Како дојде до тоа? Со години Израел одржуваше тајни односи со многу сунитски земји во Арапскиот Залив, кои неодамна започнаа заеднички сојуз против Иран. Овие односи претходат на иранскиот нуклеарен договор за повеќе од една деценија во некои случаи, бидејќи земјите од Заливот се обидоа да ја искористат израелската високотехнолошка сцена, а Израел сакаше да си го обезбеди своето место на турболентниот Блиски исток. Главните во овие заткулисни односи беа Обединетите Арапски Емирати, а бројни јавни примери за сè посилни врски меѓу двете земји стануваа сè почести. Кон крајот на 2015 година, Израел отвори дипломатска мисија во Меѓународната агенција за обновлива енергија во Абу Даби. Потоа, во 2018 година, тогашната министерка за култура Мири Регев ја посети Големата џамија во Абу Даби, каде што остана за време на турнирот во џудо каде Израел освои златен медал. Израел го покани Дубаи и на Експо 2020, светска изложба која подоцна беше одложена поради коронавирусот, пишува Либерман. Како ОАЕ, и Бахреин со години одржува тајни врски со Израел. Покрај тоа, Бахреин има мала еврејска заедница, чиј член беше амбасадор на земјата во САД од 2008 до 2013 година. Малото заливско кралство исто така беше домаќин на презентација на економскиот дел од мировниот план на Белата куќа за Блискиот Исток, сигнализирајќи подготвеност за соработка со САД, а потоа и со Израел по ова прашање, дури и во време кога изгледаше дека напредокот во израелско-палестинскиот конфликт е невозможен. Клучно, ОАЕ и Бахреин се исто така блиски сојузници на Соединетите Американски Држави и има значително американско воено присуство во двете земји. Американското воено воздухопловство распореди борбени авиони Ф-35 во базата во Абу Даби, додека морнаричката Петта флота и командата за Блискиот Исток се стационирани во Бахреин. Военото присуство ги приближи лидерите на ОАЕ и Бахреин до Америка, а поради антииранскиот сојуз и Израел, пишува Либерман. Што имаат од тоа Израел, ОАЕ и Бахреин? Истакнат американски рабин и личен советник на кралот Хамад бин Иса ал-Калифа од Бахреин еднаш рече дека за земјите од Заливот, патот до Вашингтон минува низ Ерусалим. Со други зборови, ако тие земји сакаат да се доближат до претседателот Трамп и Белата куќа, градењето односи со израелските лидери е сигурен начин да се постигне целта. Обединетите Арапски Емирати јасно ставија до знаење дека една од придобивките од договорот за нормализација со Израел е дека треба полесно да се набават борбени авиони Ф-35 од САД, а тоа е мислењето на високиот советник на Трамп, Џеред Кушнер. Тоа ќе им даде на Емиратите најсовремен ловец од американскиот арсенал и значителна предност пред која било друга армија во регионот, освен Израел. ОАЕ исто така обезбедија суспензија на планираната израелска анексија на делови од Западниот Брег и јасно ставија до знаење дека ова е еден од нивните услови за нормализирање на односите. Иако не е јасно колку долго ќе трае суспензијата, за ОАЕ ова ја задржа можноста за решение на две држави, што Емиратите го сметаат за единствена можна крај на израелско-палестинскиот конфликт. Говорејќи во Белата куќа во вторникот, министерот за надворешни работи на ОАЕ, шеикот Абдулах бин Зајед, му се заблагодари на Израел за запирање на планираната анексија на палестинските територии, велејќи дека тоа „ја зајакнува нашата заедничка волја за постигнување подобра иднина за идните генерации“. Помалку е јасно кои специфични цели Бахреин има намера да ги постигне со договорот за нормализација. Договорот отвора можност ОАЕ и Бахреин да ја купат израелската напредна технологија, вклучително и воена технологија како што е системот за ракетна одбрана „Железна купола“, како и можноста за соработка во економијата, здравството, туризмот и другите сектори, изјави Либерман за Си-ен-ен. Политички, ова е вин-вин ситуација за ОАЕ и Бахреин. Или Трамп ќе добие втор мандат во ноември, па ќе имаат силни врски со неговата администрација, или Бајден ќе дојде за претседател и веќе ќе бидат во добра позиција поради договорот за нормализација со Израел. Што се однесува до Израел, Нетанјаху може да се пофали со голем надворешно-политички успех, како што постигнаа само двајца други израелски лидери. Менахем Бегин потпиша мировен договор со Египет во 1979 година, а Јицак Рабин со Јордан во 1994 година. Нетанјаху потпиша договори за нормализација со двете земји во еден ден. Од голема важност е што церемонијата во Белата куќа ќе помогне да се сврти вниманието од домашните проблеми на Нетанјаху, економските тешкотии со стапка на невработеност од 18 проценти, кризата со коронавирус и судењето за обвиненија за корупција. Нетанјаху повеќе пати ја потенцираше својата невиност. Која беше улогата на Трамп и зошто ова се случува во Белата куќа? Администрацијата на Трамп ја виде и ја искористи можноста во променливиот Блиски Исток. Не можејќи да постигнат напредок во израелско-палестинскиот конфликт, Трамп и неговите советници го насочија фокусот кон остатокот од регионот. Поминаа деновите кога овој конфликт ја дефинираше состојбата на Блискиот Исток. Денес се води најголемата регионална битка меѓу Иран и сунитските земји од Заливот. Токму во овој конфликт Трамп виде можност да го приближи Израел до арапските земји. Со децении Вашингтон е клучен мировен медијатор на Блискиот Исток и главен модератор на израелско-палестинските преговори. Американскиот претседател Џими Картер застана помеѓу Менахем Бегин и Анвар Садат, а Бил Клинтон застана меѓу Јицак Рабин и кралот Хусеин. Сега Трамп стои меѓу Нетанјаху и министрите за надворешни работи на ОАЕ и Бахреин. Но, сега визијата на Белата куќа за регионот не ги вклучува токму Палестинците. Трамп ги покани Палестинците на преговарачка маса, но само во согласност со визијата на Блискиот Исток во согласност со Израел и против Палестинците. Доколку не сакаат да се вклучат, Белата куќа очигледно ќе биде среќна да ги остави настрана. Зошто ова се случува токму сега? Да бидеме јасни, продолжува Либерман, овие договори се чинеа неизбежни, без разлика дали се случија сега или за неколку години. Трамп и Нетанјаху сакаа тоа да се случи денес. Оптоварени со домашни проблеми и со заостанување на Трамп во анкетите, два месеца пред изборите, тие изразија заедничка волја да направат сеопфатен напор да се случи нешто големо. Во последните неколку недели, Кушнер и државниот секретар на САД Мајк Помпео го посетија Блискиот Исток, обидувајќи се да постигнат нешто повеќе во врска со договорот меѓу Израел и Емиратите. Овие напори сè уште траат. Оман го пофали договорот меѓу Израел и Бахреин, истакнувајќи дека тој може да биде следниот на ред за нормализирање на односите. А Саудиска Арабија? Иако на сличен договор меѓу Израел и Саудиска Арабија би се гледало како монументална промена во регионот, такво нешто се чини невозможно на краток рок. Зошто Палестинците се чувствуваат продадено? Со еден збор, Палестинците се чувствуваат изневерено. Арапската иницијатива за мир од 2002 година, предводена од Саудиска Арабија, повика на ставање крај на израелско-палестинскиот конфликт пред нормализирање на односите меѓу арапските земји и Израел. ОАЕ и Бахреин го сменија наративот и се движат кон нормализација без промена во конфликтот. Палестинците ги обвинуваат ОАЕ и Бахреин за предавство на Ерусалим, џамијата Ал-Акса и палестински работи. А, поради улогата на Белата куќа, ова е уште еден запис на растечката листа на поплаки на палестинските лидери против Трамп. Палестинците го прекинаа контактот со Белата куќа откако администрацијата на Трамп ја премести Амбасадата на САД во Ерусалим и презеде долги произраелски чекори. Но, списокот на опции што им се достапни на Палестинците се намалува. Палестинците се поддржани од Иран, Турција и уште неколку други, но нивните традиционални арапски партнери се сè поблизу до Израел. Така, Арапската лига не ја донесе резолуцијата поддржана од Палестинците, со која ќе се осуди договорот меѓу ОАЕ и Израел, заклучува Си-ен-ен. паг/