6 февруари 2025 

(ИФИМЕС)

Завршната фаза од изборната кампања за деветите парламентарни избори во Косово од прогласувањето на независноста ја достигнува својата кулминација. На парламентарните избори учествуваат 28 политички субјекти, од кои 19 политички партии, пет коалиции, две граѓански иницијативи и еден независен кандидат. Има и шест политички субјекти од српската заедница.

Бројот на пратенички места во Собранието на Косово е 120, од ​​кои 20 се загарантирани за припадниците на малцинските заедници. Српската заедница има 10 пратенички места, бошњачката заедница има три, турската заедница има две, ромската (заедницата РАЕ) има четири, а Горанската заедница има едно пратеничко место. Изборниот праг е 5%.

Последна шанса за политичко-криминалните структури

Во изборната трка се појавуваат три водечки политички актери: Движењето Самоопределување на Албин Курти (ЛВВ) заедно со партиите Алтернатива и Гуксо, Демократската лига на Косово (ЛДК) на Лумир Абдиџику и Демократската партија на Косово (ПДК) на Мемли Красниќи. Како четврта опција, Алијансата за иднината на Косово (ААК) на контроверзниот Рамуш Харадинај, кој се поврзува со српската и албанската мафија, чии корени допираат до руската мафија, се обидува да влезе во косовското Собрание.

Аналитичарите сметаат дека не е чудно што политичко-криминални и мафијашки структури издвоиле огромни суми пари и ресурси за соборување на Албин Курти и движењето Самоопределување, а ангажирајќи и странски платеници кои работат на негова дискредитација и „убиство“ преку медиумите. Затоа претстојните парламентарни избори се последната шанса на Косово да се справи со своите „воени злосторници“ и „мировници“, кои го заробија, опустошија и го доведоа Косово на самиот раб на сиромаштија во Европа. Курти го запре падот на Косово, ја вади земјата од канџите на мафијата, а неговата влада е единствената која никому не му била потчинета. Враќањето на политичко-криминални и мафијашки структури на власт би го вратило Косово на почеток и би создало нова неизвесност за сите граѓани во турбулентно време и амбиент со закана од негово исчезнување. „Воените злосторници“ и „мировните злосторници“ не смеат и не можат да одлучуваат за иднината на Косово. Странските политичари и платениците на политичко-криминалните и мафијашките структури немаат доволна специфична тежина и почит во Косово, бидејќи народот на Косово не ги прифаќа, не ги чувствува како свои и не може да се идентификува со нив, бидејќи се обидуваат вештачки да се наметнат како резултат на финансирање со сомнителни и криминални пари. Косовските гласачи мора независно да одлучат за нивната поддршка за Курти и за нивната иднина без никаков притисок.

Дали опозицијата прифаќа поделба на Косово?

Познато е дека поранешниот претседател на Косово, Хашим Тачи (ПДК) силно се залагал за поделба на Косово, а на неговата намера се спротивставило само Движењето Самоопределување. Поделбата на Косово беше премолчено поддржана од Демократската лига на Косово (ЛДК), која со години е во криза и со смртта на Ибрахим Ругова ги загуби идентитетот и кредибилитетот, а врвот на деградацијата на ЛДК беше достигнат кога Авдула Хоти (ЛДК) стана привремен премиер на Косово.

Демократската партија на Косово (ПДК) никогаш не се откажа од политичкото наследство на Хашим Тачи или неговото учество во поделбата на Косово. ПДК и сега во позадина ја водат политичко-криминални структури. ПДК никогаш не стана политичка партија во вистинска смисла на зборот. Проектот за поделба на Косово е директно поврзан со Босна и Херцеговина, што дополнително ќе алармира во таа земја.

ЛДК никогаш не успеа да се реформира и да се прилагоди на новите околности, бидејќи е навикната да работи под земја, не јавно и транспарентно, а од смртта на Ругова никогаш не избра вистински лидер.

Аналитичарите ги опишаа некои опозициски водачи како поединци чиј идентитет е моќ и богатство, наместо политичка програма и идеали за подобро Косово. Токму програмата на Курти за социјална правда и еднаквост е трн во око на овие структури. Неговиот реформски став го стави во сè поопасна позиција. Ако на ова се додаде и една опасна фракција во рамките на правосудниот систем, која во координација со странски актери, кои постојано подготвуваат и лансираат измислени скандали и афери против Курти и неговите најблиски соработници, па затоа турбулентната изборна кампања не изненадува. Ова не е обична политичка пресметка, туку добро осмислена и конципирана кампања во центрите на криминалната и судската моќ со цел да се наруши довербата на јавноста и да се ослабне Курти и движењето „Самоопределување“. Затоа, важно е да се продолжат темелните активности за разбивање на политичко-криминалните структури на Косово, кои се уште се силни, што е очигледно преку нивните напори и обиди да го соборат премиерот Курти.

Поранешниот косовски премиер и претседател Хашим Тачи (ПДК) одржуваше блиски врски со Белград, кои не се прекинати ниту денес. Подоцна, Рамуш Харадинај ги разви и ги зацврсти овие врски преку своите канали.

Големиот кам-бек на „Српска листа“

Малцинствата мора да бидат избрани и претставени од нивните автентични претставници. Особено внимание привлекуваат изборите во српската заедница, која ги избира своите 10 претставници.

Српската листа, која е најголемата српска партија во Косово со поддршка на официјален Белград, се очекува да ги освои сите десет места во косовското Собрание. По парламентарните избори доаѓаат локални избори, кои се значајни за Србите, особено во северно Косово, бидејќи на тој начин би можеле да се вратат во институциите на локалната самоуправа во кои имаат доминантно мнозинство.

Во Приштина владее страв од формирање на Заедницата на српски општини (ЗСО). Сепак, силниот притисок од меѓународната заедница ќе доведе до имплементација на ЗСО. Се уште не се знае како ќе изгледа Заедницата на општини со српско мнозинство. ЗСО стана многу чувствително прашање и за српската и за албанската страна. Процесот на формирање на ЗСО не е можен без спроведување на локални избори во северно Косово.

Враќање на населението од дијаспората

Косово претставува единствен феномен кога станува збор за враќањето на младите, образовани луѓе од дијаспората. Ова е важен момент за економскиот и севкупниот општествен развој и напредок на Косово. Иако гледаме тренд на масовно иселување на Западен Балкан, неочекувано визната либерализација за Косово го запре бранот масовно иселување, за што придонесе не само владината политика, туку и се потешката економска ситуација во западноевропските земји, особено Австрија и Германија.

Врски меѓу мафијата и одредени медиуми

Токму поради политичко-криминалните и мафијашките структури кои се длабоко вкоренети во Косово, по изборите ќе биде неопходно да се спроведе темелен процес за да се истражат врските меѓу мафијата и поединечни медиуми, особено начинот на нивното финансирање. Истрагата ќе треба да се прошири и да ги опфати странските службеници кои им служат на овие структури, како и потеклото и начинот на нивното финансирање.

Интересно е што ПДК сака да го зголеми руското влијание на Косово како еден вид одмазда кон САД за испраќањето на Хашим Тачи на судење пред Специјализираниот суд во Хаг, за што ги обвинуваат САД. Во Косово веќе подолго време има некои опозициски лидери, кои традиционално одржуваат одлични односи со Москва.

Таканаречените „независни“ медиуми во Косово не претставуваат олицетворение на професионализам или високи стандарди, туку едноставно претставуваат позиции на политичко-криминални структури, со што го поткопуваат нивниот сопствен кредибилитет. Мора да има конструктивна критика или да се понудат остварливи алтернативни решенија, додека опозицијата и нивните сервилни медиуми се однесуваат на начин кои ги девалвира. Наместо да го подигнат нивото на јавниот дискурс, нивната тактика на сензационализам, искривување на фактите и непрофесионално известување го разблажи фокусот на легитимните недостатоци на власта. Таквото однесување директно влијаеше на способноста на јавноста сериозно да ги сфати критиките и поплаките, ефикасно штитејќи ја владата од одговорност. Со заматување на водите на јавниот дискурс, овие актери, парадоксално, и овозможија на владата на Курти ненамерно да го одложи секое смислено преиспитување.

Опозицијата мора да се соочи со сопствената историска хипотека и грешки. За да продолжи напред, мора да се дистанцира од своето криминално минато, да ги отфрли сите врски со организираниот криминал и корупцијата и да се посвети на процесот на политичко, етичко и социјално обновување на Косово. Ова не е само прашање на перцепција, туку и неопходност за враќање на кредибилитетот. Опозицијата мора да покаже дека има програма, визија, интегритет и способност да обезбеди остварлива алтернатива на сегашната администрација во Косово.

Косовската опозиција самат си стана свој најголем непријател. Довербата се стекнува преку визија за иднината, реформи и спроведување на големи идеи, борба против криминалот и корупцијата, а не преку дослух со извалканите новинари и криминалното наследство.

Косово не може да си дозволи стагнација, регресивна или ригидна политичка средина. Кредибилната опозиција е од суштинско значење за секоја успешна демократија, обезбедувајќи дека владата ќе биде повикана на одговорност и дека му служи на народот на Косово. Неуспехот на опозицијата да одговори на сите овие предизвици прави лоша услуга не само на нивните политички перспективи, туку и на граѓаните на Косово, кои заслужуваат далеку повисок стандард на владеење и јавен дискурс.

Ако сака во иднина да игра важна улога во земјата, косовската опозиција мора еднаш засекогаш да ги напушти воспоставените методи, да ги отфрли своите сојузи со дискредитираните медиумски актери и да се фокусира на вистински реформи. Ова е единствениот начин да се обнови довербата меѓу луѓето и да се подигне квалитетот на политиката и политичката култура во Косово. Сè друго ќе го продолжи тековниот циклус на дисфункционалност, оставајќи ја земјата лишена од цврстите демократски стандарди и практики што ѝ се толку потребни.

Одговорноста е невозможна кога алатките на опозицијата се лаги, скандали и афери, додека иднината на Косово бара целосен интегритет и посветеност на реформите.

Сепак, огромниот обем на дезинформации и сеприсутното деградирање на квалитетот на медиумите во Косово на моменти оставаат дури и искусни набљудувачи збунети околу вистината. Оваа какафонија на дезинформации и ниски стандарди не е грижа и одговорност само на новинарската заедница, туку се работи за демократската недоволна способност на општеството. Функционална демократија се потпира на информации и дијалог со граѓаните, одговорна и кредибилна опозиција, која ќе ја држи власта под контрола. Кога и опозицијата и медиумите не ги исполнуваат своите општествени улоги, страда целиот политички систем и општеството во целина. На демократијата во Косово и треба нова политичка култура.

Кога медиумите и опозицијата ја прикриваат вистината, тие ја штитат власта, нагризувајќи ја демократијата во Косово, додека обновата бара неизбежен прекин со корумпираното минато.

Создавање амбиент за ликвидација на Курти?

Заговорот за убиство на Албин Курти беше откриен во 2021 година, бидејќи тој одби да игра според старите правила на Косово, поставени од политичко-криминалната и мафијашката елита, поддржана од тајкунската олигархија, која го држи Косово во своите канџи. Провокациите и нападот во Дреница врз Албин Курти за време на изборната кампања на крајот на јануари 2025 година повторно го отворија прашањето за заканата по животот на косовскиот премиер. Не случајно острата и валкана реторика, зближувањето на криминалните елементи и политичките и медиумските оперативци создаваат амбиент за ликвидација на Курти. Ситуацијата е таква што не е само прашање дали Курти ќе преживее политички, туку и дали воопшто ќе преживее физички.

Ако успеат неговите и косовските непријатели, нема да падне само еден човек, туку иднината на земјата која се осмели да го ослободи своето минато од канџите на мафијата. Косово не само што ќе го загуби својот премиер, туку ќе ја изгуби и иднината за која се бореше.

Претстојните парламентарни избори претставуваат последен притисок и надеж на политичките мафијашки структури и тајкунската олигархија во нивната борба против Курти и нивното враќање на власт.

Ако историјата има некаква лекција да научи, тоа е дека политичкиот лидер кој ги оспорува и ги загрозува интересите на олигарсите, криминалците, политичките мафии и странските сили никогаш не доживува изборен пораз, тој се загрозува себеси и станува нивна мета. Секој што сака да обезбеди иднина за својот народ се соочува со суровата реалност да биде елиминиран. Тоа е судбината на Албин Курти.

Фото: ЕПА