23 март 2023

(БТА)

Институциите во Скопје не изнесоа вистински аргументи за оспорување на регистрацијата на бугарските здруженија, изјави заменик министерот за надворешни работи и портпарол на МНР Костадин Коџабашев на прес-конференција. Според него, институциите во земјава ја донеле својата одлука само со непринципиелно, еднострано и тенденциозно ставање на имињата на здруженијата во искривен историски и идеолошки контекст.

Ова е веста на денот од Република Бугарија, избрана од Бугарската телеграфска агенција (БТА) за објавување од МИА, согласно Договорот за размена на информации и професионална соработка, кој предвидува секој ден националните информативни агенции на Северна Македонија и Бугарија да разменуваат директно избрана од другата агенција вест на денот на соодветната земја, а другата агенција да ја објави на својот интернет сајт без промени со изрично посочување и цитирање на партнерот како извор.

„Длабоко сме вознемирени од доследните активности на Северна Македонија за ограничување на правата на здружување и слободно изразување на бугарската заедница во земјата“, рече Коџабашев.

Здружението Центар за култура „Иван Михаилов“ е избришано од Централниот регистар, покажува референцата на БТА на страницата на регистарот на Република Северна Македонија. Тоа е резултат на промената на Законот за здруженија и фондации, изгласана едногласно во Собранието на Република Северна Македонија, со која ретроактивно се забранува формирање на организации кои „со своето име, програма, цели и активности поттикнуваат и повикуваат на агресија, поттикнување на национална, расна, верска омраза или друга нетрпеливост, нетолеранција, геноцид, истребување, ширење и помагање, поттикнување и одобрување на фашизмот, нацизмот, националсоцијализмот и Третиот рајх“.

Здруженијата имаа рок од три месеци за промена на имињата, нешто што Здружението „Иван Михаилов“ не го направи, а Комисијата за употреба на личните имиња даде негативно мислење за употребата на името Иван Михаилов со аргументи дека името претставува провокација за националните чувства на народот во Република Северна Македонија.

Забраната и причините за неа се спроведени на начин на кој веќе има одлука на Европскиот суд за човекови права, а одлуката ги отфрла токму тие аргументи што ги користи Северна Македонија, коментира експертот од директоратот „Југоисточна Европа“ Жељазко Радуков. Вкупно 17.000 имиња на здруженија се разгледуваат од комисијата, а во оваа фаза ова е единствената одлука што е донесена, додаде Радуков. Впечатливо што ова е првата одлука, додаде тој.

Министерството за надворешни работи прави максимални напори да ги информира европските институции и партнерите на Бугарија за таквото однесување кон правото на здружување, посочи Радуков. Тој додаде дека Бугарија ќе даде каква било поддршка што ќе ја побараат избришаните организации. Не смееме да заборавиме дека условите за натамошниот интегративен процес на Република Северна Македонија се веќе јасно напишани и не можат да се променат. Има услови за почеток на преговори, а тоа е вклучување на Бугарите во Уставот, појасни Радуков. Според неговите зборови, обезбедувањето ефективен пристап до еднакви права за сите граѓани е европско барање и Република Северна Македонија многу тешко ќе напредува во која било насока без да ги обезбеди овие права.

Жељазко Радуков увери дека Министерството за надворешни работи прави се што е потребно за заштита на организациите на Бугарите во Република Северна Македонија.

Оценките и квалификациите за Иван Михаилов во Република Северна Македонија не почиваат на обемниот корпус на историски докази за оваа личност и се насочени кон зачувување на монополот на намерно и ревизионистичко толкување на заедничката историја. Обвиненијата за антисемитизам се особено неосновани, објасни заменик министерот за надворешни работи Костадин Коџабашев. Самиот Иван Михаилов, неговото опкружување и ВМРО имале почитуван и добронамерен однос кон еврејската заедница. Не случајно еден од неговите најблиски соработници, Владимир Куртев, член на последниот состав на ЦК на ВМРО, е прогласен за Праведник на светот од Државата Израел, коментира тој.

Република Северна Македонија, која застапува едно толкување на историјата со забрана на изразување на различни мислења, дури и ако тие мислења се критички кон наметнатиот официјален наратив, јасно ги прекршува основните принципи на Европската унија за правата на слободно изразување и слободно здружување. Овие принципи се заштитени со член 10 и 11 од Европската конвенција за човекови права, а Скопје е должно целосно да ги спроведе, без разлика дали се прифатливи за властите или дел од локалната јавност, рече Коџабашев.

Заменик министерот потсети дека на 17 јули 2022 година, Република Северна Македонија презеде јасна обврска да ги преземе неопходните активности за да и обезбеди на бугарската заедница ефективен пристап до еднакви права, заштита од дискриминација и заштита на нејзиното културно наследство и идентитет.

Бугарија се уште чека информации и ефикасна правда за сторителите на бројните напади врз здруженијата на Бугарите во Република Северна Македонија, особено за пукањето во клубот во Охрид, рече Коџабашев. Според неговите зборови, бавното спроведување на правдата е во контраст со брзината со која се носеше законот и беа затворени бугарските здруженија. Според него, ова ја покажува ефективноста на властите во Скопје во ограничувањето на човековите права, но не и во заштитата.

_________________________________________________________________________

Медиумската информативна агенција овие текстови ги објавува во оригинална форма, согласно Договорот за размена на информации и професионална соработка меѓу двете национални новински агенции МИА и БТА