Софија, 4 јуни 2024 (МИА/БТА) - Лепенки кои вклучуваат паметен текстилен материјал кои знаат контролирано да ослободуваат одредено количество од вградениот лек и кои точно го ослободуваат на нашите рани, паметни текстили кои го контролираат излевањето на нафта. Ова се дел од случувањата на бугарските научници од Универзитетот за хемиска технологија и металургија (ХТМУ), кои го чекаат интересот на бизнисот за да стигнат до пазарот.

Ова е веста, која денеска ја избра МИА од сервисот на Бугарската телеграфска агенција (БТА), согласно Договорот за размена на информации и професионална соработка, кој предвидува секој ден националните информативни агенции на Северна Македонија и Бугарија да разменуваат по една вест, која ќе ја објават на својот интернет сајт без промени со изрично посочување и цитирање на партнерот како извор.

Ова во интервју за БТА го изјави доц. д-р Десислава Грабчева од Катедрата за „Текстил, кожа и горива“ при Хемиско-технолошко-металуршкиот универзитет (ХТМУ). Претходно денеска во зградата на Бугарската трговско-индустриска комора (BCCI) се одржа деловна дискусија на тема „Интелигентен текстил“. Форумот го организираа Комората и Викорс АД заедно со Хемиско-металуршкиот универзитет, а предавач на настанот беше доц.

Разработка

Научниците од Одделот за текстил, кожа и горива на HTMU сега се фокусирани на медицински текстил - облоги за рани, со кои ќе ја следат нивната состојба и ќе ги третираат. Целта не е едноставно да се одвои биолошки активната супстанција (лекот), туку тоа да се направи во потребната концентрација кога е потребно, објасни научникот.

Во последните години, Универзитетот работи на создавање текстилни материјали со еколошка примена кои апсорбираат различни материи како што се излевања на нафта и нафтени продукти. Работиме и на проблемот со боите кои се ослободуваат при боење на текстилните материјали. При боење ткаенина со класични методи, се ослободува околу 50 проценти од бојата, т.е. не реагира со материјалот, туку останува во отпадната вода, рече научникот и додаде дека се работи на создавање технологии за целосна апсорпција на боите при боење текстилни материјали, како и на целосно прочистување на отпадните води што позитивно ќе влијае на животната средина.

Бугарските научници веќе вклучуваат различни наночестички од цинк оксид и наночестички од сребро во текстилните материјали со цел да создадат антимикробна ткаенина. Веќе имаме развиено не само антибактериски, туку и антивирусен текстил, кој освен за заштитни маски се користи и за облека на лекарите, болничка долна облека и слично, изјави доц. д-р Десислава Грабчева.

Иднината е во паметниот текстил

Иднината е во интелигентниот текстил, категорична беше доц. д-р Грабчева. Деловниот интерес за него е и поради додадената вредност, која е многу помала кај обичниот текстил. Паметниот текстил веќе го напушта полето на примена само во медицината и воената индустрија и навлегува во нашето секојдневие. Сепак, секогаш мора да ги исполнуваат квалитетите што ги има обичниот текстил - да биде удобен, удобен за човечкото тело, здрав, лесен за одржување, коментира научникот. Пазарот на паметен текстил во светски размери постојано расте во нагорна линија, бидејќи луѓето сѐ повеќе се грижат за своето здравје и имаат тенденција да купуваат такви производи кои ги поддржуваат активностите во слободното време, во спортот, додаде доц.

Примените на паметните ткаенини

Примените на паметниот текстил се многубројни и тие не се само во медицината, туку и во спортот, слободното време, внатрешен текстил, земјоделството. Најпопуларни се медицинските малтери, кои освен што испуштаат различни биолошки активни материи, би можеле и да ја сменат бојата и на тој начин визуелно да покажат каков процес се одвива во раната, вели бугарскиот научник. На овој начин, паметниот текстил се користи за транстермална обработка, овозможувајќи премин на биолошки активната супстанција во човечкото тело. Паметниот текстил им овозможува на спортистите да го следат нивното ниво на pH и ослободување на млечна киселина, што е показател за нивниот обем на работа.

Паметниот текстил може да има и сензорски функции и може да вклучува електронски уреди кои го следат отчукувањата на срцето, крвниот притисок и заситеноста со кислород во крвта.

Секој паметен текстилен производ мора да биде сертифициран за да излезе на пазарот, а во 2020 година веќе беше развиен европски стандард, кој во 2021 година беше усвоен и во Бугарија. Научникот објасни дека овој стандард ја поставува рамката за паметен текстил. Специфичните стандарди за одредени паметни производи, исто така, допрва треба да се развиваат.

Интересот на бизнисот

Овие случувања на научниците од Катедрата за текстил, кожа и горива на Универзитетот за хемиска технологија и металургија сè уште не ја нашле својата примена и не ја достигнале фазата на производство. Наместо тоа, тоа се научни студии објавени во различни списанија со висок рејтинг од научната област, а повратната информација за релевантноста и релевантноста на овие студии се цитатите на други научници кои работат во истата област, објасни доц. Десислава Грабчева.

Засега нема интерес од бизнисот за овие бугарски научни достигнувања. Причините може да се во со тоа што не ги рекламиравме доволно нашите случувања, исто така и во бизнисот, кој, знаете, со годините се обидуваме да опстанеме и се чини дека нема време да се инвестира во научните случувања, но верувам дека тоа ќе се промени, коментира научникот.

Медиумската информативна агенција овие текстови ги објавува во оригинална форма, согласно Договорот за размена на информации и професионална соработка меѓу двете национални новински агенции МИА и БТА.