Shkup, 7 prill 2024 (MIA) – Transparenca dhe gjithëpërfshirja e presidentit janë të nevojshme nëse duam që shteti të funksionojë dhe të ketë kohezion të brendshëm, thotë kandidati për president i opozitës së bashkuar shqiptare, Arben Taravari, në një intervistë për MIA-n.

Ai mendon se është mirë që vendi të ketë një herë president nga një bashkësi tjetër etnike, megjithëse thotë se ende nuk janë pjekur kushtet që njerëzit të votojnë për një person dhe jo për një parti.

“Të gjithë njerëzit kanë avantazhe dhe disavantazhe. Mendoj se në Maqedoni është mirë që njëherë presidenti i vendit të jetë nga një bashkësi tjetër etnike, megjithëse në realitet mendoj se ende nuk janë pjekur kushtet për të votuar një person. Në përgjithësi njerëzit janë shumë partiakë edhe pse në zgjedhjet presidenciale dhe lokale shumica e qytetarëve votojnë për personin dhe jo për partinë, thotë Taravari.

Ai beson se ka shanse reale për të hyrë në raundin e dytë të zgjedhjeve presidenciale dhe shpreson në mbështetje jo vetëm nga votuesi shqiptar, por edhe nga komunitetet e tjera etnike. Objektivi, thotë ai, është gjithmonë me njerëzit që nuk janë të vendosur dhe ata vendosin se kush do të fitojë.

“Edhe pse në përgjithësi objektivi ynë më i madh është votuesi shqiptar, realisht pres mbështetje të mirë nga votuesi maqedonas, votuesi boshnjak, votuesi turk. .... Në fund të fundit, është qytetari ai që vendos, voton dhe i beson dikujt. Unë e di që ata që janë partiakë votojnë për partinë, por 40 për qind e njerëzve nuk janë në parti dhe janë ende të pavendosur dhe objektivi janë gjithmonë njerëzit e pavendosur dhe ata vendosin se kush do të fitojë”, thekson Taravari.

Integrimi evropian, sipas tij, mbetet detyrë kryesore e shtetit në këtë periudhë dhe roli i presidentit është që të përpiqet që ai proces të përfundojë më shpejt.

“Nuk do të doja të ndodhte viti 2008 kur ne nuk arritëm të ishim pjesë e NATO-s, kështu që pritëm 10 vjet”, thekson Taravari. Gjëja e parë që duhet të bëjë presidenti i vendit, thotë Taravari, është që të marrë garanci nga Brukseli se amendamentet kushtetuese janë kushti i fundit dhe se pas miratimit të tyre, hyrja e vendit në Union do të jetë më e shpejtë.

“Presidenti mund ta lehtësojë dhe ta katalizojë që të ndodhë më shpejt. Presidenti duhet të jetë një person që është mbi partinë dhe kur të bëhet president duhet të luajë rolin e kohezionit të brendshëm. Mendoj se si president i një vendi vizita e parë që duhet të bëjë është Brukseli – të them se ky është kushti i fundit dhe se ne e dimë se do të bëjmë ndryshimet kushtetuese dhe pas kësaj duhet të fillojmë sa më shpejt të integrohemi. Të kërkojmë garanci nga Brukseli që menjëherë pas ndryshimeve kushtetuese, ajo kohë të jetë sa më e shpejtë që të arrijmë të paktën në vitin 2030 për të realizuar anëtarësimin në Bashkimin Evropian”, thekson Taravari.

Ai thekson se procesi i bartjes së propozimit francez duhet të ishte më transparent dhe gjithëpërfshirës dhe se presidenti i shtetit duhet të kishte organizuar një takim të përbashkët me palët.

Nëse në atë kohë presidenti i vendit do t'i thërriste të gjitha partitë dhe do t'u kërkonte një lloj reagimi, thotë Taravari, sot mendoj se do të kishim ndryshime kushtetuese dhe do të kishim nisur negociatat.

“Unë kam thënë se viti 2022 ishte një gabim i madh kur u soll propozimi francez apo evropian për marrëdhëniet mes Maqedonisë dhe Bullgarisë, mendoj se procesi duhet të ishte më gjithëpërfshirës dhe transparent. Nëse atëherë presidenti i vendit do t'i kishte thirrur të gjitha partitë dhe do t'i prezantonte, do t'u kishte kërkuar atyre një lloj reagimi dhe nëse do të ishte produkt i përbashkët, veçanërisht i partive maqedonase, mendoj se sot do të kishim amendamente kushtetuese dhe do të kishim nisur negociatat. Transparenca dhe gjithëpërfshirja janë të nevojshme nëse shteti dëshiron të funksionojë dhe të ketë kohezion të brendshëm, jo vetëm etnik dhe politik, por të çdo lloji”, thekson Taravari.

Ai beson se me hapjen e Kushtetutës mund të jetë mirë të mendohet për një kushtetutë të re sepse, siç thotë ai, Kushtetuta është arnuar, janë bërë shumë ndryshime dhe nuk përputhet me realitetin. Ai mbetet i mendimit se presidenti i shtetit duhet të zgjidhet në Kuvend dhe është dakord që të diskutohet në drejtim të rritjes së kompetencave të presidentit.

“Ne jemi një sistem politik parlamentar. Nëse duam, le të mendojmë për një sistem presidencial, por për Maqedoninë dhe në përgjithësi në shtetet ballkanike, të paktën sipas ekspertëve, është më mirë që sistemi parlamentar të funksionojë. Që presidenti të jetë me këto kompetenca që ka, mund të shtohen kompetencat e tij në politikën e jashtme, në ndikimin e tij në kohezion dhe në ligje të caktuara, ndikim në sistemin gjyqësor... Ky debat duhet të hapet, dhe është më mirë të hapet kur ka zgjedhje, kur ka fushata kur ka shumë debate mes kandidatëve. Mendoj se këto tema duhet t'i diskutojmë hapur mes vete për të arritur një produkt që do të jetë më i pranueshëm për të gjithë ne”, thekson Taravari në intervistë.

Më 24 prill ai pret një ndryshim në skenën politike shqiptare. Ai thotë se është mirë për BDI-në dhe për shtetin nëse kjo parti shkon në opozitë.

“Për mua është shumë e rëndësishme të mbaj fjalën, të sjell ndryshimin, një brez të ri politikanësh dhe mendoj se në 24 prill dhe 8 maj, pas 22-23 vitesh, do të ndodhë ndryshimi në bllokun politik shqiptar”, shton Taravari.

“Në bllokun maqedonas kryeministrat janë ndërruar tashmë dy, tre, katër herë, ndërsa në bllokun shqiptar mbetet i njëjti grup politikanësh. Për hir të BDI-së është një periudhë për të shkuar në opozitë. Një parti nuk është parti nëse nuk ka dalë kurrë në opozitë. Është mirë edhe për shtetin sepse shumë janë të infiltruar në të gjitha institucionet, madje ka një efekt toksik dhe së treti, le të shohim një brez të ri politikanësh, si do të udhëheqin. Gostivari dhe Tetova janë shembull i menaxhimit shumë më të mirë se paraardhësit tanë që ishin kryetarë komunash nga BDI, por e respektoj edhe qëndrimin e z. Sela që mendon se duhet të jesh me BDI-në. Le të vazhdojnë me BDI-në dhe ne do ta udhëheqim garën tonë, betejën tonë politike për ta mbajtur fjalën për të cilën kemi filluar”, thotë Taravari.

Lidhur me anëtarësimin në opozitën shqiptare, ai thotë se është e vetmja mënyrë për të bërë ndryshime në bllokun politik shqiptar dhe për të hequr BDI-në nga pushteti, sepse përvoja nga viti 2011 e tutje ka treguar se votuesi shqiptar voton kundër BDI-së.

“Unë thashë që nëse shkojmë vetëm do të marrim disa mandate parlamentare, po ashtu edhe opozita shqiptare do të marrë disa deputetë, por një gjë është e sigurt, se BDI-ja do të fitojë. Unë thashë se e vetmja mënyrë për të sjellë ndryshimin është bashkimi i Aleancës së Shqiptarëve me opozitën sepse shqiptarët në Maqedoni votojnë kundër BDI-së që nga viti 2011. Pse? Në vitin 2011, partia e Rufi Osmanit, Thaçit dhe Imer Selmanit kishte rreth 20-30 mijë vota më shumë se BDI-ja, kështu që votuesi shqiptar votoi kundër BDI-së, por politikanët nuk gjetën gjuhë të përbashkët. Në vitin 2016, BESA dhe Aleanca për Shqiptarët së bashku kishin shumë më shumë vota se BDI. Sërish votuesi shqiptar votoi për ndryshim, kundër BDI-së..., thekson Taravari.

Sa i përket koalicionit të krahut të Zijadin Selës me BDI-në, Taravari thotë se është e drejtë legjitime, por më e rëndësishme është konsistenca e qëndrimeve të politikanëve. Ai tregon se që nga themelimi kauza e partisë ka qenë ndryshimi në bllokun shqiptar.

“Ne si parti politike Aleanca për Shqiptarët e kemi filluar vitin 2014-2015 si fraksion i PDSH-së. Shkaku ynë kryesor ka qenë se nuk mund të punojmë me kryetarin e atëhershëm dhe aktual të PDSH-së, sepse ai bashkëpunon me BDI-në, ai kurrë nuk dëshiron të fitojë zgjedhjet, por në një farë mënyre është një opozitë false. Ne dolëm dhe thamë se jemi ndryshe, mendojmë se duhet të bëjmë ndryshime realisht dhe mandati i kryetarit të partisë të jetë dy mandate, jo më shumë. Dhe kështu u zhvilluam si parti dhe fituam elektoratin shqiptar përgjithësisht opozitar. Viti 2020 ishte kulmi ynë, rezultati më i mirë zgjedhor së bashku me Alternativën – 12 mandate parlamentare dhe tre komuna, por gjatë gjithë kohës kauza jonë ishte ndryshimi në bllokun shqiptar, pra në opozitë me BDI-në”, sqaron Taravari.

Pavarësisht se kush zgjidhet president, në pesë vjet ai dëshiron ta shohë vendin në fund të fundit para se të hyjë në Bashkimin Evropian, si një vend model në Ballkan në të cilin do të ketë shumë investime, në të cilat institucionet e sistemit do të funksionojë dhe në të cilin qytetarët do të kenë besim, një vend me paga të përafërta me ato evropiane, që do të inkurajojë ata qytetarë që punojnë jashtë të kthehen në vendin e tyre.

Biljana Anastasova-Kostiq

Foto: MIA

Video: Andrej Brankoviq dhe Vladimir Rabasoviq