Софија, 17 ноември (МИА/БТА) – Бруто домашниот производ на Бугарија (БДП) во тековната година ќе се зголеми за 3 проценти, предвидува ЕК во својата Есенска економска прогноза, објавена денеска и добиена од БТА.

Ова е веста, која денеска ја избра МИА од сервисот на Бугарската телеграфска агенција (БТА), согласно Договорот за размена на информации и професионална соработка, кој предвидува секој ден националните информативни агенции на Северна Македонија и Бугарија да разменуваат по една вест, која ќе ја објават на својот интернет сајт без промени со изрично посочување и цитирање на партнерот како извор.

Ова претставува зголемување во однос на стапката од 2 проценти, предвидена во пролетната прогноза на институцијата. За следната година, ЕК очекува раст од 2,7 проценти – исто така зголемување во однос на пролетните прогнози за стапка од 2,1 процент во 2026 година. За 2027 година, Европската комисија прогнозира забавување на растежот на бруто домашниот производ до 2,1 процент.

Проценката на ЕК покажува дека инфлацијата во Бугарија била 2,6 проценти во 2024 година. Европската комисија прогнозира дека инфлацијата во Бугарија, хармонизирана според стандардите на Европската унија, ќе достигне 3,5 проценти во 2025 година, што е пониско за 0,1 процентен поен во однос на пролетните прогнози на институцијата. За следната година, ЕК очекува потрошувачките цени да пораснат за 2,9 проценти, што претставува значително зголемување во однос на пролетните прогнози на институцијата за стапка од 1,8 проценти. За 2027 година, Европската комисија прогнозира забрзување на инфлацијата до 3,7 проценти.

Во однос на пазарот на труд во Бугарија, ЕК наведува дека тој останува стабилен. На ниво на невработеност од 4,2 проценти во 2024 година, ЕК очекува показателот да се намали на 3,5 проценти во 2025 година, по што да се зголеми благо во 2026 и 2027 година, достигнувајќи соодветно 3,7 и 3,8 проценти. Сепак, очекуваното ниво на невработеност е пониско во однос на пролетните оценки на ЕК, кога се прогнозираше ниво на невработеност од 4 проценти за тековната година и до 3,8 за 2026 година.

Економскиот растеж во Бугарија достигна 3,4 проценти во 2024 година, движен од приватната и јавната потрошувачка. Инвестициите се забрзаа во првата половина на 2025 година, поттикнати од зголеменото користење средства по Механизмот за закрепнување и отпорност (RRF). Сепак, се очекува потрошувачката и инвестициите да се намалат во втората половина на 2025 година поради послаб придонес од јавниот сектор, како резултат на пониските од планираните државни приходи, наведува Европската комисија.

Во 2026 и 2027 година, растежот на приватната потрошувачка се очекува да се смирува, во согласност со забавувањето на растежот на платите и социјалните трансфери. Приватните инвестиции се прогнозира да продолжат да го поддржуваат растежот, бидејќи бизнис довербата ќе се подобрува поради усвојувањето на еврото. Забрзувањето во користењето европски фондови, започнато во 2025 година, се очекува да продолжи и во 2027 година.

Извозот се намали на почетокот на 2025 година, делумно поради ремонтни активности кај два големи извозници, но се очекува растежот да се обнови во втората половина од годината и да продолжи во целиот прогнозен период. Се очекува и увозот да расте, движен од зголемената внатрешна побарувачка и трошоците за одбрана, кои ќе го зголемат увозот во крајот на 2025 и во 2027 година поради планираните големи набавки на одбранбена опрема. Севкупно, придонесот на нето-извозот кон БДП останува благо негативен до 2027 година.

Номиналните и реалните плати значително пораснаа во повеќето сектори во 2024 година и првата половина на 2025 година поради корекции во однос на високата инфлација во 2022 – 23 година, усогласување на реалните приходи со просечните европски нивоа и еднократни зголемувања во сектори како безбедност, одбрана и образование. Се прогнозира растежот на платите да се забави, бидејќи инфлацискиот притисок се намалува, а приватниот сектор се стреми да ја зачува својата конкурентност, додека зголемувањата на платите во јавниот сектор се ограничени од фискални ограничувања, според анализата на Европската комисија.

Растежот на вработеноста го одразува напорот на бизнис секторот да привлекува работници, особено нискоквалификувани, од трети земји — нешто што може да помогне во намалување на притисокот врз платите во следните години.

Измерена со хармонизираниот индекс на потрошувачките цени (ХИПЦ), годишната инфлација во Бугарија се очекува да достигне 3,5 проценти во 2025 година, по зголемувањето на стапките на ДДВ за леб и угостителски услуги, повисоките акцизи на тутун и зголемувањето на регулираните цени на гас, греење и електрична енергија. Дополнително, цените на храната се зголемуваа во најголемиот дел од годината поради повисоките цени на увозот.

Во 2026 година, инфлацијата се очекува да се забави до 2,9 проценти, бидејќи ефектот од повисоките административно утврдени цени постепено се намалува. Сепак, се очекува инфлацијата кај услугите и храната да остане зголемена, додека цените на енергијата остануваат непроменети, во согласност со цените на суровините.

Поголемата инфлација кај храната се должи и на повисоките увозни цени и на растечките плати кај домашните производители. Цените на услугите во 2026 година исто така се под влијание на значителните зголемувања на платите во 2024 – 25 година, при што се очекува овој ефект да ослаби во 2027 година поради забавувањето на растежот на платите.

Се прогнозира инфлацијата да се забрза повторно до 3,7 проценти во 2027 година, главно поради зголемувањето на цените на енергијата што произлегува од воведувањето на директивата за тргување со емисии (ETS2), доколку таа не биде одложена.

Во 2025 година, дефицитот се очекува да остане на ниво од 3 проценти како дел од БДП поради автоматските и дискреционите зголемувања на социјалните расходи и платите во јавниот сектор, особено во областа на одбраната и внатрешната безбедност. Како резултат, растежот на расходите продолжува да го надминува растежот на приходите и покрај напорите за подобрување на наплатата на даноците, враќањето на стандардните стапки на ДДВ за леб и угостителски услуги и позитивниот ефект од зголемувањето на платите во приватниот сектор.

Јавните инвестиции во 2025 година се очекува да бидат повисоки од оние во 2024 година, поради забрзаното спроведување на Планот за закрепнување и отпорност и планираните испораки на одбранбена опрема.

Во 2026 година, притисокот од расходите за плати и пензии во јавниот сектор се очекува да ослабне, а капиталните расходи за одбрана да бидат пониски, што ќе придонесе за намалување на дефицитот до 2,7 проценти, прогнозира ЕК во своите есенски проценки.

Во услови на втор бран испораки на одбранбена опрема во 2027 година, проценети на 1,2 проценти од БДП, и во отсуство на компензациски мерки, дефицитот се прогнозира да се зголеми до 4,3 проценти.

Односот државен долг кон БДП се прогнозира да се зголеми од 23,8 проценти во 2024 година до 28,5 проценти во 2025 година, а за 2026 и 2027 година ЕК очекува тој да достигне соодветно 30,6 и 32,6 проценти.

Големото зголемување во 2025 година се должи на операциите за рефинансирање на долгот и планираните капитални инјекции во Бугарскиот енергетски холдинг (БЕХ) и Бугарската банка за развој (ББР).

Потенцијалното статистичко прекласифицирање на капиталните инјекции како мерки што го зголемуваат дефицитот и постојаните зголемувања на платите и пензиите во јавниот сектор, кои не се целосно компензирани со повисоки државни приходи, претставуваат значајни надолни ризици за прогнозата за буџетскиот биланс, наведува ЕК.

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________

Медиумската информативна агенција овие текстови ги објавува во оригинална форма, согласно Договорот за размена на информации и професионална соработка меѓу двете национални новински агенции МИА и БТА.