9 gusht 2023

Guardian - Londër

Ndotja e ajrit rrit rezistencën ndaj antibiotikëve, gjë që përbën kërcënim të rëndësishëm për shëndetin e njerëzve në të gjithë botën, sugjeron një studim global. Analiza, duke përdorur të dhëna nga më shumë se 100 vende që përfshijnë pothuajse dy dekada, tregon se rritja e ndotjes së ajrit është e lidhur me rritjen e rezistencës ndaj antibiotikëve në çdo vend dhe kontinent. Kjo gjithashtu sugjeron që lidhja midis të dyve është forcuar me kalimin e kohës, me një rritje të niveleve të ndotjes së ajrit që përkon me një rritje më të madhe të rezistencës ndaj antibiotikëve.

"Analiza jonë ofron prova të forta se nivelet e rritura të ndotjes së ajrit shoqërohen me një rrezik në rritje të rezistencës ndaj antibiotikëve", shkruajnë studiuesit nga Kina dhe Britania e Madhe. "Kjo analizë është e para që tregon se si ndotja e ajrit ndikon në rezistencën ndaj antibiotikëve në nivel global. Gjetjet e tyre u publikuan në revistën Lancet Planetary Health.

Rezistenca ndaj antibiotikëve është një nga kërcënimet me rritje më të shpejtë për shëndetin global. Kjo mund të ndikojë te njerëzit e çdo moshe në çdo vend dhe tashmë vret 1,3 milion njerëz në vit, sipas vlerësimeve.

Shtytësit kryesorë janë ende keqpërdorimi dhe përdorimi i tepruar i antibiotikëve, të cilët përdoren për trajtimin e infeksioneve. Por, studimi sugjeron që problemi përkeqësohet nga rritja e niveleve të ndotjes së ajrit.

Dëshmitë sugjerojnë se grimcat PM2.5 mund të përmbajnë baktere rezistente ndaj antibiotikëve dhe gjene për rezistencë, që mund të transferohen midis mjediseve dhe të thithen drejtpërdrejt nga njerëzit", shprehen autorët.

Ndotja e ajrit është tashmë rreziku i vetëm më i madh mjedisor për shëndetin publik. Ekspozimi afatgjatë ndaj ajrit të ndotur shoqërohet me kushte kronike të tilla si sëmundjet e zemrës, astma dhe kanceri i mushkërive, gjë që zvogëlon jetëgjatësinë.

Ekspozimi afatshkurtër ndaj niveleve të larta të ndotjes mund të shkaktojë kollitje, vështirësi në frymëmarrje dhe sulme të astmës dhe çon në një prani në rritje në spitale dhe mjekë të përgjithshëm në mbarë botën.

Parandalimi i ndotjes së ajrit mund të ndihmojë në zvogëlimin e rezistencës ndaj antibiotikëve, sipas studimit, një analizë e parë globale e thelluar e lidhjeve të mundshme midis të dyjave. Thuhet gjithashtu se kontrolli i ndotjes së ajrit mund të zvogëlojë shumë vdekjet dhe shpenzimet ekonomike që rezultojnë nga infeksionet rezistente ndaj antibiotikëve.

Autori kryesor, profesor Hong Çen i Universitetit Zhexhijang në Kinë, tha: "Rezistenca ndaj antibiotikëve dhe ndotja e ajrit janë vetvetiu ndër kërcënimet më të mëdha për shëndetin global."

"Deri më tani, nuk kemi pasur një pasqyrë të qartë të lidhjeve të mundshme midis të dyjave, por kjo punë sugjeron që përfitimet e kontrollit të ndotjes së ajrit mund të jenë të dyfishta: jo vetëm që do të zvogëlojë efektet e dëmshme të cilësisë së dobët të ajrit, por gjithashtu luan një rol të madh në luftimin e rritjes dhe përhapjes së baktereve rezistente ndaj antibiotikëve."

Megjithëse ajri njihet si një rrugë e drejtpërdrejtë për përhapjen e rezistencës ndaj antibiotikëve, ka të dhëna të kufizuara për rrugët e ndryshme në të cilat transmetohen gjenet rezistente ndaj antibiotikëve përmes ndotjes së ajrit.

Rrugët e mundshme përfshijnë spitalet, fermat dhe kapacitetet e trajtimit të ujërave të ndotura që lëshojnë dhe përhapin grimca rezistente ndaj antibiotikëve përmes ajrit dhe më pas në distanca të gjata.

Deri më tani, ka pasur të dhëna të kufizuara mbi ndikimin e ndotjes së ajrit me PM2.5 – që përbëhet nga grimca 30 herë më të vogla se gjerësia e qimeve të njeriut – në rezistencën ndaj antibiotikëve në nivel global.

Burimet e PM2.5 përfshijnë komunikacionin rrugor, proceset industriale dhe djegien shtëpiake të thëngjillit dhe druve. Të dhënat tregojnë se 7.3 miliardë njerëz në nivel global janë të ekspozuar drejtpërdrejt ndaj niveleve të pasigurta mesatare vjetore PM2,5.

Autorët krijuan një bazë voluminoze të të dhënave për të eksploruar nëse PM2,5 është një faktor kryesor që nxit rezistencën globale ndaj antibiotikëve, duke shfrytëzuar të dhëna për 116 vende nga viti 2000 deri në vitin 2018. Burimet e të dhënave përfshinin Organizatën Botërore të Shëndetësisë, Agjencinë Evropiane të Mjedisit Jetësor dhe Bankën Botërore.

Gjetjet tregojnë se rezistenca ndaj antibiotikëve rritet me PM2,5, me çdo rritje prej 10% të ndotjes së ajrit që shoqërohet me një rritje prej 1,1% të rezistencës ndaj antibiotikëve.

Me ndryshimet në nivelet PM2,5 kanë çuar në një rritje më të madhe të rezistencës ndaj antibiotikëve në vitet e fundit. Analiza tregon se rezistenca ndaj antibiotikëve për shkak të ndotjes së ajrit shoqërohet me rreth 480.000 vdekje të parakohshme në vitin 2018.

Modelimi i skenarëve të mundshëm në të ardhmen tregon se nëse nuk ka ndryshime në politikat e tanishme të ndotjes së ajrit, deri në vitin 2050 niveli i rezistencës ndaj antibiotikëve në mbarë botën mund të rritet për 17 për qind. Numri vjetor i vdekjeve të parakohshme të lidhura me rezistencën ndaj antibiotikëve mund të rritet në rreth 840.000.

Autorët pranuan kufizimet e studimit të tyre. Mungesa e të dhënave në disa vende mund të ketë ndikuar në analizën e përgjithshme, shprehen ata.

Studimi ishte vëzhgues, kështu që nuk mund të dëshmohej shkaku dhe pasoja. Hulumtimet e ardhshme duhet të përqendrohen në eksplorimin e mekanizmit themelor se si ndotja e ajrit ndikon në rezistencën ndaj antibiotikëve, shprehen ata.

Studimi i dytë i botuar në revistën BMJ Mental Health tregoi se ekspozimi ndaj niveleve relativisht të larta të ndotjes së ajrit shoqërohet me përdorimin e rritur të shërbimeve të shëndetit mendor në bashkësinë nga njerëzit me demenci. Studimi afatgjatë u përqendrua në një sipërfaqe të madhe të Londrës me komunikacion të dendur.

Foto: Arkivi i MIA-s