20 nëntor

France 24/AF

Kroacisë iu deshën vite për të hyrë përfundimisht në zonën e udhëtimit pa pasaporta të Evropës, e cila ka premtuar të lehtësojë aksesin për shtetasit e tjerë evropianë që udhëtojnë në vend dhe të nxisë ekonominë e saj të orientuar nga turizmi.

Por më pak se një vit pasi u çmontuan pikat e saj kufitare me homologët e Bashkimit Evropian, kontrollet e përkohshme u rifutën për shkak të rritjes së migracionit të paligjshëm në të gjithë rajonin. Sllovenia fqinje rifuti kontrollet përgjatë kufijve të saj muajin e kaluar, pas lëvizjeve të ngjashme nga Italia dhe vende të tjera të BE-së.

"Njerëzit po pyesin se çfarë lloj gardhi mund t'i ndalojë këta njerëz që kanë kaluar kaq shumë kufij dhe vende," tha Perica Matijeviq, kreu i komunës së Kërnjakut pranë kufirit të Kroacisë me Bosnjën, që ka qenë një pikë e nxehtë për kalime..

Vendasit në zonën me popullsi më të paktë ankohen se grupet e emigrantëve – që pothuajse të gjithë janë të burra të rinj - që lëvizin nëpër zonë vetëm sa shtojnë ankthin e tyre.

“Duhet të ndjehet i sigurt në shtëpinë e tij, por migrantët kalojnë nëpër oborret tona... ka pasur vjedhje, nuk është e këndshme”, tha studentja e ekonomisë Sara Matijeviq nga fshati Dugi Dol, afër vendit ku do të hapet kampi.

Kroacia, e cila ruan një nga kufijtë më të gjatë të jashtëm tokësor të BE-së, ka qenë prej kohësh një magnet për migrantët e paligjshëm që shpresojnë të hyjnë në bllok.

Me kalimin e viteve, vendi ka fituar një reputacion famëkeq për patrullimin e ashpër të kufijve të tij, duke çuar në akuza se autoritetet e tij kanë përdorur dhunë për të shtypur refugjatët që lidhen me BE-në.

Në vitin 2021, Zagrebi u detyrua të pranonte të njëjtën gjë pas publikimit të një hetimi nga mediat kryesore evropiane, i cili zbuloi targetimin e supozuar sistematik të refugjatëve nga forcat speciale në Kroaci, Greqi dhe Rumani.

Migrantët thonë se pak ka ndryshuar.

Atefa, një refugjate 29-vjeçare nga Afganistani, e cila nuk dha mbiemrin e saj për arsye sigurie, tha se policia kroate e trajtoi atë dhe tetë emigrantë të tjerë "si kafshë".

Përveçse i detyronin të mblidhnin mbeturinat dhe derdhnin ujë në këpucët e tyre, oficerët i preknin gratë dhe lëshonin ofshama të turpshme, tha ajo për AFP-në.

"Më dhemb gjoksi ende... dhe këtë ata e bënin duke buzëqeshur," tha Atefa nga kampi në Bihaq.

Ashtu si shumë afganë, Atefa u largua nga vendi i shkatërruar nga lufta dy vjet më parë pasi talebanët morën kontrollin pas shumë vitesh konfliktesh.

Kriza e vazhdueshme humanitare në Afganistan, së bashku me tërmetin masiv në Turqi dhe Siri në shkurt dhe ripërtëritjen e trazirave në Lindjen e Mesme, kanë lënë shumë njerëz të frikësohen se rritja e migracionit të paligjshëm do të vazhdojë.

Në vendkalimin Bregana-Obrezhje, një nga 73 ish-kalimet kufitare tokësore të Kroacisë me vendet e tjera të BE-së, udhëtarët dhe banorët thanë se kontrollet e përkohshme ishin të nevojshme.

Disa banorë vendas thonë se kontrollet e përkohshme ishin të nevojshme

"Nuk më shqetësojnë kontrollet kufitare... çdo gjë shkon mirë," tha Vishnja Krajnoviq, ekonomiste në pension nga Bregana, e cila tha se sheh emigrantë çdo ditë në qytetin e saj përgjatë kufirit slloven.

Vitin e kaluar, pothuajse gjysma e më shumë se 300,000 emigrantëve në BE përdorën të ashtuquajturën Rruga ballkanike, shifra më e lartë që nga kriza në 2015/2016 sipas Fronteksit.

Gjatë 10 muajve të parë të këtij viti, rreth 100,000 emigrantë u mbështetën në këtë rrugë dhe afro 63,000 - kryesisht afganë, të ndjekur nga turqit, marokenët dhe pakistanezët - kaluan ilegalisht në Kroaci, tregojnë shifrat zyrtare.

Shifra paraqet një rritje prej 73 për qind krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar.

Këtë vit, gjithsej 2,559 persona raportuan se ishin larguar me forcë në Bosnjë nga Kroacia, duke pasqyruar shifrat e vitit 2022, sipas Këshillit Danez për Refugjatët.

Por grupet e të drejtave të njeriut paralajmërojnë se dhuna kundër refugjatëve ka të ngjarë të rritet ndërsa siguria është forcuar përtej kufijve të Kroacisë.

Për shumë emigrantë, udhëtimi për në kufirin kroat ishte i mundimshëm dhe ndonjëherë i dhunshëm

Për Raz Mohamed Saifi, 21 vjeç, udhëtimi nga Afganistani i tij i lindjes deri në kufirin kroat ishte një udhëtim i mundimshëm dhe i gjatë dhe ndonjëherë edhe i dhunshëm, që e detyroi atë të udhëtonte përmes tokës nga Turqia në Bosnjë.

Pasi hyri në Kroaci, Saifi tha se ishte sulmuar nga policia.

“Kur policia na kapi, na zhveshi dhe na kontrolloi, na morën telefonat celularë, paratë, këpucët”, tha Saifi për AFP-në, duke thënë se policia gjithashtu lëshoi qen mbi të dhe të tjerët përpara se të detyronte grupin të kalonte një lumë në Bosnjë.

Banorët e fshatit kufitar Tërzhac i dhanë rroba dhe këpucë Saifit dhe katër të tjerëve përpara se grupi i ndihmës të organizonte transportin e burrave në një kamp aty pranë.

Pavarësisht rrahjeve, Saifi refuzoi të hiqte dorë nga ëndrra e tij për të jetuar në Francë, duke theksuar se ai dhe të tjerët kanë menduar  se nuk ishin të dëmshëm për banorët vendas, të cilët frikësoheshin nga emigrantët.

“Nëse do të doja të bëhesha kriminel, nëse do të isha i gatshëm të vrisja, do të kisha qëndruar në Afganistan”, tha ai.