Shkup, 15 maj 2024 (MIA) - Ne vazhdimisht i shtrijmë dorën, duam të ndihmojmë çdo qeveri që të përmirësojë sistemin e tërheqjes së investimeve, si të huaja ashtu edhe nga diaspora. Ne nuk kemi qenë shumë të suksesshëm në këtë deri tani. Për momentin ne po synojmë dy fusha kyçe - digjitalizimin dhe konkurrueshmërinë, konkurrueshmëria më shumë në kuptimin se si të përmirësohet rregullimi, si të krijohen më shumë eksportues, por edhe si të ndryshohen institucionet në mënyrë që ato të jenë më të prirura drejt zhvillimit ekonomik dhe e gjithë kjo në drejtim të arritjes së normës së rritjes prej pesë për qind, rekomanduan drejtorët e Maqedonisë 2025.

Ata sot në konferencën për media pas panelit të parë të Samitit në Shkup theksuan se për të pasur sa më shumë investime nga diaspora në vend, nevojiten institucione stabile, mundësi ekonomike për investime dhe zhdukja e korrupsionit.

Diaspora, siç u tha, aktualisht ndihmon kompanitë vendase që të fillojnë apo realizojnë sa më shumë eksport, por kjo ndihmë dhe mbështetje duhet të kanalizohet më mirë.

Një nga prioritetet që duhet punuar, theksuan drejtorët, është brendimi i vendit, se si do të jemi të njohur në botë - si destinacion biznesi, destinacion me institucione të shkëlqyera arsimore,... Ata përsëri theksuan se nevoja për një sistem arsimor dhe infrastrukturë më të mirë, e cila do të na lejojë të lidhemi ekonomikisht me të gjitha vendet e tjera të rajonit dhe më gjerë.

“Investimet nga diaspora apo të ashtuquajturat investime direkte nga diaspora janë diçka që shkon së bashku “dor për dorë” me investimet e huaja direkte dhe ndoshta të njëjtat kushte vlejnë edhe për diasporën edhe për të huajt nëse investojnë. Ne i dimë kushtet, institucione të qëndrueshme, institucione të forta, pa korrupsion dhe sigurisht mundësi ekonomike për investime. Nga ata që janë të pranishëm në Samit, anëtarë të bordit, drejtorë,..., këto janë formacione private dhe po, kanë investuar në Maqedoni, kanë bizneset e tyre këtu, por edhe më e rëndësishme është që punojnë me biznesin vendas, u hapin rrugën atyre që të punojnë, eksportojnë në mbarë botën, si dhe përmes programit tonë special "Kontektum mk" ose "Lidhu me Maqedoninë" një pjesë e madhe ose 90 persona nga diaspora janë të përfshirë në mentorim dhe punë me kompanitë vendase pikërisht për t'i ndihmuar se si të nisin eksportin apo të rrisin eksportet e tyre. Diaspora vërtet ndihmon shumë, por mendoj se përkrahja duhet të kanalizohet më shumë dhe shpresoj që duke ndërtuar institucione të forta diaspora do të përfshihet edhe më shumë në zhvillimin ekonomik dhe demokratik të Maqedonisë”, tha drejtori ekzekutiv i Maqedonisë 2025, Nikica Mojsovska Bllazhevski.

Duke iu referuar asaj se çfarë duhet përmirësuar në nivel institucional dhe shtetëror, drejtori ekzekutiv tha se autoritetet herë dëgjojnë e herë jo.

“Ne jemi një organizatë joqeveritare, investojmë shumë kohë, energji dhe fonde për t'i përmirësuar gjërat. Megjithatë, për të pasur një ndikim më të madh duhet të bashkëpunoni me qeverinë dhe institucionet qeveritare. Ne bëjmë trajnime për mësimdhënësit e arsimit fillor se si të mësojnë më mirë, të rrisim interesin tek fëmijët, por do të trajnojmë 50 apo 100 arsimtarë dhe ndikimi është krejtësisht i ndryshëm nëse i trajnojmë të gjithë arsimtarët e arsimit fillor në Maqedoni, sqaroi Mojsovska Bllazhevski.

Vasko Kronevski, anëtar i Bordit të Drejtorëve, thekson se risitë dhe teknologjitë e reja janë rruga kryesore për zhvillimin ekonomik, luftimin e korrupsionit dhe arritjen e rritjes së paku pesë për qind.

“Digjitalizimi i shërbimeve qeveritare për qytetarët, i shërbimeve qeveritare për kompanitë është i domosdoshëm, por edhe arsimimi digjital për qytetarët dhe bizneset digjitale. Ne jemi gati së bashku me qeverinë për të ndihmuar bizneset të transformohen në mënyrë digjitale. Në një masë të madhe, ka një mënyrë që shteti mund të ndihmojë. Ka shumë mënyra për të inkurajuar zhvillimin e ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme përmes digjitalizimit. Të gjithë duhet të punojmë në krijimin e një sistemi eko për digjitalizimin e bizneseve të vogla”, theksoi Kronevski.

Ai beson se mungojnë konsulentët e vërtetë që njohin dhe kuptojnë problemet e secilës prej industrive në ndërmarrjet e vogla dhe të mesme, të cilët do të kishin aftësi digjitale për të qenë në gjendje të krijonin strategji zhvillimi dhe t'i ndihmonin të ecin në atë rrugë.

“Na mungon gjithashtu ndërgjegjësimi i ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme, tek sipërmarrësit, për përfitimet e digjitalizimit dhe se si do t'i bëjë ato më konkurruese në tregjet e huaja dhe më imun ndaj ndikimit të globalizimit në tregun vendas. Rritja e aftësive digjitale gjithashtu. Këto janë fusha ku legjislativi, mbështetjet e ndryshme nga shteti, përmes lehtësirave tatimore dhe përfitimeve të tjera mund t'i ndihmojnë kompanitë të riinvestojnë fondet e tyre në këtë fushë. Jemi këtu për të biseduar me shtetin për programe të ndryshme dhe shpresojmë të gjejmë mirëkuptim për një partneritet të përbashkët për realizimin e disa prej këtyre masave”, tha Kronevski.

Zhivko Mukaetov, anëtar i Bordit të Drejtorëve, iu referua krijimit të kuadrove cilësore dhe theksoi se duhet investuar në teknologji, njohuri dhe aftësi të reja.

 “Do të jetë shumë e vështirë nëse të gjithë ne në segmentin tonë të operimit nuk inkurajojmë veten dhe nëse nuk sjellim shtesë energji dhe burime, natyrisht, të mbështetur nga një klimë e mirë për rritje dhe zhvillim. Nëse secili nga ana e tij jep një angazhim shtesë dhe kam besim se kemi burimet dhe njohuritë, do të jemi në gjendje të ecim përpara. Ne kemi nevojë për një kombinim të asaj që ofrojmë dhe çfarë janë teknologjitë e reja, si dhe të mira materiale, si dhe një klimë motivuese, me mbështetje konkrete të programeve të caktuara që të mund t'i shtyjmë gjërat përpara”, tha Mukaetov.

Drejtorët e Maqedonisë 2025 kanë paralajmëruar takime me disa institucione qeveritare dhe me mandatarin e ardhshëm të qeverisë Hristijan Mickoski dhe ekipin e tij. Mickoski, siç ishte paraparë, nesër duhet ta mbyllë Samitin dyditor.

“Ne do të shtrijmë dorën për mbështetje dhe ndihmë në çdo formë - burime njerëzore, njohuri, kontakte, mjete financiare, ne jemi vërtet të gatshëm. Disa herë kemi dërguar mesazhe se kjo është një pikë kthese ose mund të jetë dhe duhet të jetë një kthesë në ekonominë dhe zhvillimin tonë dhe se jemi të gatshëm të luajmë një rol shumë konstruktiv këtu”, konkludoi drejtoresha ekzekutive e Maqedonisë 2025, Nikica Mojsovska Bllazhevski.

foto/video: MIA dhe Maqedonia 2025