17 март 2023

(БТА)

Не гледам никаков сигнал или знак дека Бугарите во Северна Македонија наскоро ќе го најдат своето место во македонскиот устав, рече потпретседателката Илијана Јотова на прес-конференцијата во „Дондуков“ 2, каде што беше објавена програмата за прославите на 30-годишнината на членството на Бугарија во Меѓународната организација на франкофонијата.

Ова е веста на денот од Република Бугарија, избрана на Бугарската телеграфска агенција (БТА) за објавување од МИА, согласно Договорот за размена на информации и професионална соработка, кој предвидува секој ден националните информативни агенции на Северна Македонија и Бугарија да разменуваат директно избрана од другата агенција вест на денот на соодветната земја, а другата агенција да ја објави на својот интернет сајт без промени со изрично посочување и цитирање на партнерот како извор.

„Имам чувство дека се прави насочена кампања за да се спречи нашата заедница да се впише во основниот закон на Република Северна Македонија“, рече Јотова, додавајќи дека ова е експлицитно пишан услов за да се одржи првата меѓувладина конференција. и започнаа вистинските преговори за влез во ЕУ.
Прифаќањето на „францускиот предлог“ од страна на Република Северна Македонија (РСМ) е последниот позитивен чекор во процесот на пристапување на земјата и преговорите со ЕУ, смета потпретседателот. Според неа, сите дејствија потоа одат наназад.
Според Илијана Јотова, заедничката историска комисија не работи или нејзината работа станува се побесмислена и поформална. „Дури и малите првични консензуси кои беа постигнати во однос на одредени историски настани немаат никаква последица. Ниту има промена во учебниците, на што инсистираше бугарската страна, ниту пак за останатите тврдења на Бугарија кои се запишани во заедничкиот протокол“, објасни таа.
Сите настани по „францускиот предлог“ - од палењето на клубот во Битола до посегнувањето на бугарската културна институција - сите овие постапки македонските власти ги оставија без последици, рече Илијана Јотова и истакна дека РСМ има и културен клуб во Софија. „Нема ниту една казна, сите осомничени се на слобода. Нема ниту еден знак дека власта во РСМ сака да стави кочница на овој незамислив јазик на омраза, кој продолжува да се влева во РСМ за се што е бугарско, како и за конкретни решенија за, како што велат, криминални дела.“ коментира потпретседателката.
Ако овие криминални дела се толку чести, како РСМ го замислува своето идно членство во ЕУ, праша Јотова. Таа прецизира дека едно од најважните поглавја во преговарачкиот процес е борбата против криминалот и корупцијата. „Очигледно, ако таа е секој втор ден, тие ќе имаат многу сериозни проблеми“, додаде потпретседателката.

Бугарија ќе продолжи да ги поддржува Бугарите во Република Северна Македонија и да се бори за нивните права, бидејќи таму каде што недостасуваат човековите права, нема Европа, рече потпретседателот. „Ќе бараме македонските власти да ги исполнат обврските што веќе ги презедоа“, додаде таа.

Претседателот Румен Радев во наредните денови ќе има разговор со европските институции на кој ќе го постави прашањето за нападот на бугарскиот културен клуб во РСМ, најави потпретседателката Илијана Јотова посочи и дека со месеци Бугарија била подложена на огромен притисок од европските институции и структури.

Во Северна Македонија гледаме ескалирачки тренд на проблеми и напади врз бугарските институции, изјави в.д. министерот за надворешни работи Николај Милков на истата прес-конференција на „Дондуков“ 2.
Она што Бугарија има да го каже, мора да им го каже на своите партнери од Европската унија (ЕУ), рече Милков. „Непродуктивно е да се влегува во постојани парадигми на провокација со Скопје. Нека сфатат нашите партнери во ЕУ за што зборуваме, да се види основата, бидејќи долго време не беше разбран нашиот став. Сега кога има јасност што треба да направи Северна Македонија - зошто не го прави тоа - нека видат и нека проценат“, објасни привремениот министер.
Поминаа ситуациите во кои таму беа нападнати бугарски клубови и организации, а сега од вчера предмет на такви напади е и бугарската држава“, објасни Милков. Според него, по прифаќањето на „францускиот предлог“ од Северна Македонија, тензиите се префрлија меѓу тамошните политички партии и политичката класа во Република Северна Македонија. Не можат да го следат дневниот ред што беше поставен со францускиот предлог“, рече Милков.

Министерот посочи дека неказнивоста во Северна Македонија раѓа нови провокации и злосторства. „Македонската држава мораше да направи превентивни напори за заштита на бугарските места во државата“, рече Милков. Според него, тоа очигледно не е направено, напротив. „Нивната идеја е работите да се реконструираат како некакво кривично дело, дури и мало кривично дело кое навистина не е важно. Нивната тенденција одамна е да ги претстават односите меѓу Бугарија и Северна Македонија како нормално да се развиваат, но гледате и од двете страни има екстремисти кои ги заматуваат водите и се обидуваат да ја расипат позитивната слика“, коментира министерот за надворешни работи.

Во Република Северна Македонија се регистрирани над 17.000 невладини организации. Вчера почна да дејствува комисијата која треба да се произнесе за нивните имиња. Единствените одлуки и изјави беа за двете бугарски организации и мислењето беше негативно, посочи Милков. Според него, ова уште еднаш покажува дека законската регулатива е донесена со тенденција, а комисијата е формирана со тенденција. „Нејзината цел е всушност да ги потисне бугарските организации“, додаде тој.

„Темата зошто и како име како Иван Михаилов е неприфатливо во Република Северна Македонија е посебна. Ова е фигура на ВМРО. Се бореше за слобода на Македонија, за еманципација на Македонија. Тој го доживеа крајот на деновите во Италија, каде што ниту беше прогонуван како фашист, ниту изведен на суд, ниту обвинет“, објасни Николај Милков. Овој проблем сега јасно се јавува во Северна Македонија од одредени причини кои имаат актуелно значење и ова е прашање, но на кое нашиот сосед мора да одговори, посочи и министерот.

Во изјавата на портпаролот на Министерството за надворешни работи (МНР) на Бугарија утринава, се наведува дека МНР со зголемена загриженост ги следи случувањата во Република Северна Македонија поврзани со обидите за ограничување на правото на здружението на Бугарите во земјата.
Одлуките што ги носат властите во Република Северна Македонија се директно поврзани со степенот на демократизација во земјата. Тие се во спротивност со обврските преземени од Скопје во областа на човековите права и обврската да обезбеди еднакви права и слободи за сите граѓани, вклучително и оние кои се идентификуваат како Бугари. Потсетуваме дека во 2009 година, Европскиот суд за човекови права донесе пресуда против Република Северна Македонија за повреда на чл. 11 од Европската конвенција за човекови права (ЕКЧП) - право на здружување. Во одлуката на судот се наведува дека името на здружението „Радко“ (псевдоним на Иван Михаилов) само по себе не може да се земе како ризик и закана за јавниот ред. Ова се наведува во изјавата на портпаролот на Министерството за надворешни работи (МНР).
Настаните од вчера уште еднаш ја покажуваат потребата од постигнување објективно толкување на историските настани и личности од заедничката историја меѓу Бугарија и Република Северна Македонија. За таа цел беше формирана Заедничка мултидисциплинарна експертска комисија за историски и образовни прашања. Денеска сме сведоци како едностраните и пристрасни толкувања на историските настани можат да се користат како аргумент врз основа на кој властите носат одлуки за ограничување на основните права и слободи.
Според записникот од состанокот на Мешовитата меѓувладина комисија потпишан на 17 јули 2022 година, формирана врз основа на член 12 од Договорот за пријателство, добрососедство и соработка, Република Северна Македонија се обврза да преземе мерки за да обезбеди ефективна пристап до еднакви права, заштита од дискриминација и заштита на културата и идентитетот на бугарската заедница во земјата. Бугарија ќе го следи исполнувањето на обврските, се наведува и во соопштението.

_________________________________________________________________________

Медиумската информативна агенција овие текстови ги објавува во оригинална форма, согласно Договорот за размена на информации и професионална соработка меѓу двете национални новински агенции МИА и БТА