9 tetor 2024

Al Xhezira

Ana Levina, studiuese ruse dhe fotografe dokumentarësh që jeton në Bejrut, po grumbullon rezerva ushqimore në përgatitje për një sulm izraelit në Liban. Ajo ka ende ushqime që nuk prishen në kuzhinën e saj që nga tetori i kaluar, kur Hezbollahu dhe Izraeli filluan të gjuanin me raketa njëri-tjetrin.

"Është një ndjenjë e pakëndshme, sigurisht, por unë e kam pritur këtë moment për një vit," tha Levina, duke iu referuar përshkallëzimit dramatik të sulmeve me raketa izraelite në shumë pjesë të Libanit, përfshirë Bejrutin, në dy javët e fundit, ku janë vrarë më shumë se 2000 njerëz. Të martën, Izraeli nisi gjithashtu operacione tokësore në Libanin jugor, ku forcat e tij që atëherë janë përleshur me luftëtarët e Hezbollahut.

Levina foli për mënyrën sesi Izraeli po "bombardonte ndërtesat e banimit dhe pikërisht tani një tjetër sulm ajror u zhvillua tre kilometra larg meje në një qendër mjekësore".

  “Është e vështirë të përballesh me të në nivel njerëzor”, tha ajo.

Për Rusinë, atdheun e saj, lufta në zgjerim midis Izraelit dhe fqinjëve të tij është gjithashtu e vështirë në nivelin strategjik, thonë analistët.

Politika e jashtme ruse nën drejtimin e presidentit Vladimir Putin, sillet rreth një "bote shumëpolare", një alternativë ndaj rendit botëror të udhëhequr nga SHBA. Çfarë nënkupton kriza e fundit për interesat ruse si fuqi globale, duke parë rritjen e mundësive për një konfrontim të drejtpërdrejtë midis Izraelit dhe Iranit dhe përhapjes së luftës në Liban?

"Përshkallëzimi aktual i konfliktit arabo-izraelit është një shqetësim serioz për Rusinë," deklaroi për “Al Xhezirën” Aleksej Malinin, themelues i Qendrës për Ndërveprim dhe Bashkëpunim Ndërkombëtar dhe anëtar i grupit të ekspertëve Digoria, duke vënë në dukje thirrjet e përsëritura ruse për zgjidhje diplomatike.

“Megjithatë, këto përpjekje hasen vazhdimisht me kundërshtime, të cilat shprehen në dëshirën e Shteteve të Bashkuara të Amerikës për të mbështetur Izraelin në pothuajse çdo situatë, veçanërisht në kuptimin ushtarak. Dhe kjo mbështetje, e cila më pas përdoret për ta kthyer Libanin në një fushë beteje, anulon të gjitha deklaratat për dëshirën e Amerikës për të siguruar paqen në këtë rajon”.

Në ndryshim nga Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e saj, të cilët mbështesin me vendosmëri Izraelin, Ministria e Jashtme ruse dënoi hyrjen e trupave izraelite në Liban, duke i bërë thirrje Izraelit të tërheqë trupat e tij. Më herët, Rusia dënoi gjithashtu vrasjen e liderit të Hezbollahut, Hasan Nasrallah, duke thënë se Izraeli "mbart përgjegjësinë e plotë për përshkallëzimin e mëvonshëm".

Megjithatë, ndërsa konflikti zgjerohet, veçanërisht në Iran, qëllimet e Rusisë nuk bazohen vetëm në parime më të mëdha të politikës së jashtme, thonë analistët.

"Rënia në orbitën e Iranit"

Rusia mori ndihmë të konsiderueshme iraniane për pushtimin e Ukrainës, duke u lidhur me interesat e Teheranit në rajon.

"Rusia ka punuar ngushtë me Iranin për dy vjet e gjysmë, por ekskluzivisht në sferën ushtarake," tha Ruslan Sulejmanov, një ekspert i pavarur rus për Lindjen e Mesme me qendër në Baku.

“Armët iraniane janë shumë të kërkuara. Asnjëherë nuk është kërkuar kaq shumë dhe Rusia është bërë e varur nga armët iraniane.

Instruktorët ushtarakë iranianë, thotë Sulejmanov, tani po vizitojnë Rusinë dhe po ndihmojnë në ndërtimin e një fabrike të prodhimit të dronëve Shahed në Rusi.

“Si rezultat, Rusia është e detyruar të mbështesë aleatët e Iranit në Lindjen e Mesme – siç është lëvizja Hezbollah”, tha Sulejmanov.

Ndërsa Malinin akuzon Uashingtonin për pengim të përpjekjeve për paqen, sipas Sulejmanov, politika ruse në rajon është rezultat i drejtpërdrejtë i "rënies në orbitën e Iranit".

I intereson kaosi, por nuk dëshiron luftë

Si Malinin ashtu edhe Sulejmanov, pajtohen se Rusia nuk dëshiron një luftë tjetër.

“Moska nuk është e interesuar për një stuhi të madhe zjarri”, thotë Sulejmanov.

“Ne e pamë këtë në prill. Kur dukej se Irani dhe Izraeli tashmë po hynin në një luftë të madhe, Rusia nuk qëndroi pa mëdyshje në anën e Iranit. Rusia i bëri thirrje Iranit dhe Izraelit që të tregonin gjakftohtësi”, tha ai, duke iu referuar tensioneve që shpërthyen pasi Izraeli sulmoi konsullatën iraniane në Damask në prill, duke vrarë komandantë të lartë ushtarakë iranianë dhe Irani u përgjigj duke gjuajtur raketa drejt Izraelit për herë të parë.

 Në të njëjtën kohë, Sulejmanov shton: "Rusia përfiton nga kaosi në Lindjen e Mesme".

“Amerikanët tani janë të hutuar nga lufta në Ukrainë, sepse duhet të shpenzojnë shumë kohë për të zgjidhur situatën në Lindjen e Mesme. Në të njëjtën kohë, Kremlini nuk do të donte të shihte (një tjetër) luftë të madhe”, thekson ai.

Rusia dhe Irani ndajnë një antagonizëm të ndërsjellë ndaj Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Ata gjithashtu kanë një aleat të përbashkët tek presidenti sirian Bashar al-Asad, duke ndërhyrë gjatë luftës civile të vendit të tij. Avionët luftarakë rusë bombarduan qytetet e kontrolluara nga rebelët, ndërsa Hezbollahu luftoi ashpër në terren. Rusia ka interesa strategjike në Siri, duke përfshirë bazat ushtarake, si dhe fushat e naftës dhe gazit.

Për të ulur tensionet me Izraelin, Moska përdori ndikimin e saj me Teheranin për të bindur Hezbollahun të tërhiqej nga kufiri sirian-izraelit.

 Levina, një studiuese ruse me bazë në Bejrut, tha se ekziston një perceptim midis vëzhguesve, se ekziston një marrëveshje e heshtur midis Izraelit dhe Rusisë për Sirinë. Ajo përmendi hezitimin e Izraelit për të furnizuar me pajisje ushtarake Ukrainën në luftën e saj kundër Rusisë dhe tha se kur Izraeli sulmon pozicionet e Hezbollahut në Sirinë jugore, ku trupat ruse janë të pranishme, "Rusia nuk bën asgjë, thjesht i lë të shkojnë".

Historia komplekse e Rusisë me Libanin dhe Hezbollahun

Për sa i përket Libanit, interesat ruse janë mjaft të kufizuara. Gjatë periudhës sovjetike, studentët libanezë, veçanërisht anëtarët e Partisë Komuniste, u ftuan të merrnin pjesë në Universitetin Patris Lumumba në Moskë dhe njëfarë simpatie mbeti për Rusinë moderne, mishëruar nga tabelat e Putinit të shfaqura herë pas here në zonat e krishtera shiite dhe ortodokse.

"BRSS-ja ishte shumë aktive me partitë komuniste këtu dhe ata kishin interesa të përbashkëta," thotë Levina, duke përfshirë ata rreth Palestinës dhe armenët që jetojnë në Liban.

Sot, marrëdhëniet e Rusisë me Libanin nuk janë aq të gjera, thotë ai. Dhe kur bëhet fjalë për Hezbollahun, ato kanë qenë të ndërlikuar për një kohë të gjatë.

 Gjatë luftës civile libaneze, e cila zgjati midis viteve 1975 dhe 1990, Hezbollahu raportohet se mori peng tre diplomatë sovjetikë si një mjet për të ushtruar presion ndaj Moskës për të përdorur ndikimin e saj mbi Sirinë për të ndaluar granatimet e pozicioneve në Tripoli. Pasi një peng u ekzekutua, KGB-ja thuhet se u përgjigj duke rrëmbyer dhe tredhur një të afërm të një udhëheqësi të Hezbollahut dhe duke e ia dërguar atij organet e tij gjenitale. Pengjet e tjerë u liruan shpejt. Kjo nuk është konfirmuar zyrtarisht as nga Hezbollahu dhe as nga Kremlini.

Këta aleatë de fakto nuk janë veçanërisht të afërt dhe tensionet janë raportuar për praninë e vazhdueshme të Hezbollahut në Siri.

Këto ditë, një aeroplan rus emergjent evakuoi 60 anëtarë të familjes së stafit diplomatik nga Libani, por më shumë se 3000 qytetarë rusë mbetën në vend. I njëjti aeroplan dërgoi 33 tonë ndihma humanitare, duke përfshirë ushqime, furnizime mjekësore dhe gjeneratorë të energjisë. Mund të pasojnë evakuime shtesë.

Ndërkohë, Levina shpreson se Hezbollahu do të ndalojë përparimin izraelit.

"Ishte, sigurisht, shumë e pakëndshme, por pushtimi tokësor ishte, guxoj të them, një lajm i mirë sepse kjo është hera e tretë që Izraeli e bën këtë gabim," tha Levina, duke iu referuar pushtimit të Libanit nga Izraeli në vitin 1982 dhe luftës në vitin 2006.

"Dhe akoma nuk mësojnë asgjë nga kjo".