Скопје, 7 декември 2023 (МИА) - Државата треба да биде сериозно загрижена од најновите резултати од Програмата на ОЕЦД за меѓународно оценување на учениците (ПИСА) коишто покажуваат уназадување во резултатите од учењето на учениците по читање, математика и природни науки, вели во порака до медиумите претставничката на УНИЦЕФ во земјава, Патриција ДиЏовани, и ги повикува сите лидери на политички партии да се заложат структурните реформи во образованието да станат национален меѓупартиски приоритет. 

Резултатите од тестирањето спроведено во 2022 покажуваат дека три четвртини (74 отсто) од 15-годишните ученици во Северна Македонија имаат слаби резултати по читање; додека двајца од тројца ученици покажуваат ниски резултати по математика (64 отсто) и природни науки (65 отсто).

-Предолго време дозволуваме децата да заостануваат во читањето, математиката и природните науки. Многумина сега се млади возрасни лица, кои се запишуваат во високото образование или почнуваат да работат, а празнините во нивното знаење ќе излезат на виделина и тоа има своја цена. Тоа ќе има сериозни последици врз сегашните и идните генерации. Ситуацијата налага сите да се обединат сега. Децата не можат да чекаат. Образованието не може повеќе да чека. Справувањето со кризата во учењето мора да биде национален приоритет. Овие загуби не само што имаат негативно влијание врз децата денес, туку тие, исто така, ќе влијаат врз исходот во животот на децата и ќе го попречат економскиот развој на земјата во следните децении, истакнува ДиЏовани. 

Таа ги повикува лидерите на политичките партии, како што неодамна се собрале за да се договорат за следните избори, „да се обединат веднаш за да постигнат договор за меѓупартиска агенда со цел образованието да стане приоритет“.

-Приоритет којшто ниту една партија нема да може да го користи за политички поени. Приоритет што ќе ја обедини земјата бидејќи тоа е важно за сите деца зашто тие заслужуваат квалитетно образование, сега. Единствен начин да се надмине оваа ситуација е структурните реформи во образованието веднаш да станат национален меѓупартиски приоритет, повика ДиЏовани. 

Таа укажува дека земјава со години се соочува со криза во учењето, очекувано било на резултатите во сите земји да  влијае и пандемијата и да ја влоши кризата во учењето, но новите резултати од ПИСА, нагласува таа, сега даваат цврсти докази за тоа во колкава мера се намалиле резултатите во учењето на учениците во нашата земја.

- Сите во земјата треба да бидеме сериозно загрижени за овие резултати. Кризата во учењето е резултат на децениското несоодветно решавање на клучните структурни предизвици, недостатокот од континуитет во реформските процеси од страна на различни влади и на неуспехот да се насочи образованието кон реалните и индивидуалните потреби на учениците. Справувањето со кризата во учењето е одговорност на сите. Собранието, Владата вклучително и Министерството за образование и наука, но исто така и Министерството за финансии, општините, училишното раководство, наставниците и родителите треба да дејствуваат веднаш. Сега е неопходно сите политички партии да се обединат и веднаш да почнат посветено да ги решаваат овие долготрајни проблеми. Законодавците во Собранието треба да ја препознаат итноста на оваа состојба и да дадат приоритет на разгледувањето на амандманите на Законот за основно образование, истакнува ДиЏовани. 

При разгледувањето на буџетот, додава таа, Собранието треба да побара од Министерството за финансии да го зголеми финансирањето на образованието за да се подобри квалитетот и да се доближат јавните расходи на земјата за образование до просекот на ЕУ што е 4,9 проценти. 

Потсетува дека сѐ уште се чека да биде усвоена од Владата новата формула за финансирање на основното образование чија цел е да обезбеди доволно ресурси на општините за да ги задоволат основните потреби на учениците и да го подобрат квалитетот на средината за учење во училиштата. Владата, исто така, порачува ДиЏовани, треба да даде приоритет на процесот на донесување нов Закон за средно образование со цел да се унапреди квалитетот и инклузивноста на средното образование.

-Општините мора да работат на консолидирање на училишната мрежа. Поради далекусежните демографски промени, карактеризирани со намален наталитет, миграција и зголемена урбанизација, некои училишта се пренатрупани, додека други се недоволно искористени, што понекогаш резултира во некои училишта да има повеќе наставници отколку ученици, наведува претставничката на УНИЦЕФ  во пишаната изјава по повод објавените ПИСА-резултати. 

Таа посочува и дека училишното раководство има клучна улога во обезбедувањето оптимална средина за учење за сите ученици и дека е од клучно значење училиштата да работат во една смена за да се овозможат дополнителни часови за настава и воннаставни активности.

-Постојната практика да се прават повеќе помали паралелки како прилагодување на зголемениот број наставници, треба да се замени со нивно ангажирање во дополнителни активности. На тој начин учениците ќе имаат можност да ги подобрат вештините за критичко размислување, решавање проблеми и креативност. Секој наставник е потребен, но кога се носат одлуките, училишното раководство треба да се води според најдобриот интерес на учениците. Во фокусот на училиштата секогаш треба да бидат децата, нивните индивидуални потреби, интереси и способностите на секое дете, укажува ДиЏовани.

Наставниците, додава таа, мора да создаваат можности учениците да го поврзат теоретското знаење со практичните искуства и за да се постигне тоа, наставниците мора да организираат практични активности, експерименти, проекти и да го користат искуственото учење за да им овозможат на учениците практични вештини и подлабоко разбирање на предметот. Квалитетот на наставата и стручноста на наставниците, вели ДиЏовани, се фактори коишто имаат најголемо влијание врз резултатите на учениците.

-Оттука, за секој наставник мора да се обезбеди пристап до континуиран професионален развој за да биде во тек со новите педагошки пристапи и можности за унапредување на наставните вештини и практики, наведува претставничката на УНИЦЕФ.

Порачува дека и родителите имаат клучна улога во поддршка на своите деца во учењето и дека имаат големо влијание врз оформувањето на ставот на децата кон учењето и кон поттикнување подобри образовни достигнувања.

Во дописот таа истакнува и дека постигнувањето на целите кои се национални приоритети, како ЕУ-интеграцијата и економската конкурентност „во голема мера зависи од градењето здрава, висококвалификувана работна сила и од развојот на човечкиот капитал“. хс/ац/

Фото: МИА архива