Скопје, 20 ноември 2023

Додека се соочуваме со неодамнешната трогателна трагедија смртта на прегазеното ромско дете, содржана со исмејување на правдата преку минимална казна, изложена е темната подметка на Северна Македонија. Оваа морничава манифестација на системска неправда оркестрирана од политичката елита бара итно внимание, особено на Светскиот ден на децата. 20-ти ноември, историски значаен за правата на децата, сега служи како значаен потсетник на предавството на нацијата на нејзините најмлади и најранливи граѓани.

Во овој еклатантен случај, калкулираното маневрирање на селективната правда го открива злокобниот план за зачувување на политичка моќ. Надвор од судницата, ова е проклета оптужница на политички пејзаж бесчувствително рамнодушен кон Ромите, жртвувајќи ја правдата пред олтарот на краткорочните придобивки. Иако минималните пресуди за жал може да бидат честа пракса во судовите на Северна Македонија, Ромите забележуваат голем контраст во тежината на правдата што им е доделена. Правниот преседан на попустливите пресуди се чини дека е претеран кога станува збор за Ромите, интензивирајќи го чувството на системска дискриминација. Ова не е само правна криза; Ова е политичка епидемија која ја нарушува јавната доверба, го поткопува владеењето на правото, и бара итна политичка реконструкција за поправање на длабоко вкоренетите неправди против Ромите.

Селективната правда стана корозивна сила, гризејќи ја ткаенината на демократските принципи на Северна Македонија. Светите ходници на правдата, кои имаат за цел да бидат бастиони на непристрасноста, се претворија во алатки за политичка манипулација, фрлајќи сомнеж врз самите темели на демократскиот систем. Многу Роми се сомневаат во автентичноста на нивните демократски права кога правдата се тргува како политички артикл.

Занемарувањето да се исправи оваа ужасна грешка во правдата ја истакнува опасната на немарноста и недостигот на самокритичност помеѓу политичкиот естаблишмент. Апатијата кон повикот за правда од Ромите испраќа морничава порака — Северна Македонија е подготвена да го одржува двостепениот правосуден систем, поттикнувајќи ја нееднаквоста и деградирањето на Ромите во граѓани од втор ред. Останува горкото прашање: Дали овие минимални казни би биле исти ако жртвите не се Роми?

Оваа селективна примена на правдата претставува директен напад врз демократските принципи кои ја држат Северна Македонија заедно. Кога правдата е оружена за политички придобивки, наместо да биде заштита за сите граѓани, таа во суштина ја поткопува целта на демократијата. Овој стратешки пропуст, морално пропаѓање од епски пропорции, ја ослабнува самата држава и фрла темна сенка на нејзините изгледи да биде праведна и рамноправна.

Како одговор на тоа, Ромите бараат повеќе од реторика - бараат непристрасна правда за жалното семејство на детето и безброј други кои се соочуваат со неправда на дневно ниво. Битката против минималното казнување не е само правна пресметка; Тоа е политичка војна. Истата бара итна пресметка со пристрасностите вкоренети во правосудниот систем, повикувајќи на радикална политичка агенда која ја задржува правдата, еднаквоста и достоинството на секој граѓанин, без оглед на нивната етничка позадина. Политиката на правда мора да биде непопустлива сила и определба, расклопувајќи ја вкоренетата дискриминација која го обезбојува демократското водство во Северна Македонија.

Додека Северна Македонија амбициозно брка пристап во ЕУ, императивот за решавање на овие системски прашања станува повеќе од домашен – тоа е момент за усогласување со демократските вредности на Европската унија. Посветеноста на ЕУ на правдата, еднаквоста и малцинските права е во спротивност со политичката трагедија што се одвива во правосудниот систем на Северна Македонија. Не дејствувањето не само што ги загрозува аспирациите за членство на нацијата во ЕУ, туку, покритички, ги поткопува демократските принципи кои ЕУ сака да ги вметне меѓу своите членки-аспиранти. Прашањето резонира: Дали правосудниот систем на Северна Македонија е на продажба, и по која цена за нејзината демократска душа?

Фото: Фондација Роми за демократија

 Од Менсур Халити, основач на Фондација Роми за демократија

___________________________________________________________

МИА овие текстови ги објавува во интегрална и оригинална форма и не е одговорна за нивната содржина, ниту за евентуалните правописни недоследности или печатни грешки.