10 јануари 2021 Јутарњи лист Тони инфективен отпад излегуваат од хрватските болници секој ден, неретко и двојно повеќе отколку пред пандемијата на коронавирусот. На пример, само КБ „Дубрава“ има околу три тони дневно или 100 тони инфективен отпад месечно, што станува тесно грло за потенцијални опасности по здравјето, а загадувањето на животната средина е исто така можно. Се разбира, Хрватска не е остров во овој поглед, бидејќи Ковид-19 значително го зголеми болничкиот отпад ширум светот, меѓу другото и поради големата количина заштитна опрема, која сè потешко се отстранува, особено ако нема инценератори сертифицирани за оваа намена, како што е случај во Хрватска. Во последниот месец ситуацијата кулминираше, така што во близина на болницата „Дубрава“, која од почетокот на пандемијата функционира како ковид болница, има големо количество отпад, а слично е и на Клиниката за инфективни болести „Д-р Фран Михаљевиќ“. Точно е дека отпадот се одвезува секој ден, но уште повеќе останува неискористен. Надлежните тврдат дека се обидуваат да најдат решение, но ниту вчерашниот меѓуресорски состанок на таа тема на Министерството за здравство и Министерството за економија и одржлив развој не даде одговор на тоа прашање. „Констатиравме дека проблемот е голем, но се надевам дека Министерството за економија и одржлив развој ќе најде итно решение до следната недела“, рече министерот за здравство Вили Берош. Тој додава дека очигледно е потребно да се најде трајно решение, а тоа би било да се кофинансираат уреди за секоја болница со помош на фондовите на ЕУ, во кои болничкиот отпад може да се доведе во фаза на комунален отпад. Имено, на почетокот на декември, компанијата „Кемис-Термоклин“ (Kemis-Termoclean) со која некои болници имаат договори за отстранување на инфективен отпад, ги предупреди властите дека количините ги надминуваат можностите за отстранување, бидејќи обемот се зголемува толку многу што компаниите што треба да го преработат овој отпад не успеваат да го сторат тоа и покрај фактот што работат во три смени седум дена во неделата. „Не го запревме собирањето на заразен отпад од болниците, но едноставно неговата количина е толку голема што повеќе не може да се отстранува целосно. Имено, капацитетите на сите „преработувачи на отпад “во Хрватска во нормални времиња се дури и премногу големи, но во пандемијата количините се зголемија толку многу што е невозможно да се отстранат. Затоа на 3 декември испративме допис до надлежните министерства во кое ги известуваме дека не успеваме да го отстраниме целиот заразен отпад и дека треба да се најде дополнително решение. - Исто така, на 9 декември одржавме состанок на сите преработувачи на „отпад“ во Хрватската стопанска комора и понудивме решение, а тоа е привремено согорување на овој отпад во фабриката за цемент „Нашице“, каде што се согорува запленета дрога, оштетени пари и слично“, ги објаснува Зоран Матиќ, директор „Кемис-Термоклин“, причините зошто инфективниот отпад е опасна закана за здравјето и без коронавирус. Сепак, предлогот од минатиот месец беше одбиен од Министерството за економија и одржлив развој со образложение дека во „уредбата за тоа што може да се изгори во цементарницата“ немало заразен отпад, па сè останало по старо. Во меѓувреме, беше направен обид да се види дали отпадот може да се „извезува“ во Австрија, Германија или Словенија, но се покажа дека нивните капацитети се зафатени. Сепак, дури и да не е така, извозот не е ад хок решение, бидејќи извозниците треба да добијат дозвола за извоз, a тоа во Хрватска е работа од неколку месеци. За тоа време, купот отпад би се зголемил опасно, велат експертите. - Ние не го правиме ова за да ги зголемиме цените, туку затоа што „преработувачите“не можат да преземат толкав отпад и не можеме да го складираме повеќе од пет дена бидејќи тогаш правиме прекршок, рече Матиќ. Факт е дека инфективниот отпад може да се согорува само во согорувачи на опасен отпад, што Хрватска ги нема, но веројатно се уште може привремено да се дозволи „согорување за добивање енергија“, за што има дозвола фабриката за цемент во Нашице. Не треба да има трајни последици, односно тие би биле многу помалку од оние што би можеле да следат од акумулацијата на потенцијално опасен заразен отпад на „полињата“ во близина на болниците. Барање на оваа тема испративме до Министерството за економија и одржлив развој, односно побаравме одговор на прашањето какво решение се нуди, но сè уште не пристигнало. Дали ќе се знае повеќе за отпадот по најавениот состанок следната недела е тешко да се каже, со оглед на тоа што во моментов генерално се наведува дека „нема законско решение“. Сепак, ниту акумулацијата на заразен отпад не е легална, бидејќи секако е спротивна на Законот за заштита на населението од заразни болести. Инфективниот отпад мора да се стерилизира пред да се отстрани „Ние им даваме на болниците дополнителни контејнери за складирање, но сето ова е премало во однос на количината на заразен отпад, кој првенствено расте во обем за повеќе од 50 проценти. Имено, целиот овој отпад мора да се стерилизира пред да се отстрани, а тоа се прави во специјални саксии. Во нормални ситуации, отпадот се става во вреќа, а во овој случај потребни се специјални кутии, кои заземаат многу простор. - Во еден циклус, тони отпад во вреќи може да се преработат или стерилизираат, а сега е можно да се преработат само 200 килограми, бидејќи волуменот е голем, и таму се создава тесно грло “, вели Зоран Матиќ, директор на компанијата „Кемис-Термоклин“. паг/