Shkup, 28 nëntor 2025 (MIA) - E shoh këtë hap të GJEDNJ-së si pjesë të procesit përmes të cilit pres shkelje të Nenit 6 të Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut, përkatësisht shkelje të së Drejtës për një Gjykim të Drejtë, si pasojë logjike e ngjarjeve. Që nga fillimi i procedurës për këtë rast para institucioneve maqedonase, për ata që donin të ishin objektivë ishte e qartë se në të nuk kishte asnjë vepër penale (e cila është e parashikuar si e tillë në Kodin Penal) dhe në mënyrë analoge se procedura nuk duhej të zhvillohej fare. Megjithatë, nën presionin e një makinerie të fortë propagandistike, në kushte të linçimit publik dhe stigmatizimit të të pandehurve, procedura u iniciua. Por kur filloi ajo procedurë, ishte gjithashtu e qartë se ajo po zhvillohej në një mënyrë brutale, jashtë të gjitha rregullave procedurale, tha në një intervistë për MIA-n Dr.Gordana Jankulloska, ish-Ministre e Brendshme e cila vuajti dënimin me burg në rastin "Tanku" për blerjen e një Mercedesi të blinduar.

“Gjykata, në vend të një arbitri të pavarur, ishte partnere dhe konsulente e prokurorisë, dhe duke vepruar së bashku, ata ishin të vendosur fort të vendosnin dënime me burg për të pandehurit me çdo kusht dhe brenda një afati të shprehur, kështu që gjyqi ishte thjesht një farsë me një rezultat të paracaktuar. Mund të them lirisht se respektimi i rregullave procedurale, provave dhe ligjit material ishte në një nivel dukshëm më të ulët se ai që kishin gjyqet e Nurembergut në kohën kur u zhvilluan, dhe madje në një nivel më të ulët se gjyqet gjatë Byrosë Informative në aspektin e ushtrimit të të drejtave mesatare”, thotë Jankulloska. Prokurorët e PSP-së dhe disa gjyqtarë të zgjedhur nga gjykata penale, shton ish-ministrja, "vunë në veprim realizimin e një agjende politike që nga distanca kohore e sotme është demaskuar plotësisht, ishin të paprekshëm dhe mund të bënin çfarë të donin ose ndoshta do të ishte më e saktë të thoshin gjithçka që u kërkohej".

Jankulloska e konsideron njohjen e të gjitha shkeljeve të së drejtës për një gjykim të drejtë nga GJEDNJ si kënaqësi personale, por edhe një lloj kënaqësie për të gjitha viktimat e persekutimit politik. Në rast të përfundimit me sukses të procedurës para GJEDNJ-së, ajo pret një përsëritje të procedurës, një gjykim të drejtë, dhe nuk sheh ndonjë kompensim të mundshëm material si një qëllim parësor dhe për të është një çështje me rëndësi dytësore. Kënaqësia, thekson ajo, do të përfaqësohet edhe nga llogaridhënia e aktorëve kryesorë që ishin "të përfshirë në persekutimin politik, në mënyrë që si shoqëri të mos lejojmë, përmes pandëshkueshmërisë për abuzimet, të ndodhin persekutime të tilla në të ardhmen".

Vijon intervista e plotë me Jankulloskën:

Po e zhvillojmë këtë intervistë disa ditë pas njoftimit të Gjykatës Evropiane të të Drejtave të Njeriut (GJEDNJ), e cila pranoi ankesën tuaj dhe kërkesa kaloi fazën e parë. GJEDNJ po kërkon përgjigje nga Qeveria në lidhje me procedurat gjyqësore në rastin “Tanku” në të cilin ju u dënuat dhe për të cilin keni vuajtur dënim me burg. Mosmarrëveshja përfshinte blerjen e një automjeti të blinduar që është ende në përdorim sot. Çfarë do të thotë për ju ky hap i procedurës së GJEDNJ-së, i cili mund të zgjasë disa vite?

“E shoh këtë hap të GJEDNJ-së si pjesë të procesit përmes të cilit pres një shkelje të Nenit 6 të Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut, pra një shkelje të së Drejtës për një Gjykim të Drejtë, sinjë sekuencë logjike të ngjarjeve. Që nga fillimi i procedurës për këtë rast para institucioneve maqedonase, ishte e qartë për ata që donin të ishin objektivë se nuk kishte asnjë vepër penale në të (e cila parashikohet si e tillë në Kodin Penal) dhe në mënyrë analoge se procedura nuk duhet të zhvillohej fare. Megjithatë, nën presionin e një makinerie të fortë propagande, në kushte linçimi publik dhe stigmatizimi të të akuzuarve, procedura u iniciua. Por kur filloi ajo procedurë, ishte gjithashtu e qartë se ajo po zhvillohej në një mënyrë brutale, jashtë të gjitha rregullave procedurale. Gjykata, në vend të një arbitri të pavarur, ishte partnere dhe konsulente e prokurorisë, dhe duke vepruar së bashku, ata ishin të vendosur me çdo kusht që t'i dënonin të akuzuarit me burgim brenda një afati të caktuar, kështu që gjyqi ishte thjesht një farsë me një rezultat të paracaktuar. Mund të them lirisht se respektimi i rregullave procedurale, provave dhe ligjit material ishte në një nivel dukshëm më të ulët se ai që kishin gjyqet e Nurembergut në kohën kur u zhvilluan, dhe madje në një nivel më të ulët se gjyqet gjatë Byrosë së Informacionit në aspektin e ushtrimit të të drejtave mesatare. Prokurorët nga Prokuroria Speciale dhe disa gjyqtarë të zgjedhur nga gjykata penale, të vënë në funksion të realizimit të një agjende politike që nga distanca kohore e sotme është demaskuar plotësisht, ishin të paprekshëm dhe mund të bënin çfarë të donin ose ndoshta do të ishte më saktë të thoshin gjithçka që u kërkohej prej tyre. Ne vazhdimisht i ngritëm të gjitha këto çështje para institucioneve vendase dhe publikut, por hasëm në dyer të mbyllura. Në atë kohë, vetëm Komisioni për Parandalimin dhe Mbrojtjen nga Diskriminimi dhe kryetari i tij i atëhershëm Aleksandar Dashtevski ishin në lartësinë e detyrës dhe arritën në përfundimin se gjatë zhvillimit të kësaj procedure kishte diskriminim në bazë të gjinisë dhe përkatësisë politike, gjë që rezultoi në kërcënime publike për shkarkimin e tij nga strukturat e atëhershme qeverisëse. Por pavarësisht gjithçkaje, ne nuk u dorëzuam, me durim dhe me përpikëri dokumentuam shkeljet e Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut dhe kur u krijuan kushtet ligjore, e gjithë kjo u përkthye në kërkesën që po diskutojmë sot.

Qeveria, ose më saktë Byroja në Ministrinë e Drejtësisë, duhet t'u përgjigjet interesave të Gjykatës Evropiane të të Drejtave të Njeriut. A prisni këtu korrektësinë maksimale të mbështetur nga provat, nëse mund ta shpreh kështu, apo duhet të jemi përsëri veçanërisht të kujdesshëm që të mos humbasim një moment të rëndësishëm?

“Gjithmonë duhet të jemi të kujdesshëm, megjithatë, kjo është një çështje specifike ligjore ku çdo fjalë mund të ndryshojë thelbin. Nëse agjenti qeveritar nga Byroja për Përfaqësim para GJEDNJ-së i përmbahet etikës profesionale, ai duhet të veprojë në mënyrë objektive dhe efikase, gjë që në fakt përkon me pritjet e mia. Duke marrë parasysh se kjo është një çështje vetëm me një të pandehur, dosjet e të cilit nuk janë komplekse dhe të gjera, besoj se agjenti qeveritar jo vetëm që mund të respektojë afatin për përgjigje të dhënë nga GJEDNJ pa zgjatje, por duke pasur parasysh argumentimin e mirë dhe provat me cilësi të lartë në mbështetje të kërkesës, ka hapësirë për të shprehur në mënyrë objektive mendimin e tij brenda një periudhe të arsyeshme më të shkurtër se ajo e përcaktuar nga gjykata.

Qëllimi juaj përfundimtar është, nëse merrni një vendim pozitiv nga GJEDNJ, të lejoni një rigjykim dhe rehabilitimin tuaj të plotë. Kjo është beteja juaj familjare që do të vazhdoni ta luftoni për një kohë të gjatë, duke pasur parasysh që bashkëshorti juaj është avokati juaj personal dhe përfaqësuesi juaj ligjor. A ka ndonjë mënyrë për të kompensuar padrejtësinë që mendoni se keni përjetuar dhe mungesën e mundësisë për të marrë një gjykim të drejtë?

“Sigurisht që e konsideroj njohjen e të gjitha shkeljeve të së drejtës për një gjykim të drejtë nga GJEDNJ si një sadisfaksion personale, por edhe një lloj sadisfaksioni për të gjitha viktimat e persekutimit politik. Në rast të përfundimit me sukses të procedurës para GJEDNJ, pres një rigjykim të procedurës, një gjykim të drejtë, dhe nuk shoh ndonjë kompensim të mundshëm material si një qëllim parësor, për mua kjo është një çështje me rëndësi dytësore. Sigurisht, sadisfakion do të jetë edhe pranimi i përgjegjësisë nga aktorët kryesorë që ishin të përfshirë në persekutimin politik, në mënyrë që ne si shoqëri të mos lejojmë, përmes pandëshkueshmërisë për abuzimet, të ndodhin persekutime të tilla në të ardhmen. Fatkeqësisht, për traumën që pësova unë dhe familja ime në nivel personal, për pasojat në nivel profesional, dhe mbi të gjitha për kohën dhe vitet e humbura që djali im kaloi padrejtësisht pa nënë, nuk ka kompensim. Është një padrejtësi dhe dëm i pariparueshëm dhe pasojat janë të përhershme.

Gjyqi, vendimi dhe më pas dënimi me burg mbuluan një pjesë të asaj që për një grua është periudha më e rëndësishme në jetë - përmbushja si nënë. Ju u gjykuat ndërsa ishit shtatzënë, dhe një shtatzëni e rrezikshme, shkuat në burg dhe e latë fëmijën me babain e tij. Si do ta përshkruanit atë periudhë tani?

“Gjithmonë kam menduar se fjalët, nëse zgjidhen me kujdes, mund të tregojnë pamjen e vërtetë, por për këtë pyetje thjesht nuk mund të gjej fjalët e duhura që pasqyrojnë pandershmërinë, mizorinë dhe të gjithë përvojën e vështirë që kaluam unë dhe familja ime. Çfarëdo që t'ju përgjigjem, tingëllon si një version përmirësuar i realitetit. Në rastin tim, një periudhë ishte një luftë për jetë a vdekje (për mua dhe djalin tim) në kuptimin e mirëfilltë të fjalës, por periudha pas lindjes së tij solli edhe sfida të reja. Në muajin e 7-të të shtatzënisë, mora pjesë në seanca dëgjimore që zgjatën më shumë se 10 orë, fjalë për fjalë nga mëngjesi në darkë, gjë që u raportua edhe me komente nga OJQ-të që po monitoronin gjyqet në atë kohë. Seancat dëgjimore u insistuan në kushte kur një duzinë specialistësh mjekësorë treguan se unë dhe fëmija im i palindur në atë kohë ishim në një situatë të rrezikshme dhe në një farë mënyre kërcënuese për jetën (për të cilën ende ekziston dokumentacion mjekësor dhe raporte ekspertësh në çështjen gjyqësore sot). Më pak se 24 orë pas lindjes, u caktua një seancë dëgjimore për mua, në të cilën nuk mora pjesë sepse isha e shtruar në spital në gjendje postoperative dhe mora kërcënime për arrestim dhe paraburgim të detyruar, e çfarë jo tjetër. Për këtë periudhë, por edhe për periudhën e vuajtjes së dënimit, kur të drejtat e garantuara me ligj për mua dhe të dënuarit e tjerë në të njëjtën pozitë ligjore nuk më lejohej t'i ushtroja, për të cilat luftova ashpër dhe u bënë të mundura falë këmbënguljes sime, mund të thuhet shumë, gjithçka mbështetet me prova dhe argumente. Në fakt, ndërsa vuaja dënimin me burg, Komisioni për Mbrojtje nga Diskriminimi reagoi përsëri, i cili, megjithëse në një përbërje krejtësisht të ndryshme nga Komisioni i udhëhequr nga Aleksandar Dashtevski, edhe një herë përcaktoi se si person i dënuar isha diskriminuar në bazë të gjinisë.

Do të përmbahesha nga dhënia e detajeve shtesë për arsye se ato janë jashtëzakonisht shqetësuese për të dashurit e mi, por edhe për të gjithë publikun, dhe për të qenë plotësisht e sinqertë, një pjesë e publikut për pjesën më të madhe të kësaj periudhe ishte jashtëzakonisht keqdashëse edhe ndaj meje edhe ndaj familjes sime, gjë që është një fenomen i veçantë që meriton kërkime sociologjike. Kjo ishte një periudhë jashtëzakonisht e vështirë dhe një mjedis në të cilin asnjë qenie njerëzore nuk meriton të gjendet. Në çdo shoqëri, duhet të ketë standarde minimale që duhet të respektohen pavarësisht se kush është. Standardeve duhet t'u kushtohet vëmendje e veçantë kur bëhet fjalë për njerëzit që në një farë mënyre bien në një kategori të cenueshme, siç janë gratë shtatzëna dhe nënat në periudhën pas lindjes. Në rastin tim, nuk u respektuan standarde, mënyra se si u trajtova dukej të ishte një mesazh se ajo që po më ndodhte mua mund t'i ndodhte kujtdo, nëse nuk përputhej me pritjet e elitës sunduese në atë kohë, pavarësisht nëse ata ishin fajtorë apo jo. Unë dhe familja ime kemi duruar shumë abuzime dhe padrejtësi, por duket se derisa të përballemi me një sfidë nuk jemi të vetëdijshëm se sa forcë qëndron brenda nesh dhe çfarë mund të durojë një person.

Çfarë bëni sot? Si i kaloni ditët tuaja?

“Jeta ime sot është jashtë sferës publike, shumë e ndryshme nga jeta që kisha kur mbaja një pozicion qeveritar dhe isha vazhdimisht në sy të publikut. Në moshën 50 vjeç, unë ende zbuloj avantazhet e privatësisë, ruaj formën time intelektuale dhe interesat e mia janë brenda kornizës së profesionit tim. Gjëja më e rëndësishme është që gjithmonë të kem kohë të mjaftueshme për familjen dhe njerëzit e mi të afërt.

FOTO: Gordana Jankulloska