Shkup, 25 nëntor 2025 (MIA)

Elizabeta Veljanoska Najdeska

"Prisja që Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut të dërgonte njoftim në Qeveri meqë ishte evidente që në procedurat para Gjykatës Themelore, e më pas edhe para gjykatave më të larta se nuk kishte gjykim të drejtë", deklaroi në intervistë për MIA-n Vllatko Ilievski, avokat dhe bashkëshort i ish-ministres së Brendshme Gordana Jankulloska, e cila vuajti dënim me burg në rastin "Tanku" në lidhje me blerjen e Mercedesit qeveritar.

Ilievski shprehet se ishte evidente për ta se Jankulloska u dënua para kohe meqë Kryetarja e Këshillit Gjykues në Gjykatën Themelore e vuri në dukje atë si nxitje gjatë shpalljes së aktgjykimit për ish-kryeministrin Nikolla Gruevski dhe Gjoko Popovski, ndonëse Jankulloska u veçua nga ajo procedurë për shkak të shtatzënisë së saj. "Në vetë aktgjykimin, u theksua qartë nga gjykatësi se Gruevski dhe Popovski ishin nxitur nga Jankulloska, megjithëse Jankuloska nuk u gjykua fare në atë procedurë, që do të thotë se ajo në procedurat kundër Jankuloskës del me një parabindje të caktuar dhe për të nuk ka qenë fare diskutabile se ajo ka kryer nxitje, ndonëse formalisht provat nuk u paraqitën në procedurën kundër Gordanës.

Kështu që, për ne ishte e qartë se nuk kemi çfarë të kërkojmë në këtë procedurë, se ajo ishte dënuar paraprakisht, siç edhe ndodhi, por problemi ishte se pas kësaj gjykatat më të larta injoruan ankimet tona dhe as nuk i komentuan fare, në lidhje me këtë shkelje konkretisht. Sigurisht, ka pasur shkelje të tjera në vetë procedurën", theksoi Ilievski.

Ai është i bindur se Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut në rastin e Jankulloskës do të konstatojë shkelje të së drejtës për gjykim të drejtë dhe shkelje të nenit 6 të Konventës meqë mbrojtja ka kërkuar, por nuk ka pasur këqyrje në regjistrimet e përgjuara që i ka poseduar Prokuroria e atëhershme Speciale Publike (PSP) . Në Gjykatën Themelore janë prezantuar vetëm regjistrimet që ishin përzgjedhur nga PSP-ja.

“Ligjërisht ato incizime i ka pasur vetëm PSP-ja, madje as gjykata nuk i kishte. Pra, askush nuk mund të kontrollonte PSP-në se cilat ishin ato regjistrime të tjera dhe pse nuk u dorëzuan për këqyrje të mbrojtjes. Këtu tashmë kemi një praktikë serioze të Gjykatës Evropiane të të Drejtave të Njeriut ku konstaton shkelje të nenit 6 mbi këtë bazë dhe jam i bindur se në këtë rast konkret do të ketë epilog të njëjtë", thekson Ilievski.

Në intervistë për MIA-n, ai sqaron se cilat përgjigje po kërkohen nga Qeveria e Maqedonisë në lidhje me këtë rast nga GJEDNJ, si dhe për mungesat dhe padrejtësitë gjyqësore që ai dhe gruaja e tij, ish-ministrja Jankulloska, i kanë përjetuar gjatë procesit gjyqësor në Maqedoni. Shtrohet pyetja, thekson ai, “nëse Gordana ka pasur fare qasje në gjykatë, dhe nëse ka pasur qoftë edhe gjykatë të formuar në përputhje me ligjin.”

 
"Për Strasburgun, nuk mjafton vetëm të ketë gjykatë që është themeluar në bazë të një ligji, por ajo gjykatë edhe duhet të funksionojë në bazë të atyre rregullave në të cilat bazohet formimi i asaj gjykate", shprehet Ilievski.

Qëllimi i tyre, thekson ai, është të vjen deri te një rigjykim dhe rehabilitim i plotë i ish ministres Jankuloska, i cili mund të zgjaste disa vjet. Është ende shumë herët për të kërkuar përgjegjësi, shprehet lievski, por ata nuk do të kërkojnë atë nga autoritetet gjyqësore kombëtare sepse kur kërkuan disa vjet më parë u refuzuan, ndërsa përgjegjësia profesionale vështirë se mund të pritet. Por sipas tij, ka baza për përgjegjësi penale për abuzime, sidomos të gjykatësja e Gjykatës Themelore. 

"Mbetet eventualisht që Këshilli Gjyqësor të përcaktojë përgjegjësinë e gjykatësve që janë ende gjykatës, e ndoshta disa prej tyre do të dalin në pension ndërkohë, nuk e di... Përgjegjësia profesionale është e vështirë të pritet. Megjithatë, unë mendoj se ka baza për përgjegjësi penale sepse abuzime të tilla, veçanërisht të gjykatësit të Gjykatës Themelore, mendoj se përmbajnë elemente të veprës penale të “shpërdorimit të detyrës zyrtare dhe autorizimeve”. Pikërisht kjo vepër penale për të cilin ky gjykatës u bë i famshëm dhe përparoi me shpejtësi të paparë në karrierën e tij. Madje, nuk e di nëse e keni vënë re, në një nga pyetjet në lidhje me mungesën e paanshmërisë së atij gjykatësi, kjo është vënë në kontekstin e përparimit në karrierën e atij gjykatësi. Dhe kjo është adresuar në mënyrë adekuate nga Strasburgu. Le të shohim se si do të shkojnë gjërat. Është ende herët për të kërkuar përgjegjësi", potencon Ilievski.

 
Në vazhdim, ju transmetojmë në mënyrë integrale intervistën me avokatin dhe bashkëshortin e ish-ministres së Brendshme Gordana Jankulloska. 

Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut ka dokumentuar shkelje të së drejtës për gjykim të drejtë në rastin “Tanku” kundër bashkëshortes suaj Gordana Jankulloska. Ju jeni njëherësh avokati i saj. Si e komentoni këtë procedurë të Gjykatës Evropiane të të Drejtave të Njeriut?

- Të them sinqerisht, pres, le të themi, këtë komunikim që ka ndodhur, njoftimi i këtyre çështjeve në Qeveri, sepse ka qenë evidente edhe në procedurat para Gjykatës Themelore, e më pas edhe para gjykatave më të larta se nuk ka pasur gjykim të drejtë. Kjo ishte evidente edhe para se të fillonte gjykimi sepse kryetarja e Këshillit gjyqësor, kur po shpallte aktgjykimin për Nikolla Gruevskin dhe Gjoko Popovskin, meqë Gordana u nda nga ajo procedurë për shkak të shtatzënisë, kështu që kur ajo shpalli aktgjykimin, por edhe në vetë aktgjykimin, u theksua qartë nga ajo, nga gjykatësi, se Gruevski dhe Popovski ishin të nxitur nga Jankulloska, ndonëse Jankulloska nuk është gjykuar fare në atë procedurë. Që do të thotë se në procedurën kundër Jankulloskës, ajo del me një parabindje të caktuar dhe për të nuk ka qenë kontestuese fare se ajo ka bërë nxitje, ndonëse formalisht nuk janë nxjerrë provat në procedurën kundër Gordanës. Kështu që, për ne ishte e qartë se nuk kemi çfarë të kërkojmë në këtë procedurë, se ajo ishte dënuar paraprakisht, siç edhe ndodhi, por problemi ishte se pas kësaj gjykatat më të larta injoruan ankimet tona dhe as nuk i komentuan fare, në lidhje me këtë shkelje konkretisht. Sigurisht, ka pasur shkelje të tjera në vetë procedurën. Këtu do të theksoja, së pari, problemin me regjistrimet si prova që janë përdorur.

 
Çfarë përmbajnë këto kërkesa nga Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut dhe çfarë sqarimesh kërkohen nga Qeveria jonë? Nga ajo që kam pasur mundësi të lexoj, ndër të tjera, evidentohen regjistrimet, si dhe pretendimet tjera.

Konkretisht për regjistrimet si prova, këtu para së gjithash duhet theksuar se Strasburgu nuk është ndinjë instancë e katërt e gjykatës, nuk hyn në atë se si është përcaktuar gjendja faktike dhe as nuk hyn në punën e gjykatave kombëtare në pjesën se çfarë provash do të konsiderojë të vlefshme dhe çfarë jo, pavarësisht se si janë marrë ato. Në parim, nuk është përzier gjykata e Strasburgut nuk ndërhyn nëse regjistrimet janë marrë në mënyrë të paligjshme apo jo, ajo ia lë atë gjykatave kombëtare. Por ka një përjashtim, dhe ai është se Gjykata (GJEDNJ) e shikon procedurën në tërësi nëse ishte e drejtë apo jo, duke përfshirë mënyrën në të cilën u morën provat ose nëse ishte e drejtë. Dhe këtu duhet të merret parasysh cilësia e këtyre provave, duke përfshirë nëse rrethanat në të cilat janë marrë ato hedhin dyshime mbi besueshmërinë dhe saktësinë e saj. Ky është një aspekt i regjistrimeve si provë. Rrallë ndodh që Strasburgu të konstatojë shkelje të nenit 6 mbi këtë bazë, por ka raste të tilla. Pyetja e dytë në lidhje me regjistrimet si provë është nëse i pandehuri ka pasur mundësi t'i kundërshtojë ato, vlefshmërinë e tyre për t'i kundërshtuar dhe nëse ai ka pasur qasje në to.

Në këtë rast, znj. Jankuloska, ose ju si përfaqësues juridik i saj nuk keni pasur qasje në ato regjistrime?

"Në disa raste, mbrojtja kërkoi këqyjre për ato regjistrime, por jo vetëm në regjistrimet që u paraqitën si prova, por në mënyrë integrale në të gjitha regjistrimet sepse e dini vetëm PSP, madje as gjykata (Gjykata Themelore) nuk kishte njohuri për atë koleksion të tërë të regjistrimeve. PSP-ja kishte monopol në mënyrë që vetë PSP-ja të vendoste se cilat regjistrime do t'i merrte relevante për prova dhe cilat do t'i linte mënjanë.

Këtu lind një pyetje tjetër, a kishte me të vërtetë PSP-ja “monopol” në regjistrime apo ato kanë qenë edhe diku tjetër? 

Kjo nuk është kontestuese, kopjet u shitën në tregje, dhe kishte disa personazhe që tani përfunduan me një dënim të përjetshëm në burg, të cilët gjithashtu tregtonin me ato regjistrime. Por mirë, ato regjistrim u janë dhënë atyre në mënyrë të paligjshme në një mënyrë ose tjetër. Ligjërisht ato incizime i ka pasur vetëm PSP-ja, madje as gjykata nuk i kishte. Pra, askush nuk mund të kontrollonte PSP-në se cilat ishin ato regjistrime të tjera dhe pse nuk u dorëzuan për këqyrje të mbrojtjes. Këtu tashmë kemi praktikë serioze të Gjykatës Evropiane të të Drejtave të Njeriut ku konstaton shkelje të nenit 6 mbi këtë bazë dhe jam i bindur se në këtë rast konkret do të ketë epilog të njëjtë.

A ka shkelje të tjera të së drejtës për trajtim të drejtë? 

- Kjo është vetë procedura e shprehur sepse mendoj se për më pak se dy muaj është dënuar Gordana, kështu që në kushtet kur sapo ka lindur, nuk ka qenë as dy muaj pas

lindjes, kur ka vazhduar gjykimi. Është e debatueshme se sa në një situatë të tillë dhe me një gjykim kaq të shpejtë mund të përgatitet mbrojtja. Edhe atë Gjykata (GJEDNJ) e adreson këtë si çështje. Gjithashtu, sërish lidhur me regjistrimet si provë, ishte fakti se Gordana nuk mund të përdorte ekspertizën e bërë nga këshilltari i saj teknik, pasi thjesht gjykata nuk e lejonte, gjë që vë në pikëpyetje parimin e kontradiktës së procedurës dhe gjithashtu parimin e barazisë së “armëve”. Për më tepër, si shkelje, parimi i paanshmërisë dhe pavarësisë së gjykatësve është i një rëndësie të veçantë. Fakti që kryetari i Këshillit Gjyqësor ka shkuar paraprakisht në gjykimin e Gordanës, me parabindjen se ajo i kishte nxitur apo se ishte fajtore, flet seriozisht për mungesë paanshmërie. Kjo e drejtë u shkel edhe në procedurën para Gjykatës Supreme, kur Gjykata Supreme po vendoste për mjetin e jashtëzakonshëm - kërkesë për rishikim të jashtëzakonshëm të aktgjykimit përfundimtar sepse kemi indikacione serioze se dy nga gjykatësit në Këshillin Gjyqësor që ishin vendosur fillimisht, të cilët filluan të shqyrtojnë këtë çështje, u hoqën në mënyrë arbitrare nga Kryetari i Gjykatës Supreme dhe gjithashtu një anëtar i atij Këshilli Gjyqësor për arsye të paqarta për ne, sepse ata refuzuan të na lejonin të inspektonim arsyet për të cilat u refuzuan, e madje i kapëm në gënjeshtër. Ata dhanë një arsye, e nga provat që kishim, ajo arsye ishte e pabazë, respektivisht u hodh poshtë. Madje i kërkuam ndihmë Avokatit të popullit, por edhe ai nuk doli në ndihmë. Ai hapi formalisht procedurë dhe pas kësaj mezi priste të gjejë justifikim për ta mbyllur atë procedurë. Për më tepër, shkelja e prezumimit të pafajësisë, që flisja në fillim. Dhe gjithashtu, ju e dini, ne kemi ardhur në provë se nuk ka pasur fare këshillim dhe votim para gjykatës së shkallës së parë. Pra, nga ajo që kemi si informacion, ndërsa kjo është dokumentuar në mënyrë përkatëse dhe e ka Gjykata, rezulton se në përgjithësi anëtarët e atij Këshilli Gjykues nuk e dinin se cili do të ishte vendimi deri në shpalljen e tij publike, aq më pak të merrnin pjesë në votim. Kjo ngre pyetjen nëse Gordana kishte qasje në gjykatë dhe nëse kishte edhe një gjykatë të krijuar në përputhje me ligjin. Meqë për Strasburgun, nuk mjafton vetëm të ketë gjykatë që është themeluar në bazë të një ligji, por ajo gjykatë edhe duhet të funksionojë në bazë të atyre rregullave në të cilat bazohet formimi i asaj gjykate. Pra, të gjitha këto gjëra adresohen në mënyrë adekuate përmes pyetjeve që i bëhen Qeverisë. Një gjë tjetër është se ne kërkuam të vendosnim përgjegjësinë për veprimet e këtij gjykatësi , Kryetar i Këshillit Gjyqësor në shkallën e parë në atë mënyrë që kërkuam të vendosnim përgjegjësinë për veprimet e tij nga Këshilli Gjyqësor. Kjo ishte nga fundi i vitit 2018 ose fillimi i vitit 2019. Këshilli Gjyqësor e refuzoi unanimisht propozimin tonë. Nëse nuk do të ishte kështu, nuk do të ishim në një situatë ku Strasburgu tani po vendos për aplikimin. Këtu më duhet të theksoj vetëm se Aleksandar Dashtevski, atëherë kryetar i Komisionit për Mbrojtje nga Diskriminimi, ishte i pari dhe i vetmi nga institucionet maqedonase që pati guximin të vërejë destruktivitetin dhe padrejtësinë ndaj Gordanës në gjykimin “Tanku” dhe të marrë vendim se Gordana ishte subjekt i diskriminimit nga gjykata, e cila u takua me një përgjigje të ashpër nga ndihmësit e Zaevit (ish-kryeministri), veçanërisht në Këshillin Gjyqësor, e madje e kërcënuan atë me shkarkim.

Nga të gjitha ato që thuhen në raportin e Gjykatës Evropiane të të Drejtave të Njeriut, mund të shohim se si kanë funksionuar ose ndoshta ende funksionojnë gjykatësit, prokurorët dhe si ka funksionuar një pjesë e sistemit të drejtësisë në vendin tonë. Çfarë do të bëni në këtë rast dhe a do të kërkoni përgjegjësi për shkeljet e të drejtave të bashkëshortes tuaj dhe lëshimeve në procesin gjyqësor kundër saj? Të mos harrojmë se procesi dhe aktgjykimi në të njëjtën kohë ndikuan drejtpërdrejt në jetën tuaj si familje.

Para instancave tona që janë kompetente për të vendosur për përgjegjësinë e gjykatësve, nuk do të inicoja më asgjë, sepse e kam inicuar shtatë apo tetë vjet më parë. Përfundoi siç përfundoi ajo procedurë. Edhe gjykatat e larta nuk reaguan ndaj këtyre shkeljeve, edhe pse dua të them se në Gjykatën e Lartë një nga gjykatësit në Këshillin Gjyqësor ishte një ish-gjykatës i Gjykatës Evropiane të të Drejtave të Njeriut, i cili flet mjaft për integritetin, jo vetëm për integritetin, por për të gjithë gjendjen e çoroditur që mbizotëron në gjyqësorin tonë. Një arsye tjetër pse nuk do të inicoja asgjë para instancave tona kombëtare është fakti se konkretisht gjykatësi për të cilin po flasim që ishte kryetar i Këshillit Gjyqësor tani është gjykatës kushtetues. Për të pretenduar përgjegjësinë për gjykatës kushtetues kërkohet shumicë prej dy të tretave të vetë gjykatësve kushtetues, gjë që është iluzion të mendosh se do të ndodhte. Dhe ne e dimë se në ditët e fundit, kolegët e kësaj gjykatëse kanë qëndruar publikisht në mbrojtje të punës së saj në lidhje me disa ankime të tjera. Mbetet për t'u parë se çfarë do të vendosë Strasburgu, kur do të vendosë. Më parë, në ligjin e vjetër për Këshillin Gjyqësor, ekzistonte një dispozitë që gjykatësit , vendimet e të cilëve do t 'i nënshtroheshin vlerësimit nga Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut dhe një shkelje e nenit 6 me “difolt” duhet të ishin revokuar. Kjo dispozitë është shfuqizuar prej kohësh, respektivisht nuk ekziston kështu që juridiko formalisht nuk ka të themi mekanizëm që do të kërkonte përgjegjësinë e atij gjykatësi. Mbetet eventualisht në punën e Këshillit gjyqësor të përcaktojë përgjegjësinë e gjykatësve që janë ende gjykatës, e ndoshta disa prej tyre do të dalin në pension ndërkohë, nuk e di... Përgjegjësia profesionale është e vështirë të pritet. Megjithatë, unë mendoj se ka baza për përgjegjësi penale sepse abuzime të tilla, veçanërisht të gjykatësit të Gjykatës Themelore, mendoj se përmbajnë elemente të veprës penale të “shpërdorimit të detyrës zyrtare dhe autorizimeve”. Pikërisht kjo vepër penale për të cilin ky gjykatës u bë i famshëm dhe përparoi me shpejtësi të paparë në karrierën e tij. Madje, nuk e di nëse e keni vënë re, në një nga pyetjet në lidhje me mungesën e paanshmërisë së atij gjykatësi, kjo është vënë në kontekstin e përparimit në karrierën e atij gjykatësi. Dhe kjo është adresuar në mënyrë adekuate nga Strasburgu. Le të shohim se si do të shkojnë gjërat. Është ende herët për të kërkuar përgjegjësi.

Si është procedura e radhës? Në çfarë kornize kohore Qeveria duhet t'i përgjigjet të gjitha këtyre pyetjeve në Strasburg? A keni pritshmëri të caktuara tani në pjesën e përgjigjeve?

- Tani që këto pyetje i janë komunikuar Qeverisë, GJEDNJ i ka dhënë afat Qeverisë deri më 5 mars të vitit 2026 për t'i dhënë përgjigje këtyre pyetjeve. Përvoja jonë deri më tani është se gjithmonë Byroja që përfaqëson Qeverinë e Maqedonisë në Strasburg pa përjashtim gjithmonë kërkon prolongim të atij afati, dhe gjithmonë merr prolongim të atij afati. Pra, ky afat mund të pritet shumë realisht të jetë prilli në vend të marsit. Më pas duhet të japim prononcimin tonë në lidhje me përgjigjet, dhe pastaj Qeveria duhet të informohet përsëri dhe të prononcohet për përgjigjet tona. Nëse shkon sipas kësaj dinamieë që ka qenë

karakteristike deri më tani të paktën nga përvoja ime, kjo mund të zgjasë edhe dy ose tre vjet të tjera, nëse jo më shumë. Kjo nuk do të thotë se Byroja duhet t'i shterojë të gjitha këto afate. Realisht mund të japë përgjigje edhe më herët, e si opsion që nuk është zbatuar nga Qeveria deri më tani, është edhe mundësia e marrëveshjes miqësore. Këtë gjithmonë sipas “defoltit” gjykata (GJEDNJ) ua propozon palëve kundërshtare, por realisht nuk na konvenon sepse për të përsëritur procedurën sipas Ligjit për Procedurën Penale, duhet të ketë aktgjykimnga Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut për shkelje të nenit 6. Nëse ka një zgjidhje miqësore, kushti për përsëritjen e procedurës, i cili është qëllimi ynë përfundimtar, nuk do të përmbushet. Pra, në mënyrë që Gordana të rehabilitohet, procedura duhet të përsëritet. Kjo nuk do të thotë asgjë për ne njëfarë marrëveshje miqësore që mund të sjellë kompensim financiar dhe nuk e di nëse diçka më shumë, që realisht nuk shoh se si mund të ndihmojë në përsëritjen e kësaj procedure. E dini,Byroja është pjesë e Ministrisë së Drejtësisë, pjesë e degës ekzekutive, derisa përsëritja e procedurës është në kuadër të pushtetit gjyqësor. Pushteti gjyqësori nuk është i detyruar të zbatojë disa marrëveshje të bëra nga ekzekutivi, për sa kohë që Ligji për Procedurën Penale është i qartë dhe përcakton saktësisht se në cilat kushte mund të përsëritet një procedurë.

 
Na presin reforma në sistemin e drejtësisë. Si avokat me përvojën tuaj, dhe si familje që e ka ndjerë se si ishte dhe çfarë është ende ndoshta pjesë e sistemit të drejtësisë në vendin tonë, çfarë mendoni se duhet bërë për të filluar reformimin e këtij sistemi?

 
- Institucioni kyç nga i cili duhet të fillojë reforma dhe i cili është më përgjegjës për standardet e gjyqësorit që do të zbatohet është Këshilli Gjyqësor, domethënë Këshilli i Prokurorëve Publikë te prokurorët. Ne e dimë se si është gjendja atje dhe nuk mund të pritet që këto institucione të jenë gjeneratorë të disa reformave, respektivisht që ata do të zbatojnë ndoshta disa ndryshime në legjislacion sepse janë institucione jashtëzakonisht të politizuara dhe partizuara, nuk përgjigjen ndaj askujt, edhe pse kishte impiçment të tyre nga Kuvendi, ata mbetën për të punuar edhe më tej. Mendoj se disa standarde në gjyqësor do të vendosen më shpejt me zhvillimin e inteligjencës artificiale sesa që ne vetë do të gjenerojmë disa reforma. Nuk kam ndonjë optimizëm. Unë mendoj se së pari duhet të ketë inde të shëndetshme në këto institucione nga të cilat mund të fillohet një reformë, dhe për fat të keq, unë nuk e shoh këtë. Jo se nuk ka gjykatës të mirë, mirëpo padyshim që ata nuk mund të dalin në sipërfaqe dhe nuk mund ta marrin përsipër atë përgjegjësi dhe atë iniciativë. 
 
Foto: МIА arkivi