите на континентот. Иако блокот на Ангела Меркел веќе потона во анкетите оваа година поврзани со превирањата околу нејзините наследници, целосниот ефект од заминувањето на канцеларката допрва следува, оценува Jакоб Киркегард, постар соработник на Институтот за меѓународна економија во Петерсон. Конзервативната унија може да потоне уште повеќе, особено поради прилично невкусната борба помеѓу Лашет и неговиот ривал за кандидатура за Маркус Зедер. Тоа значи дека изборите во Германија се уште се неверојатно отворени, вели Киркегард.
Големи очекувања од кандидатката на Зелените
Неговите изјава е пред објавувањето на резултатите од анкетата на „Форс“ во вторникот, што укажува на тоа дека за само една недела, предноста на блокот на Ангела Меркел од четири поени пред Зелените сега заостанува за седум поени. И покрај неточноста на анкетите, тоа ги зголемува очекувањата на кандидатката на Зелените, Аналена Баербок, која досега не беше на власт на федерално или провинциско ниво. Олаф Шолц, министер за финансии на коалицијата на Ангела Меркел и кандидат на социјалдемократите, има најмногу искуство, но неговата партија е на далечното трето местои.
- Генералниот тренд на анкетите сугерира дека Зелените ќе добијат место во владата, или како главен партнер на конзервативниот блок или самостојно, ова ќе значи потврд став кон Русија и кон Кина, што би го најавил крај на меркантилистичкиот пристап на Ангела Меркел во однос на Кина, изјави Киркегард.
Европа бара силно водство од Германија
Во време на криза, Европа исто така бара од Германија силно лидерство, а на фискалните и економските предизвици на пандемијата ќе им треба силна рака. Отстапката на канцеларката да дозволи ограничена продажба на европски долг го отвори патот за ЕУ фондот за обнова. Но, тој потег останува контроверзен во нејзиниот сопствен блок, како и кај Зелените. Ангела Меркел помогна да ја води Европа низ должничката криза во еврозоната, заедно со тогашниот шеф на Европската централна банка Марио Драги, кој сега е премиер на Италија.
Во меѓувреме, рускиот претседател Владимир Путин создаде геополитички тензии со прераспоредувањето нма руски трупи на границата со Украина, додека опозицискиот лидер Алексеј Навални заврши во затворската болница во близина на Москва, поради лошата здравствена состојба. Западните лидери предупредуваат на ново влошување на односите со Москва доколку почине Навални. Подеднакво, Меркел постојано се залагаше за одржување на комуникациските линии со Москва и беше лицето со кое Путин сакаше барем да разговара. Нејзиниот наследник ќе мора да заземе водечка улога во односите со Русија во потенцијално најтешките времиња по Студената војна.
Прашањата за улогата на земјата се стари колку Германското Царство, создадено во 1871 година од нејзините конститутивни сојузни држави „со крв и железо“, според Ото фон Бизмарк, творец и прв канцелар. Империјата, позната и како Вториот рајх, ги обедини териториите западно од реката Рајна до денешната руска област Калининград под императорот Вилхелм Први и со Прусија како доминантна сила. Како и да е, единството што го овозможи неговото формирање беше добиено со насочената воена агресија на Бизмарк против Данска, а потоа и против Австрија и Франција.
Одбележувањето на 150-годишнината од основањето е дискретно. Претседателот Франк-Валтер Штајнмаер, кој во јануари одржа симпозиум со историчарите за одбележување на настанот, истакна неколку современи паралели. „Развојот на империјата како глобална воена и економска моќ нè потсетува на денешниот подем на Кина“, рече германскиот претседател. Брзата модернизација на Германија ги поттикнува чувство на вознемиреност, национализам и популизам, како и загриженост за глобализацијата.
- Создавањето на Германската империја целосно го смени балансот на силите и создаде нова моќ среде Европа, а прашањето за нејзината геополитичка позиција останува фундаментално нерешено, изјави Катја Хојер, историчар и автор на „Крв и железо: Подемот и пад на германската империја 1871-1918 година“.
Германија во втората половина од 20 век во надворешната политика дејствува воздржано, како контрапункт на нејзиното воинственот во првата половина. Тоа двоумење станува сè поактуелно по обединувањето во 1990 година, со што повторно стана европска сила, која сè уште се двоуми да преземе поактивна меѓународна улога во сите други работи освен во трговијата. Канцеларот Герхард Шредер успеа да ја охрабри Германија да се придвижи напред, а Меркел дополнително ги прошири хоризонтите на нејзината татковина, но темите како што се трошењето на одбраната остануваат многу контроверзни во јавноста Нејзиниот наследник ќе се соочи со притисок да ја охрабри Германија да преземе поактивна улога.
Германска амбасадорка во САД, Емили Хабер смета дека Кина и трката помеѓу „технолошките демократии и техноавтократијата“ е клучно прашање за нашето време.
- Германија веќе и помага на Европа да го смени својот став, па затоа Германија и администрацијата на американскиот претседател Џо Бајден сега се согласуваат за основните прашања, рече Хабер.
Историчарот Хојер смета дека ова требаше да се случи многу одамна.
Германија го има овој вечен проблем, мислам дека од 1871 година, за тоа што сака да биде и каде и е местото во светот и во Европа, истакна Хојер.