5 јуни 2024 

SwissInfo/Reuters

Тимот на Европската унија за разбивање дезинформации минатиот месец го разоткри видеото на руски јазик на YouTube во кое се вели дека граѓаните бегаат од диктатурата во Полска, членка на ЕУ и бараат засолниште во Белорусија, близок сојузник на Москва.

Стопријата раскажуваше повторливи про-Кремљ наративи за Варшава дека има агресивни милитаристички намери и за демократски неуспеси во Полска и пошироко во ЕУ, објави тимот познат како Стратком.

Тоа беше, исто така, дел од, како што вели Стратком, поширока руска кампања за дезинформација на која Европа се смета дека се бори да се спротивстави пред изборите за Европскиот парламент на 6-9 јуни.

Видеото одговараше на шаблон: веб-локациите поврзани со Русија земаат про-Кремљ содржина од државно контролирани продажни места или про-Кремљ сметки на социјалните медиуми, ја препакуваат, вклучително и со превод, и ја шират преку нови канали за да ја таргетираат публиката на ЕУ, велат официјалните претставници на ЕУ.

Русија е широко обвинета дека водела кампањи за дезинформации насочени кон изборите во Соединетите држави, Европа и Велика Британија во текот на последната деценија, иако Москва негираше дека користи дезинформации за да влијае на јавното мислење.

Проценката на американското разузнавање во 2023 година покажа дека Москва користи шпиони, социјални медиуми и руски државни медиуми за да ја наруши јавната верба во интегритетот на изборите ширум светот. Европските престолнини предупредија на предизборен бран на дезинформации, но неговото влијание е тешко да се измери.

„Операциите за влијание на Русија, Кина и други актери, вклучително и домашни групи, имаат потенцијал да ги нарушат онлајн разговорите околу изборите во ЕУ“, рече Џек Стабс, главен разузнавач во фирмата за анализа на социјалните мрежи Графика.

„Видовме докази кои сугерираат дека дури и луѓето што ги спроведуваат операциите можат да се борат да разберат дали имаат влијание“.

Руското Министерство за надворешни работи не одговори на барањето за коментар. Москва ги отфрла западните наводи дека шири дезинформации.

Стратком, тим од 40 луѓе кој работи со мал буџет од 15 милиони евра (16,3 милиони долари), е на првата линија на битката на Брисел против дезинформациите. Но, блокот од 27 нации нема доволно ресурси за борбата, рекоа двајца претставници на ЕУ.

„Не можеме да организираме офанзива од Брисел“, рече Петер Стано, портпарол на дипломатската служба на Европската комисија, додавајќи дека таквата акција мора да се случи на ниво на земји-членки.

Повеќето, иако не сите, земји на ЕУ водат сопствена борба против дезинформациите, но ресурсите варираат и експертите велат дека европските напори се разединети. Ова ги остави главните партии ранливи на кампањи за дезинформација кои ги засилуваат поплаките што го поттикнуваат незадоволството на гласачите и ја поткрепуваат поддршката за националистичките партии во Франција, Германија и на други места.

Според вториот годишен извештај за дезинформации на ЕУ објавен оваа година, Полска и Германија беа најосетените нации во ЕУ. Франција и Србија, која не е членка на ЕУ, исто така беа меѓу главните цели.

Фрагментиран одговор

Москва, чии односи со западните влади потонаа по нејзината инвазија на Украина во 2022 година, вели дека Западот води информативна војна која вклучува лажни тврдења чија цел е да се уништи угледот на Русија и да се опише како непријател.

Официјални лица во Русија, која го потисна несогласувањето за време на претседателот Владимир Путин, велат дека Западот станал толку нетолерантен што одбива да прифати каков било став што е во спротивност со доминантниот наратив.

Францускиот министер за европски прашања, Жан-Ноел Баро, во април за весникот Ouest France изјави дека неговата земја е „постојано под“ руски дезинформации.

Нападите против Франција вклучуваат создавање на лажна веб-страница на француската влада во која се тврди дека 200.000 граѓани биле повикани да се борат во Украина.

„Не поминува ниту една недела, а Франција да не биде цел на координирани и намерни маневри за попречување на јавната дебата и мешање во кампањата за европските избори“, изјави Баро за весникот.

Томаш Клон, меѓународен комесар за дезинформации на полската влада, изјави за Ројтерс дека блокирањето на веб-страниците е како стискање на балон бидејќи тие се појавуваат на друго место.
Напорите за борба против дезинформациите варираат низ Европа.

Франција го задолжи своето странско набљудувачко тело за дезинформации „Вигинум“ – кое има тим од 42 лица и се зголемува – да ги следи сметките на социјалните мрежи поврзани со Русија и да открива операции за влијание. Шпанија има посветена работна група која користи хардвер дизајниран од Европол за да ја координира својата државна реакција.

Италијанската политичка опозиција подготви закон со кој ќе се создаде единица посветена на идентификување на актите на дезинформација. Словачка, чија влада се соочува со обвинувања за фаворизирање на Русија, главно уништи единица за која рече дека е составена од „активистички службеници“ задолжени да обезбедат „има само едно точно мислење“.

„Целокупниот одговор е многу фрагментиран“, рече Валентин Шателет, истражувач во Лабораторијата за дигитална форензика на Атлантскиот совет.

Во знак на намерата на Европа да дејствува Посилно, земјите на ЕУ минатиот месец суспендираа четири руски медиумски субјекти, вклучително и веб-страницата Глас на Европа регистрирана во Чешка, нарекувајќи ги пропагандни мрежи поврзани со Кремљ.

Кремљ соопшти дека ќе има реперкусии за западните новинари во Москва како одмазда.
Новиот Закон за дигитални услуги (DSA) на ЕУ бара од Big Tech да стори повеќе за да се спротивстави на нелегалната и штетна содржина. Генеративната вештачка интелигенција го направи побрзо и полесно за странските актери да шират дезинформации, велат претставници на ЕУ.

„Пред троловите и ботовите, обично имаше личност зад тоа. Со вештачката интелигенција сè се мултиплицира“, рече Стано.