Shkup, 16 prill 2025 (MIA) - Komisioni për Parandalim dhe Mbrojtje nga Diskriminimi (KPMD) gjatë vitit 2024 ka punuar në gjithsej 485 raste nga të cilat 407 të reja dhe 78 nga viti paraprak 2023. Nga 407 rastet e reja, 405 janë ankesa të dorëzuara nga qytetarët dhe organizatat, ndërsa dy të tjerat janë procedura të cilat KPMD i udhëheq sipas detyrës zyrtare.

Sipas Raportit që sot ishte prezantuar, numri më i madh i ankesave janë dorëzuar për mbrojtjen nga diskriminimi në bazë të përkatësisë kombëtare ose etnike (27%), ndërsa pasuar nga baza të tjera, bindjet e tjera, karakteristikat personale dhe statusi shoqëror, bindjet politike, arsimi dhe gjinia, dhe në një masë më të vogël për baza të tjera të diskriminimit. Gratë më shpesh se burrat raportuan diskriminim për shkak të seksit, gjinisë, arsimit, moshës dhe statusit familjar ose martesor, ndërsa burrat më shpesh se gratë parashtronin ankesa për mbrojtje nga diskriminimi për shkak të ngjyrës së lëkurës, origjinës, orientimit seksual, anëtarësimit në një grup të margjinalizuar, shtetësisë dhe aftësisë së kufizuar.

Për sa i përket fushave, më së shumti ankesa janë bërë për mbrojtje nga diskriminimi në fushën e punës dhe marrëdhënieve të punës (39%), si dhe kemi marrë raporte në fushën e anëtarësimit dhe veprimtarisë në sindikata dhe organizata të tjera, pastaj informimin publik dhe mediat, arsimin, shkencën dhe sportin e të tjera, aksesin në mallra dhe shërbime, drejtësi dhe administratë, si dhe në fusha të tjera.

Për presidenten e shtetit Gordana Siljanovska Davkova këto janë të dhëna shqetësuese dhe paralajmëruese.

"Më e frikshme është se diskriminimi më i madh dhe më i shpeshtë është në sektorin publik. Pra, sektori publik sillet si privat dhe në botë është anasjelltas, në sektorin tonë publik që flet për diçka tjetër, jo vetëm uzurpohen burimet dhe mjetet, por e mira publike trajtohet si pronë e vet dhe pastaj qëndrimi i njerëzve është sikur të mos jenë të punësuar në institucionet shtetërore apo publike, por në ato private", tha Siljanovska Davkova.

Ajo shfaqi brengë edhe për numrin e madh të ankesave në marrëdhëniet e punës, arsim dhe gjyqësor.

Siljanovska Davkova u kthye edhe në Komisionin e Përhershëm Anketues për mbrojtjen e lirive dhe të drejtave.

"Në periudhën e kaluar kur kam qenë deputete ka qenë Komisioni më joaktiv për shkak të kryetarit të Kuvendit. Në vend që të ishte më proaktivi, ai po e bënte të pamundur funksionimin e këtij Komisioni. Komisioni për Mbrojtjen e Lirive dhe të Drejtave është më i rëndësishmi në parlamente kudo. Jam e kënaqur dhe e lumtur kur dëgjoj që Afrim Gashi thotë se është i hapur për bashkëpunim, se do ta mbështesë Komisionin. Mandati i Komisionit nuk buron nga kryetari i Kuvendit, por nga Kushtetuta; mbajtësit e pozitave të larta thirren para komisioneve të tilla kur cenojnë liritë dhe të drejtat. Prandaj aty po dorëzohet Raporti dhe ndoshta nga e gjithë kjo duhet të dalë diçka tjetër, të shqyrtohen kompetencat në Rregullore për komisione të caktuara dhe të përcaktohen kompetencat e vërteta përmes vendimeve të komisioneve", tha presidentja.

Kryetari i Kuvendit Afrim Gashi shprehu mbështetje për Punën e Komisionit të Përhershëm Anketues. Në lidhje me diskriminimin tha se askush nuk duhet të dënohet ose kufizohet për shkak të ndonjë përkatësie ose karakteristike.

"Ndjej një përgjegjësi të fortë morale për të çuar përpara kauzën e harmonisë, barazisë dhe paqes midis strukturave të ndryshme shoqërore. Në një shoqëri si e jona, me diversitetin e saj të pasur kulturor, etnik dhe fetar, është thelbësore të sigurohet që askush të mos diskriminohet në bazë të gjinisë, përkatësisë etnike, fetare apo përkatësisë tjetër. Vetëm me angazhimin e përbashkët të shtetit, shoqërisë civile, medias,... mund të ndërtojmë një shoqëri në të cilën diskriminimi do të jetë një gjë e së kaluarës. Barazia nuk është vetëm një qëllim empirik për të reduktuar rastet e diskriminimit, por një parim që duhet të garantojë që askush të mos gjykohet apo të kufizohet për asnjë karakteristikë", ka theksuar Gashi.

Kryetari i Komisionit të Përhershëm Anketues për të Drejtat e Njeriut Dimitar Apasiev tha se ndjehet si dirigjent pa orkestër.

"Pavarësisht statusit kushtetues që kemi si Komision, ne jemi një trup pune jopolitik, gjë që për mua është e frikshme. Është e çuditshme se si raporti i Avokatit të Popullit për të drejtat e njeriut i dërgohet Komisionit të Sistemit Politik dhe jo Komisionit të Përhershëm Anketues. Mund të ndodhë që të caktoj mbledhje të Komisionit, të mos vijë shumica dhe të mos kemi kuorum për punë", tha Apasiev.

Në vitin 2024 KPMD ka mbajtur 24 seanca në të cilat janë marrë 316 vendime për rastet për mbrojtje nga diskriminimi, prej të cilave 48% kanë qenë mendime pas procedurës për konstatimin e diskriminimit, dhe 52% kanë qenë konkluzionet për refuzimin e ankesës, gjegjësisht mosmarrjen e masave apo ndalimin e procedurës. Shumica e ankesave për të cilat nuk mund të zhvillohej një procedurë u refuzuan për shkak të parregullsisë së paraqitjes ose për shkak se KPMD-ja nuk kishte kompetencë ligjore për të vepruar. Pavarësisht se nuk është iniciuar asnjë procedurë për konstatimin e diskriminimit, Komisioni në të gjitha këto raste ankuesve u ka ofruar informata dhe udhëzime për mënyrën dhe autoritetin publik të cilit duhet t'i drejtohen për realizimin e të drejtave të tyre.

Nga rastet për të cilat KPMD ka dhënë mendim pas procedurës për konstatimin e diskriminimit, në 56 raste ose 37% është konstatuar diskriminim dhe në 96 raste ose 63%, nuk është konstatuar diskriminim. Baza më e zakonshme e krijuar për diskriminim në opinionet e Komisionit në vitin 2024 është origjina kombëtare ose etnike, e ndjekur nga arsyet e statusit personal dhe statusit social, anëtarësimit dhe aktivitetit në një organizatë sindikale, gjinisë, identitetit gjinor, orientimit seksual, bindjeve politike, aftësisë së kufizuar dhe arsyeve të tjera. Ashtu si një vit më parë, diskriminimi më i shpeshtë është në institucionet e sektorit publik (37 raste ose 66%), dhe raste janë evidentuar edhe në sektorin privat (9 raste ose 16%), si dhe në rrjetet sociale dhe media (10 raste ose 18%). Për sa i përket fushave, rastet më të evidentuara janë në marrëdhëniet e punës, arsimin, shkencën dhe sportin, informacionin dhe mediat publike, pasuar nga drejtësia dhe administrata, aksesi në mallra dhe shërbime dhe fusha të tjera. sa/

foto/video: MIA