Athinë, 8 qershor 2024 (MIA) – Ndryshe nga zgjedhjet parlamentare të vitit të kaluar në Greqi, kur Marrëveshja e Prespës dhe marrëdhëniet midis Shkupit dhe Athinës nuk ishin fare në agjendën e fushatës parazgjedhore të partive greke, këtë herë, në prag të zgjedhjeve evropiane, zgjidhja midis dy vendeve "u fut" (paplanifikuar) pas inaugurimit të presidentes Gordana Siljanovska Davkova, lajmëroi korrespondentja e MIA-s nga Athina. 

Shtrenjtimi i çmimeve, gjendja pronësore e kreut të SIRIZA-s, aksidenti hekurudhor në Tempi, ishin pjesë e temave kryesore në fushatën zgjedhore që përfundoi dje, ndërsa klima në Greqi u “ashpërsua” më tej pasi Marrëveshja e Prespës u has në rend të ditës. 

Duke marrë parasysh se inaugurimi i Presidentes Siljanovska Davkova më 12 maj, ishte në një periudhë kur po fillonte fushata, përdorimi i emrit Maqedoni dhe Marrëveshjes së Prespës për të paktën tre javë ishte temë aktuale në Greqi, në të cilën u trajtua gjithashtu në një varg intervistash dhe fjalimesh u drejtuan edhe kryeministri grek Kiriakos Micotakis dhe kreu i opozitës SIRIZA Stefanos Kaselakis, i cili bëri thirrje për respekt.

Siç analizoi MIA, pothuajse në të gjitha intervistat, qoftë në televizion, radio, gazetë ose portal, gazetarët e pyetën Micotakisin për qëndrimin e Athinës zyrtare, në lidhje me, siç përmendën më shpesh, "provokimet nga Shkupi", dhe Kryeministri grek përgjigjej në detaje, duke vënë theksin në Marrëveshjen e Prespës, rëndësinë e respektimit të plotë të saj, duke përfshirë emrin erga omnes, por gjithashtu duke dërguar porosi se BE perspektiva e Shkupit kalon përmes Athinës. 

Marrëveshja e Prespës u gjet gjithashtu në tubimet parazgjedhore të Micotakisit, veçanërisht ato në Greqinë veriore, në rajonin grek të Maqedonisë: në Lerin, në Kozan, në Selanik, ku Kryeministri grek përkujtoi se Demokracia e Re ishte kundër Marrëveshjes, e cila tani "nuk mund të ndryshohet, griset ose ndryshohet me ligj dhe nen, sepse është marrëveshje ndërkombëtare", e kur iu drejtua Asamblesë së Përgjithshme të Asociacionit të Eksportuesve Grekë, ai gjithashtu aktualizoi markën tregtare "Macedonia the Great" si "mjet i fuqishëm i diplomacisë ekonomike". 

Gjatë tubimit të mbrëmshëm qendror në Athinë, në Sheshin Sintagma, para Parlamentit Grek, i cili ishte gjithashtu i fundit në fushatën zgjedhore, Micotakisi përsëriti atë që kishte porositur nga tubimi i Selanikut të mërkurën, se "rruga si për Shkupin, ashtu edhe për Tiranën për në Bruksel domosdoshmërisht kalon përmes Athinës, ndërsa vetëm respektimi i ligjshmërisë dhe marrëveshjeve ndërkombëtare mund të japë dritën jeshile."

Kryeministri grek gjithashtu i dërgoi porosi mandatorit Hristijan Mickoski se nga ai pret që, sapo të japë betimin, "të bënte deklaratë të qartë se e respekton Marrëveshjen e Prespës dhe se emri i vendit të tij është Maqedonia e Veriut dhe se ai do ta përdorë këtë brenda dhe jashtë vendit."

"Kur dikush zgjidhet Kryeministër, nuk ka status individual të Kryeministrit. Kryeministri është organ institucional. Ai flet duke përfaqësuar vendin e tij. Pra, nuk është e mundur që ai të thotë se “unë individualisht identifikohem si maqedonas dhe do ta përdor këtë terminologji, por zyrtarisht emri i vendit tim është Maqedonia e Veriut”. Këto nuk janë gjëra serioze. Pres deklaratat zyrtare të Kryeministrit“, tha Micotakisi të enjten.

Tre javë më parë, në një fjalim në Asamblenë e Përgjithshme të Asociacionit të Eksportuesve Grekë, ai përkujtoi në markën tregtare “Macedonia the Great" për produktet greke të promovuara në vitin 2019, pikërisht nga Asociacioni konkret, dhe porositi se reagimi diplomatik grek “duhet të shoqërohet me një kundërsulm tregtar”, duke theksuar se “marka maqedonase në rrethanat aktuale bëhet një mjet i fuqishëm i diplomacisë ekonomike”. 

"Më vjen vërtet keq kur dëgjoj prodhuesit më të mirë grekë të verës në vendin tonë të na thonë se ka verëra që shfaqen si maqedonase dhe disa klientë nga jashtë kur flasin për verërat maqedonase e kanë parasysh Maqedoninë e Veriut," tha Kryeministri grek.

Nga ana tjetër, kryetari i ri i SYRIZA-s, Stefanos Kasselakis, i cili derisa po zhvilloheshin negociatat për emrin dhe kur u nënshkrua Marrëveshja e Prespës, nuk u përfshi fare në politikë, pasi ai jetonte në Shtetet e Bashkuara ku kishte biznesin e tij, u përqendrua në qëndrimin e Demokracisë së Re në periudhën kur ishte opozitë dhe nuk mbështeti zgjidhjen midis dy vendeve. 

"Nëse Qeveria dhe Kryeministri e konsiderojnë Marrëveshjen të dëmshme, le të shkojnë te VMRO-ja për të rënë dakord për një marrëveshje të dobishme," tha Kaselakisi në intervistë për ERT javën e kaluar. 

Ai shprehu të njëjtin qëndrim gjatë tubimit të parë parazgjedhor në Selanik, kur tha se po i dërgonte "porosi të qartë dhe të thjeshtë kryeministrit grek" se Marrëveshja e Prespës ishte dypalëshe dhe nëse ai vazhdonte ta konsideronte atë tradhtare, ai duhet të bënte atë që thoshin përfaqësuesit e Demokracisë së Re - "Nëse VMRO na jep një shans, ne do ta anulojmë marrëveshjen". 

Në prag të konferencës për media të Micotakisit të dielën, kreu i SYRIZA-s i bëri Micotakisit shtatë pyetje përmes rrjeteve sociale për tema të ndryshme, duke përfshirë pjesëmarrjen e VMRO-së në zgjedhjet nën emrin "Maqedonia yte". 

"Çfarë bëre kur VMRO-ja, e cila si DR-ja i përket Partisë Popullore Evropiane, mori pjesë në zgjedhjet në Maqedoninë e Veriut me koalicionin e partive nën emrin “Maqedonia yte”? Ai e ngriti pyetjen para njërit prej bashkëbiseduesve të tij? I dërgove letër z. Veber, zonjës Fon der Lajen ose heshte para provokimit, ”pyeti Kaselakisi, ndër të tjera, Micotakisin. 

Në fjalimet e tij, kreu i SYRIZA-s vuri më shumë theks në situatën e brendshme politike në vend dhe problemet aktuale të brendshme. 

Tre memorandumet që nuk janë ratifikuar ende në Parlamentin grek ishin një tjetër në një varg temash kundërshtuese midis pushtetit dhe opozitës në Greqi. 

Qeveria i konsideron ato si “armë negociuese” për Greqinë, nga të cilat vendi nuk duhet të heqë dorë, ndërsa SIRIZA opozitare mbështet qëndrimin se votimi i memorandumeve do të kishte nxitur bashkëpunimin, por edhe se fakti që ato nuk janë ratifikuar dëmton interesat e vendit. 

Për të njëjtat arsye, SYRIZA i riktheu ato në Parlament në mes të majit si propozim-igje të reja. 

Sipas kreut të partisë, “protokollet janë pozitive për Greqinë si për arsye gjeopolitike ashtu edhe për arsye të zhvillimit ekonomik dhe është mirë t 'i ratifikojmë ato,” ndërsa kryetari i grupit parlamentar të SYRIZA-s tha gjatë dorëzimit se “Micotakisit, në vend që të promovojë Marrëveshjen, është i angazhuar për të ruajtur baraspeshën brenda partisë në pushtet.” 

Nga Qeveria, nga ana tjetër, porositën qartë se “në këto rrethana, memorandumet nuk do të ratifikohen në Parlamentin Grek.” 

Në një nga intervistat, Micotakisi theksoi se ata ndoqën zhvillimet politike në vendin tonë, panë se një Qeveri e re po vinte dhe lexonte atë që po thuhej dhe për këtë arsye, siç shpjegoi ai, zgjodhi të mos ratifikonte memorandumet, por se ata nuk planifikonin ta bënin këtë "derisa të bindeshin absolutisht se pala tjetër është në përputhje me të gjitha dispozitat e Marrëveshjes së Prespës".

Politika e jashtme, respektivisht të ashtuquajturat çështje kombëtare, ndoshta hynë në fushatën zgjedhore edhe për arsye të brendshme politike, duke marrë parasysh se ka parti më të djathta se Demokracia e Re, të cilat, sipas analistëve në Greqi, po luftojnë për një votë më shumë se votuesit e partisë në pushtet, veçanërisht në pjesën veriore të vendit. 

Një nga këto parti është partia djathtiste Zgjidhja greke e Kiriakos Velopulos, e cila, ndryshe nga zgjedhjet parlamentare të vitit të kaluar kur mori 4,44 për qind të votave, tani renditet shumë më lart, duke konkurruar për pozitën e katërt me një vlerësim mbi shtatë për qind, sipas anketave të mendimit publik. 

Qëndrimi i Velopulos është se “Maqedonia është një dhe është greke”, ai nuk e njeh Marrëveshjen e Prespës dhe kërkon që ajo të anulohet, e në kuadër të politikës së tij, në mes të majit, gjatë një debati në Kuvend, për një temë krejtësisht tjetër, ai nxori dokumentin me Marrëveshjen e Prespës nga kabina e parlamentit, tha se nëse Qeveria nuk do të mund ta bënte këtë, ata do ta bënin këtë dhe do ta grisnin fletën. 

Për procedurën konkrete, Micotakisi tha në një nga intervistat se nuk donte të komentonte "shpërthimet patriotike të Velopulosit, i cili ka bërë karrierë në këto çështje" dhe theksoi se qytetarët e kuptojnë se çfarë do të thotë "patriotizëm i përgjegjshëm dhe cilat janë patriotët në praktikë".

Lidhur me atë nëse me aktualizimin e Marrëveshjes së Prespës, tema konkrete do të luajë rol në rezultatet, megjithëse është një zgjedhje evropiane dhe jo parlamentare, korrespondenti i MIA-s nga Athina, dhjetë ditë më parë, kërkoi një përgjigje nga zëdhënësi i Qeverisë greke Pavlos Marinakis, i cili theksoi se "përgjigja është subjektive dhe vlen për secilin votues në veçanti", në bazë të cilave kritere qytetarët do të votojnë dhe shtoi se ata, si Qeveri, kanë ngecur në tema me dimension evropian. 

"Por ka edhe çështje aktuale, qoftë nga politika e jashtme apo e brendshme, që kanë të bëjnë me qytetarët. Çështja që përmendët nuk hyri në agjendën parazgjedhore të Qeverisë. Qeveria, pasi kishte një detyrim, reagoi ndaj të papranueshmes, historikisht të gabuar dhe në kundërshtim me marrëveshjen dypalëshe të rënë dakord dhe të votuar nga të dy vendet, siç përmendet në Marrëveshjen e Prespës", tha Marinakisi në konferencën e rregullt për media.  

Lidhur me porositë nga Greqia, kreu i VMRO-DPMNE-së, Hristijan Mickoski, duke iu përgjigjur pyetjes së një gazetari të mërkurën, komentoi se supozimi i tij është se "histeria që po ndodh në fqinjin tonë jugor është ndoshta pjesë e fushatës së tyre parazgjedhore." 

Periudha parazgjedhore në Greqi ka mbaruar, ndërsa grekët do të zgjedhin nesër përfaqësuesit e tyre në Parlamentin Evropian . 

Sanja Ristovska