22 nëntor 2024

Si-En-En

Vendimi i madh i SHBA-së për të lejuar Ukrainën të lëshojë raketa me rreze të gjatë thellë në territorin rus komplikoi ngrohje potenciale diplomatike perëndimore me Rusinë ndërsa dhjetra udhëheqës botërorë u mblodhën këtë javë.

Vendimi i së dielës u pa nga shumë udhëheqës perëndimorë si mënyrë për ta pozicionuar Ukrainën për sukses përpara një ndryshimi në udhëheqjen amerikane, me presidentin e ardhshëm skeptik për vazhdimin e ndihmës amerikane. Por gjithashtu komplikoi situatën e udhëheqësve që morën pjesë në samitin e G20.

Rusia "do ta perceptojë lëshimin e raketave me rreze të gjatë të udhëhequr nga ekspertët ushtarakë amerikanë si fazë cilësisht të re të luftës nga Perëndimi", tha ministri i Jashtëm rus Sergej Lavrov gjatë një konference për media në samit, transmetoi media shtetërore ruse TASS.

Lavrov mori pjesë në G20 për të zëvendësuar Presidentin rus Vlladimir Putin, i cili u përball me pyetje nëse ai mund të arrestohej për krime lufte në territorin ndërkombëtar. Disa ditë pasi Presidenti ukrainas Vollodimir Zelenski u bëri thirrje autoriteteve braziliane të arrestojnë Putinin, lideri rus tha se do ta anashkalonte samitin në mënyrë që të mos prishë mbajtjen e takimit.

Mes ndryshimit të strategjisë - për të cilën Bajden kishte menduar prej muajsh - presidenti dhe ekipi i tij u larguan nga Lavrov në terrenin në Rio.

Kur Bajden lëshoi fotografinë me udhëheqës të tjerë të hënën, kishte spekulime se ai po përpiqej të shmangte fotografimin me Lavrovin. Shtëpia e Bardhë e përgënjeshtroi këtë.

Megjithatë, as Bajdeni dhe as delegacioni i tij nuk folën me Lavrovin ose ekipin e tij, u shprehën zyrtarët amerikanë. Ndërsa oraret fluide të Bajdenit dhe Lavrovit nënkuptonin se ata nuk ishin fotografuar së bashku me udhëheqësit e tjerë botërorë.

Por, disa aleatë perëndimorë, të cilët ndjejnë ndryshim të madh në qasjen e SHBA-së ndaj konfliktit sapo Donald Trump të marrë detyrën, duket se po konsiderojnë një ndryshim në qëndrimin e tyre ndaj Moskës.

Kancelari gjerman Olaf Sholz foli me Putinin me telefon një javë para samitit. Në deklaratat e tij në mbyllje të samitit, Lavrovi gjithashtu përshëndeti refuzimin e qeverisë gjermane për të dërguar raketa kryqëzuese Taurus në Ukrainë si "qëndrim të përgjegjshëm", transmetoi TASS.

E në vendin e ngjarjes në Rio, presidenti francez Emanuel Makron mund të shihej duke shtrënguar dorën e Lavrovit, duke qëndruar në radhë pas tij gjatë "fotografisë familjare" të të pranishmëve.

Në Rio, presidenca e Trampit la në hije pothuajse çdo diskutim për konfliktin ukrainas. Udhëheqësit këtu janë shumë të vetëdijshëm për qëndrimet e Trampit ndaj luftës, por janë më pak të sigurt se si do të manifestohet në politikë pasi ai të marrë detyrën.

Është e paqartë, për shembull, nëse Trampi do të mbështesë vendimin e Bajdenit për t'i lejuar Ukrainës kapacitet të largët, një hap që udhëheqësit e NATO-s e kanë inkurajuar për muaj me radhë. Këshilltari i ardhshëm i sigurisë kombëtare i Trampit, ligjvënësi i Floridës Majk Volc, e vuri në dyshim vendimin në një intervistë të hënën.

"Është një hap tjetër në shkallët e përshkallëzimit dhe askush nuk e di se ku po shkon kjo", tha ai për Foks Njuz, duke shtuar se administrata në largim nuk i kishte dhënë asnjë informacion për ndryshimin e politikës.

Zyrtarët në Rio nuk pranuan të thonë nëse Bajdeni e ngriti çështjen e raketave me Trampin gjatë takimit të tyre dy-orësh në Dhomln ovale javën e kaluar.

"Të dy presidentët diskutuan një gamë të gjerë çështjesh. Ishim mjaft të kujdesshëm që të mos e lexonim më hollësisht atë bisedë. Sigurisht, biseda përfshiu të gjitha çështjet kryesore me rëndësi gjeopolitike, por unë nuk do të hyj në detajet e kësaj", tha Zëvendës Këshilltari i Sigurisë Kombëtare Xhon Finer.

Midis zyrtarëve perëndimorë kishte shpresë për një deklaratë të fortë që dënonte pushtimin rus në fund të samitit. Në veçanti, diplomatët evropianë u shtynë në një fazë të vonë për të forcuar gjuhën pas një sulm masiv rus me dronë dhe raketa të dielën, sipas njerëzve të njohur me bisedimet.

Në fund, përpjekja u refuzua kur dukej se vendet e tjera nuk ishin në bordin. Gjuha në deklaratën e fundit e liderëve u zvogëlua nga vitet e mëparshme, duke përfshirë referenca të gjera për "vuajtjet njerëzore" dhe "ndikimet shtesë negative të luftës" pa dënimin e qartë të Rusisë.

Lufta në Ukrainë gjeneroi vetëm një paragraf në dokumentin përfundimtar, krahasuar me disa që u përfshinë në dokumentin përfundimtar të prodhuar nga G20 vitin e kaluar në Nju Delhi - i cili në vetvete u zvogëlua nga viti i kaluar.

Ndërsa samiti përfundoi, ishte e qartë se tensionet midis SHBA-së dhe Rusisë vetëm po rriteshin. Rusia njoftoi se dita e dytë e samitit fillon se do të përditësojë doktrinën e saj bërthamore për të konsideruar agresionin nga çdo shtet jo-bërthamor - por me pjesëmarrjen e një fuqie bërthamore - një sulm të përbashkët ndaj Moskës.

Autoritetet amerikane nuk u befasuan kur mësuan se Moska kishte përditësuar doktrinën e saj bërthamore pas vendimit të Bajdenit për raketat me rreze të gjatë.

"Rusia ka sinjalizuar qëllimin e saj për të përditësuar doktrinën e saj për disa javë",  tha një zyrtar amerikan në përgjigje të përditësimit të doktrinës, duke shtuar se deri më tani SHBA-ja nuk ka parë ndonjë përditësim në qëndrimin bërthamor të Rusisë - dhe për këtë arsye nuk shohin asnjë arsye për të ndryshuar qëndrimin e SHBA-së.

"Kjo është më shumë e njëjta retorikë e papërgjegjshme nga Rusia që kemi parë në dy vitet e fundit", tha përfaqësuesi.

Në fjalën e tij përmbyllëse, Lavrovi u përpoq të minimizonte ndryshimin në pozicionin e tyre bërthamor - në vend të kësaj, ai fajësoi Perëndimin.

"Përditësimi i doktrinës ushtarake nuk shton asgjë që do të ishte ndryshe... nga doktrina amerikane ose dokumentet se çfarë të bëjnë me armët bërthamore," sipas medias shtetërore ruse.