Shkup, 11 tetor 2024 (MIA) - Me akademi solemne, duke vendosur lule dhe duke dhënë çmime sot u shënua Dita e kryengritjes popullore - 11 Tetori. Me rastin e festës popullore, disa shoqëri, qytetarë, delegacione qeveritare dhe parlamentare, institucione shtetërore, përfaqësues nga ambasadat, institucionet dhe partitë politike vendosën lule në Shkup, Prilep dhe Kumanovë.

Me rastin e Ditës popullore të popullit maqedonas, sot në Muzeun e popullit maqedonas për mëvetësi në Shkup u mbaj akademi solemne, nën patronazhin e Presidentes Gordana Siljanovska Davkova.

Siljanovska Davkova në fjalimin e saj porositi se 11 Tetor është dita kur populli maqedonas pa hamendje ka zgjedhur anën e vërtetë në luftën më të madhe në historinë e njerëzimit, dhe siç tha "jorastësisht shteti maqedonas të cilin e synonin ilindenasit dhe për të cilin luftuan antifashistët, zgjatë tashmë 80 vite".

Himni maqedonas, shtoi presidentja, simbolizon luftën e pandalshme për drejtësi dhe, siç tha ajo, këndon vazhdimësinë me Ilindenin, duke paralajmëruar lirinë e Maqedonisë.

Në ceremoni morën pjesë edhe kryeministri Hristijan Mickoski, ministrat, deputetë dhe përfaqësuesit e korrit diplomatik.

Një Varrezat partizane në Butel dhe para monumentit "Çlirimtarët e Shkupit" para Qeverisë sot vendosi lule delegacioni qeveritar i përbërë nga ministri i Brendshëm Pançe Toshkovski, ministrja e Arsimit dhe Shkencës Vesna Janevska dhe Ljupço Dimovski, zëvendëskryetar i Qeverisë për sistemin politik, në shenjë kujtimi të luftëtarëve trima nga viti 1941 që filluan rezistencën e organizuar kundër fashizmit.

Pas vendosjes së luleve, ministri Toshkoski uroi festën dhe theksoi se falë luftëtarëve të guximshëm, sot kemi Maqedoninë tonë të lirë dhe sovrane. Ai porositi që guximi i tyre të jetë frymëzimi ynë për një të ardhme më të mirë dhe më të ndritur.

Në Varrezat partizane në Butel lule vendosi edhe delegacioni i LSDM-së. Sanja Llukarevska, Sasha Dimitrijeviq dhe Natalija Spirovska nderuan luftëtarët trima.

Edhe në Prilep, delegacione të shumta shënuan kremtimin e 11 tetorit - Ditës së kryengritjes popullore. Para monumentit të Metodija Andonov - Çento, para monumentit të Kuzman Josifovski - Pitu dhe në Mogillën e të pamposhtura lule vendosën delegacioni qeveritar i përbërë nga ministri i Bujqësisë, Pylltarisë dhe Ekonomisë së Ujërave Cvetan Tripunovski, Zëvendësinistrja e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor Ane Lashkoska dhe Zëvendësministri i Ekonomisë dhe Punës Marjan Risteski.

Tripunovski porositi se detyrimi ynë ishte të ruajmë traditën dhe të ndërtojmë marrëdhënie e fqinjësisë së mirë, duke ruajtur shtetin.

Sipas kryetarit të Komunës së Prilepit, Borçe Jovçeski, Prilepi – qyteti hero qëndron me krenari si monument i mosdorëzimit, guximit dhe luftës për liri. Festimi në Prilep u ndoq gjithashtu nga mysafirë nga disa shoqata të Sllovenisë, Kroacisë dhe Serbisë.

Delegacion qeveritar i përbërë nga ministri i Administratës Publike Goran Minçev, ministri i Sportit Borko Ristovski dhe Radosllav Nastasijeviq Varxhiski, zëvendësministri i Transformimit Digjital vendosën lule sot para Monumentit memorial në Kumanovë.

Minçevi theksoi rëndësinë e kësaj dite, e cila shënon fillimin e luftës për çlirimin e popullit maqedonas në vitin 1941. Ai theksoi se guximi, bashkimi dhe vendosmëria që përcaktuan kryengritjen vazhdojnë të frymëzojnë përpjekjet e vendit për të ndërtuar një shoqëri më të fortë, më të drejtë dhe më demokratike.

Para Varrezës përkujtimore në Kumanovë, u vendosën lule nga Shoqata e Luftëtarëve të Kumanovës, kryetari i Komunës së Kumanovës, Kabineti i Presidentit, Armata, Ministria e Brendshme, institucionet shtetërore, ambasadorët dhe përfaqësuesit e ambasadave, institucioneve, partive politike, shoqatave të qytetarëve. Deputetët Brane Petrushevski, Oliver Spasovski dhe Pavle Arsoski gjithashtu vendosën lule.

Kryetari i Komunës së Kumanovës, Maksim Dimitrievski, iu drejtua të pranishmëve dhe tha se ishte një çështje krenarie për të nderuar luftëtarët dhe heronjtë trima që dhanë jetën e tyre për një Maqedoni të lirë. Në fjalim, ai iu referua edhe formimit të shkëputjes së aradhës së Kozjakut dhe Karadakut nga Kumanova si pararendës të tendencave çlirimtare të popullit.

Para Varrezës përkujtimore në Kumanovë, një delegacion i kryesuar nga deputeti dhe zëdhënësi i së majtës, Amar Meçinoviq, vendosi lule së bashku me Nikolla Lazarovskin dhe Dejan Dimovskin.

Me rastin e festës, kryeministri Hristijan Mickoski dërgoi një mesazh urimi në të cilin tha se fryma popullore e sfidës dhe mosbindjes që u demonstrua më 11 Tetor vazhdon edhe sot, është një forcë shtytëse për ndryshim dhe një mëngjes më të mirë. Është mendimi qëna shtyn përpara, se gjithmonë mund dhe duhet të jetë më mirë - Nëse gjyshërit tanë synonin të çlironin vendin, qëllimi ynë është të zhvillojmë Maqedoninë.

Kryetari i Kuvendit, Afrim Gashi, u dërgoi edhe një mesazh urimi qytetarëve me rastin e 11 Tetorit, në të cilin theksoi se në këtë ditë kujtojmë dhe festojmë luftën heroike dhe të pamëshirshme të luftëtarëve për lirinë e shtetit tonë. Siç vuri në dukje, pavarësisht nga rreziqet, pengesat dhe vështirësitë që hasën në luftën e tyre, ata mbijetuan dhe luftuan për lirinë në të cilën jetojmë sot.

Me rastin e festës, sot në Sallën e Kristaltë të Kuvendit, u nda çmimi shtetëror “11 Tetori” për fituesit e sivjemë të mirënjohjes më të lartë për arritje jetësore në fushën e shkencës, artit, ekonomisë dhe veprimtarive të tjera me interes publik të shtetit. Studiuesi i folklorit maqedonas Prof. Dr. Marko Kitevski është fitues i çmimit në fushën e shkencës, ndërsa për arritje jetësore në fushën e kulturës dhe artit, çmimi iu dha artistit multimediatik Ljupço Karov, piktorit akademik Vlladimir Temkov dhe aktorit dhe producentit dramatik Jovica Mihajllovski.

Më 11 tetor të vitit 1941, Aradha e parë partizan i Prilepit sulmoi stacionin policor dhe rrjetin telefonik-telegrafik në Prilep, kurse të nesërmen, më 12 tetor, vepruan partizanët e Aradhës së Kumanovës.

11 tetori është vazhdimësi e traditave të lirisë së popullit liridashës maqedonas të depërtuara në kryengritjet e Karposhit, Razllovit, Kresnës dhe Ilindenit, por edhe në përpjekjet për çlirim shoqëror dhe kombëtar të investuara në luftërat ballkanike dhe Luftën e Parë Botërore.

Duke vendosur t'i bashkohej koalicionit antifashist, shteti qëndroi në anën e njerëzimit përparimtar dhe kundër fashizmit si ideologjia më e errët e historisë moderne dhe mohimi më i fortë i vlerave të përgjithshme qytetëruese dhe demokratike. Populli maqedonas në mënyrë të pavarur luftoi për lirinë e tij. Nga aradhat e para partizane që filluan luftën, Ushtria Nacionalçlirimtare e Maqedonisë në fund të luftës katërvjeçare u rrit në një ushtri të mirëorganizuar prej 110.000 trupash me formacione ushtarake të rangut më të lartë si korpuse dhe divizione.

Gjatë okupimit, 58.000 njerëz u internuan nga Maqedonia, dhe përveç krimeve që okupatorët kryen kundër popullatës së pafajshme civile, vendi gjithashtu pësoi dëme të mëdha ekonomike.

Kurora e luftës janë vendimet e Mbledhjes së Parë të KAÇKM-së në vitin 1944, të cilat ringjallën idealet shekullore për themelimin e shtetit maqedonas.

Duke kaluar rrugën e zhvillimit dhe rritjes së saj disadekadëshe si pjesë e RSFJ-së, dhe më pas si shtet i pavarur, duke kapërcyer konfliktin në vitin 2001, Maqedonia e Veriut është sot anëtare e plotë e Kombeve të Bashkuara, anëtare e NATO-s dhe pret të mbajë konferencën e parë ndërqeveritare që shënon fillimin e bisedimeve të anëtarësimit me Bashkimin Evropian.

Foto: Arkivi i MIA-s