Shkup, 14 shkurt 2024 (MIA) - Zgjedhjet presidenciale në vend do të mbahen më 24 prill të vitit 2024, ndërsa zgjedhjet parlamentare dy javë më vonë më 8 maj, kur do të mbahet raundi i dytë i zgjedhjeve presidenciale. Zgjedhja e Presidentit të Republikës bëhet në 60 ditët e fundit të mandatit të Presidentit të mëparshëm, derisa zgjedhjet e rregullta për deputetë zhvillohen çdo katër vjet në 90 ditët e fundit të mandatit të përbërjes së mëparshme të deputetëve.

Presidenti i Republikës dhe deputetët zgjidhen në zgjedhje të përgjithshme, të drejtpërdrejta dhe të lira, me votim të fshehtë.

Sipas Kodit Zgjedhor, zgjedhja e Presidentit të Republikës kryhet në territorin e vendit dhe në misionet diplomatike dhe konsullore të Republikës së Maqedonisë në Evropë dhe Afrikë, në Amerikë dhe në Australi dhe Azi, si një zonë zgjedhore sipas modelit të shumicës.

Sipas Kushtetutës, Presidenti i Republikës zgjidhet me zgjedhje të përgjithshme dhe të drejtpërdrejta, me votim të fshehtë, për një periudhë pesëvjeçare. President i Republikës I njëjti person mund të zgjidhet më së shumti dy herë. Presidenti duhet të jetë shtetas i Republikës së Maqedonisë së Veriut.

President i Republikës mund të zgjidhet personi që ka mbushur të paktën 40 vjeç në ditën e zgjedhjeve . Presidenti shteti nuk mund të zgjidhet një person që nuk ka qenë banor i Republikës së Maqedonisë së Veriut për të paktën dhjetë vjet në 15 vitet e fundit.

Kandidatin për president të Republikës mund të propozojë të paktën 10.000 votues ose të paktën 30 deputetë.

Kandidati për President të Republikës që ka marrë shumicën e votave të numrit të përgjithshëm të zgjedhësve të regjistruar në Listën e zgjedhësve. Nëse në raundin e parë asnjë kandidat për President të Republikës nuk ka marrë shumicën e kërkuar të votave, në raundin e dytë votohen dy kandidatë që kanë marrë më shumë vota në raundin e parë. Raundi i dytë i votimit zhvillohet brenda 14 ditëve nga përfundimi i raundit të parë të votimit. Kandidati që ka marrë shumicën e votave të zgjedhësve që kanë votuar zgjidhet President, nëse kanë votuar më shumë se 40% e zgjedhësve.

Nëse në raundin e dytë të votimit asnjë nga kandidatët nuk ka marrë shumicën e kërkuar të votave, e gjithë procedura zgjedhore përsëritet.

Nëse një kandidat propozohet kandidat për President të Republikës, dhe në raundin e parë të votimit nuk ka marrë shumicën e nevojshme të votave, përsëritet e gjithë procedura zgjedhore.

Para marrjes së detyrës, Presidenti i Republikës bën një deklaratë solemne para Kuvendit duke u angazhuar për respektimin e Kushtetutës dhe ligjeve.

Në rast të vdekjes, dorëheqjes, paaftësisë së përhershme për të ushtruar detyrën ose ndërprerjes së

në saj të Kushtetutës, deri në zgjedhjen e Presidenti të ri, postin e Presidentit të Republikës e ushtron kryetari i Kuvendit.

Përmbushjen e kushteve për ndërprerjen e postës së Presidentit të Republikës përcaktohet Gjykata Kushtetuese e Republikës së Maqedonisë sipas detyrës zyrtare.

Kur kryetari i Kuvendit ushtron detyrën e presidentit të Republikës, ai merr pjesë në punën e Kuvendit pa të drejtë vendimmarrrjeje.

Posti i Presidentit të Republikës është i papajtueshëm me ushtrimin e posti tjetër publik, profesioni ose funksioni në parti politike. Presidenti i Republikës gëzon imunitet. Gjykata Kushtetuese vendos heqjen e imunitetit të Presidentit të Republikës me dy të tretat e votave të shumicës së numrit të përgjithshëm të gjykatësve.

Zgjedhjet e 11- ta parlamentare që nga pavarësia do të mbahen më 8 maj. Kuvendi i Republikës së Maqedonisë zgjedh nga 120 deri në 123 deputetë, nga të cilët 120 deputetë zgjidhen sipas modelit proporcional, ku territori i vendit ndahet në gjashtë zona zgjedhore të përcaktuara me Kodin zgjedhor dhe në secilën prej tyre zgjidhen 20 deputetë dhe tre deputetë zgjidhen sipas modelit proporcional në një zonë zgjedhore që mbulon Evropën, Afrikën, Amerikën e Veriut dhe Jugut, Australinë dhe Azinë. Deputeti i parë në njësinë zgjedhore që mbulon Evropën, Afrikën, Amerikën e Veriut dhe të Jugut, Australinë dhe Azinë është i zgjedhur nëse lista e kandidatëve për deputetë fitoi të paktën numrin e votave me të cilat deputeti me numrin më të ulët të votave në zonat zgjedhore në Republikën e Maqedonisë së Veriut u zgjodh në zgjedhjet e fundit parlamentare. Deputeti i dytë në zonën zgjedhore që mbulon Evropën, Afrikën, Amerikën e Veriut dhe të Jugut, Australinë dhe Azinë është zgjedhur nëse lista e kandidatëve për deputetë fiton dyfishin e numrit të votave të numrit të votave me të cilat një deputet është zgjedhur me numrin më të ulët të votave në zonat zgjedhore në vend në zgjedhjet e fundit parlamentare, ndërsa deputeti i tretë nga jashtë zgjidhet nëse lista e kandidatëve për deputetë fiton trefishin e numrit të votave të numrit të votave me të cilat një deputet është zgjedhur me numrin më të ulët të votave në zonat zgjedhore në vend në zgjedhjet e fundit parlamentare në Republikën e Maqedonisë së Veriut. Nëse në njësinë zgjedhore që mbulon Evropën, Afrikën, Amerikën Veriore dhe Jugore, Australinë dhe Azinë, asnjë nga listat e deputetëve nuk ka marrë numrin e kërkuar të votave, nuk do të zgjidhet asnjë deputet. 

Në njësitë zgjedhore në Republikën e Maqedonisë, numri i zgjedhësve mund të devijojë më së shumti nga minus 5% në plus 5% në raport me numrin mesatar të zgjedhësve në njësinë zgjedhore.

Çdo shtetas i vendit tonë që ka mbushur moshën 18 vjeç dhe ka aftësi juridike dhe banim të përhershëm në njësinë zgjedhore ka të drejtë të zgjedhë.

Shtetasit tanë të cilët në ditën e zgjedhjeve janë me punë të përkohshme ose qëndrojnë jashtë vendit, dhe janë regjistruar në Listën e zgjedhësve në bazë të të dhënave të organit kompetent dhe aplikimit për votim, votojnë për zgjedhjen e Presidentit të Republikës dhe për zgjedhjen e deputetëve në Kuvend në misionet diplomatike dhe konsullore jashtë vendit, respektivisht zyrat konsullore në përputhje me dispozitat e Kodit zgjedhor.

Kandidat për deputet mund të jetë shtetas i Republikës së Maqedonisë së Veriut, nëse ka mbushur moshën 18 vjeç dhe ka aftësi afariste. Kandidat për deputet nuk mund të jetë personi që është dënuar me vendim gjyqësor të formës së prerë me dënim me burg të pakushtëzuar prej më shumë se gjashtë muajsh, vuajtja e të cilit nuk ka filluar ende dhe po vuan dënimin me burg për vepër të kryer penale.

Tipike për zgjedhjet e vitit 2024 do të jetë që ato të mbahen të mërkurën, dhe identifikimi i votuesve do të bëhet përsëri me pajisjet për gjurmët e gishtërinjve (fingerprint).

foto: arkivi i MIA-s