Shkup, 10 dhjetor 2025 (MIA) – Nga 1 janari fillon faza pilot për projektin e-fatura me të cilin do të minimizohet rreziku nga keqpërdorimet dhe faturat fiktive, paralajmëron drejtoresha e Drejtorisë së të Ardhurave Publike (DAP), Elena Petrova. 

Petrova sot në panel diskutimin “Transformimi digjital në sektorin publik” në konferencën e tretë vjetore për digjitalizim e AmÇam, tha se është zgjedhur model me zgjidhje moderne e harmonizuar me standarde dhe kërkesa ndërkombëtare, e cila për kompanitë do të jetë e lehtë për zbatim dhe integrim me sistemet e tyre, si dhe se zbatohen masa të cilat do të mundësojnë maksimalisht të minimizohen rreziqet. 

Sipas saj, me këtë reformë do të përmirësohet menaxhimi me financat publike, do të përmirësohet harmonizimi tatimor, shpejtë dhe lehtë do të detektohen vendimet joadekuate për TVSH hyrëse, shpenzime të deklaruara në mënyrë joadekuate të cilat nuk njihen për veprimtari afariste, do të ulet ekonomia gri, do të ketë kontroll më efikas tatimor,...

Siç tha Petrova, e-fatura është në mesin e reformave më të rëndësishme digjitale të DAP-it dhe për gjithë bashkësinë e biznesit, ndërsa zbatohet me shumë kujdes që të sigurohet gatishmëri e operatorëve ekonomikë të cilët do të jenë shfrytëzues të sistemit të ri. 

Petrova njoftoi se aktivitetet filluan më 1 korrik të këtij viti dhe se ka përfunduar furnizimi i pajisjeve bashkëkohore të TI-së që duhet të sigurojë infrastrukturë të qëndrueshme. 

“Jemi përpara një faze vendimtare, jemi plotësisht të fokusuar në fillimin e zbatimit pilot nga 1 janari i vitit 2026. Pastaj do të publikojmë mekanizmin e komunikimit që duhet të sigurojë shkëmbim automatik dhe të sigurt të të dhënave midis sistemeve të kompanive dhe sistemit të faturave elektronike. Do të krijohet dokumentacioni teknik, në bazë të të cilit kompanitë do të jenë në gjendje të fillojnë përshtatjen e softuerit të tyre, të zbatojnë integrimin teknik dhe të fillojnë testimin e dërgimit dhe lëshimit të faturave në një mjedis testimi të kontrolluar. Kjo fazë do të jetë e destinuar për kompanitë e TI-së dhe ekipet që punojnë në zhvillimin dhe mirëmbajtjen e sistemeve të faturimit dhe të ngjashme, si dhe operatorët ekonomikë që kanë zgjidhjet e tyre të TI-së. Deri në fund të tremujorit të parë të vitit 2026, do të publikohen aplikacionet e klientëve dhe të internetit, të cilat do të jenë të destinuara për kompanitë më të vogla që nuk kanë sistemet e tyre të faturimit, ndërsa deri në fund të tremujorit të dytë, do të vendoset serveri i prodhimit. Është planifikuar të përfundojë testimi dhe të fillojë zbatimi deri në fund të tremujorit të tretë”, informoi Petrova.

Fazat për zbatimin e detyrueshëm ende nuk janë konfirmuar por paralajmëroi se edhe se kjo do të bëhet shumë shpejt, pasi që të shihen rezultatet nga testimi fillestar, në kuptim të dimensionimit dhe projektimit.

Duke i sqaruar funksionalitetet tha se është zgjedhur model i sistemit të centralizuar shtetëror me të cilin do të komunikojnë kompanitë. 

“Komunikimi dhe mbërritja e të dhënave do të jetë në kohë reale sepse faturat do të lëshohen përmes këtij sistemi. Ky model është më i afërti me konceptin e OECD-së - Administrata Tatimore 3.0., i cili i referohet integrimit të lartë të sistemeve të administratës tatimore me sistemet e kompanive dhe palëve të tjera dhe krijimin e një sistemi tatimor të ndërveprueshëm. Një karakteristikë e këtij modeli është se ne kemi rënë dakord me Ministrinë e Financave që përveç faturave, në këtë sistem do të lëshohen edhe dokumente shoqëruese si shënime transporti, fatura, deklarata të përkohshme etj., të cilat do të ofrojnë një gjurmë të plotë të dokumentuar biznesi për një ngjarje biznesi. Kjo bëhet me qëllim minimizimin e rrezikut të keqpërdorimit dhe faturave fiktive”, tha Petrova.

Sfidat më të rëndësishme lidhen me sigurimin e një sistemi që, siç shpjegoi ai, do të jetë i dimensionuar në mënyrë të përshtatshme dhe do të ketë shpejtësi të përshtatshme në funksionim. Bëhet fjalë edhe për mbrojtjen e të dhënave, autenticitetin e faturave, sigurimin që nuk ka mundësi për ndryshime, mbrojtjen nga sulmet e ndryshme, bllokimet e sistemit,...

Në hapjen e konferencës, ishte porositur se digjitalizimi e fuqizon sundimin e drejtësisë, e ngushton hapësirën për korrupsion dhe siguron shërbime transparente dhe të unifikuara në dispozicion për të gjithë qytetarët. 

Sllave Projkovski, anëtar i bordit të drejtorëve të AmÇam, theksoi se digjitalizimi kërkon një fokus tek njerëzit dhe aftësitë e tyre dhe se nevojitet punë e përbashkët e sektorit publik dhe privat. Për të përmbushur qëllimet e vendosura, është e nevojshme të forcohet korniza e sigurisë kibernetike që siç thekson ai, "është një nevojë nacionale, sepse çdo sistem i ri, çdo proces i ri, çdo lidhje e re duhet të jetë e sigurt.

"Digjitalizimi i shërbimeve shtetërore duhet të ndodhë në bashkëpunim me sektorin privat. Progresi varet nga një - të punojmë së bashku. Na duhet një partneritet i fortë. Qeveria duhet të ushtrojë presion mbi sektorin privat për inovacionet dhe sektori privat duhet të ushtrojë presion mbi qeverinë për t'u modernizuar. Kur të dyja palët bashkojnë forcat, progresi do të jetë më i shpejtë dhe më i qëndrueshëm. Njerëzit janë në qendër të transformimit. Duhet të investojmë në aftësi digjitale në çdo nivel, të ndihmojmë institucionet të krijojnë dhe ofrojnë sisteme të reja, kompanitë të digjitalizojnë proceset e tyre dhe qytetarët të ndihen të sigurt kur i përdorin ato", ka thënë Projkovski.

Konferenca vazhdon me panelin "Nga ndërveprimi te rezistenca institucionale", mbi shfrytëzimin e potencialit të të dhënave të lidhura, pas çka mbahen edhe panelet "Digjitalizimi dhe siguria kibernetike në sektorin energjetik", "Përshpejtimi i transformimit digjital në sektorin financiar" dhe "Financimi i digjitalizimit". fc/

Foto: Printskrin