Bruksel, 10 janar 2023 (MIA) - Në rendin e ditës të seancës së sotme të Këshillit të Përfaqësuesve të Përhershëm të Shteteve Anëtare të Bashkimit Evropian (Koreper), mes të tjerash, është edhe Propozimi për Rregulloren për krijimin e Mekanizmit për Reforma dhe Rritje në Ballkanin Perëndimor i harmonizuar nga Këshilli i BE-së dhe Parlamenti Evropian, njoftoi korrespondenti i MIA-s nga Brukseli.

Siç thuhet në Rregullore, ajo kryhet duke marrë parasysh interesin e përbashkët të Unionit dhe partnerëve të tij nga Ballkani Perëndimor për të nxitur përpjekjet për reformimin e sistemeve politike, ligjore dhe ekonomike të vendeve të rajonit, me qëllim të tyre, anëtarësimin e ardhshëm në Union.

“Perspektivat për anëtarësim në Bashkimin Evropian kanë një efekt të fortë transformues, i cili përfshin ndryshime pozitive demokratike, politike, ekonomike dhe sociale”, shton teksti.

Dokumenti thekson se aktualisht PBB-ja për frymë në vendet e rajonit sipas standardeve të fuqisë blerëse është ende në një nivel shumë të ulët midis 30 dhe 50 për qind të mesatares së BE-së dhe nuk po rritet mjaftueshëm shpejt, prandaj me qëllim të reduktimit të kësaj ndryshimi, Komisioni Evropian propozoi Planin për rritjen e Ballkanit Perëndimor.

Në kuadër të nismës greke për një të ardhme të përbashkët të vendeve të Ballkanit dhe Evropës, sot në Selanik do të mbahet një konferencë e nivelit të lartë për perspektivat evropiane të Ballkanit Perëndimor.

“Plani i rritjes së Ballkanit Perëndimor bazohet në katër shtylla: Integrimi i përforcuar i tregut të përbashkët të BE-së, Inkurajimi i integrimit ekonomik rajonal, bazuar në rregullat dhe standardet e BE-së përmes zbatimit të plotë të Planit ekzistues të Veprimit për një treg të përbashkët rajonal; Thellimi i reformave që synojnë përshpejtimin e rritjes në rajon, nxitjen e konvergjencës ekonomike dhe forcimin e stabilitetit rajonal; dhe Krijimi i një instrumenti të ri financiar: Mekanizmi për Reforma dhe Rritje në Ballkanin Perëndimor”, citohet në Rregullore.

Më tej teksti shton se qëllimi i Mekanizmit, si një instrument i ri financiar i dedikuar, është të rrisë mbështetjen financiare të vendeve të rajonit për zbatimin e Planit të Rritjes dhe reformat e nevojshme për të inkurajuar rritjen ekonomike, integrimin rajonal dhe tregun e përbashkët rajonal.

“Për të arritur këto synime, theks i veçantë, veçanërisht kur bëhet fjalë për investime, duhet t'i kushtohet sektorëve që ka të ngjarë të jenë shumëfishuesit kryesorë të zhvillimit social dhe ekonomik: lidhja, duke përfshirë transportin, energjinë, tranzicionin e gjelbër dhe digjital, arsimin dhe zhvillimin e aftësive”, citohet në dokument.

Rregullorja shton se si kontribut i BE-së në integrimin e rajonit, Komisioni Evropian propozon një rishikim të Kornizës Trans-Evropiane të Transportit (TEN-T) duke përfshirë në të një korridor të ri që kalon përmes rajonit të Ballkanit Perëndimor - Korridori Mesdhetar Perëndim-Lindje, ku theksohet se TEN-T duhet të jetë një pikë referimi për financimin e infrastrukturës së transportit në rajon.

Mekanizmi duhet gjithashtu të mbështesë investimet dhe reformat që hapin rrugën për vendet e rajonit drejt një transformimi digjital të ekonomive dhe shoqërive në përputhje me ambiciet për të arritur objektivat digjitale të BE-së deri në vitin 2030 dhe për të garantuar sigurinë, fleksibilitetin dhe mbrojtjen e integritetit të infrastrukturës digjitale në rajon, si dhe inkurajimin e tranzicionit të gjelbër përmes rritjes së mbrojtjes së mjedisit, zbutjes së ndryshimeve klimatike, forcimit të elasticitetit dhe përshpejtimit të transformimit drejt ekonomive me emetim të ulët të karbonit.

Në dokument theksohet se mekanizmi nuk duhet të përfaqësojë zëvendësim të mbështetjes aktuale dypalëshe dhe rajonale për vendet e rajonit, por ndihmë shtesë për përgatitjen e tyre për anëtarësim në Union. 

“Në kuadër të Mekanizmit të ofrohet mbështetje për arritjen e qëllimeve të përgjithshme dhe specifike bazuar në kritere të përcaktuara dhe me kushte të qarta për pagesë. Objektivat e përgjithshme të Mekanizmit duhet të jenë përshpejtimi i integrimit ekonomik rajonal, integrimi gradual me tregun e përbashkët të Unionit, konvergjenca socio-ekonomike e ekonomive të Ballkanit Perëndimor dhe pajtueshmëria me ligjet, rregullat, standardet, politikat dhe praktikat e Unionit, për të arritur qëllimin e anëtarësimit në Union. Mekanizmi duhet të kontribuojë gjithashtu në përshpejtimin e reformave që lidhen me parimet bazë të procesit të zgjerimit, duke përfshirë sundimin e ligjit, prokurimin publik dhe kontrollin e ndihmës shtetërore, menaxhimin e financave publike dhe luftën kundër korrupsionit. Këto synime duhet të arrihen në atë mënyrë që të plotësojnë njëra-tjetrën”, shtohet në Rregullore.

Në dokument thuhet gjithashtu se shuma maksimale e mbështetjes financiare në kuadër të Mekanizmit duhet të jetë gjashtë miliardë euro për periudhën 2024-2027, nga të cilat dy miliardë euro në formën e granteve dhe katër miliardë euro në kredi, me të paktën gjysmën e shumave totale duhet të shpërndahet përmes Kornizës së Investimeve për Ballkanin Perëndimor (VBIF), duke përfshirë të gjithë shumën e granteve.

“Duke pasur parasysh synimet e përgjithshme ambicioze të këtij mekanizmi me një periudhë të shkurtër zbatimi, Rregullorja duhet të hyjë në fuqi ditën e nesërme pas botimit në Gazetën Zyrtare të Bashkimit Evropian”, citohet në dokument.

Foto: BE/MIA arkiv