Bruksel, 4 shkurt 2025 (MIA) - Liderët e BE-së në Samitin joformal të Unionit arritën përparim në diskutimet për ndërtimin e "Evropës së Mbrojtjes", deklaroi mbrëmë vonë Kryetari i Këshillit Evropian Antonio Koshta pas përfundimit të takimit të krerëve të shteteve. Qeveria e anëtarëve të BE-së të mbajtur në Bruksel.

“Ne jemi të shtyrë nga ndjenja e përbashkët e emergjencës. Nuk po flasim më për "nëse", por për mënyrën se si ta bëjmë atë," theksoi Koshta, duke theksuar se diskutimet konfirmuan angazhimin e vendosur të BE-së për sigurinë e Ukrainës dhe për arritjen e një paqeje gjithëpërfshirëse, të drejtë dhe të qëndrueshme, si dhe vendosmërinë që të vazhdojë mbështetja për vendin për aq kohë sa të jetë e nevojshme.

Koshta theksoi se përmes diskutimeve në Samit, liderët i dhanë udhëzime politike Komisionit Evropian dhe Këshillit të BE-së për aftësitë, financimin dhe marrëdhëniet e BE-së me NATO-n, SHBA-në dhe Britaninë e Madhe në hartimin e "Librit të Bardhë të Mbrojtjes”.

“Formati i këtij takimi na lejoi të kemi një diskutim të sinqertë, të hapur dhe të lirë. Tani, ka ardhur koha për të bërë zgjedhje dhe vendime”, shtoi Koshta në një konferencë të përbashkët shtypi me Kryetaren e Komisionit Evropian Ursula fon der Lajen dhe kryeministrin polak Donald Tusk, vendi i të cilit aktualisht mban presidencën e BE-së.

Koshta thekson se lufta e vazhdueshme në Ukrainë, sulmet kibernetike dhe hibride dhe situata në Lindjen e Mesme kërkojnë një qasje të fortë evropiane për të garantuar sigurinë e të gjithë qytetarëve evropianë dhe për të siguruar paqen në Evropë.

“Ndërtimi i “Evropës të Mbrojtjes” është pjesë integrale e këtij projekti, tha Koshta, duke shtuar se diskutimet në Samit u fokusuan në rritjen e kapaciteteve mbrojtëse dhe financimit dhe partneriteteve me BE-në.

Sipas tij, takimi dërgoi një mesazh të qartë se forcimi i industrisë evropiane të mbrojtjes duhet të jetë në qendër të përpjekjeve për rritjen e kapaciteteve.

“Duhet të prodhojmë më shumë nga kapacitetet që na nevojiten dhe ta bëjmë atë sa më shpejt”, theksoi Kryetari i Këshillit Evropian.

Koshta vlerësoi se vendet anëtare kanë bërë shumë për të rritur shpenzimet e mbrojtjes deri më tani, me rritjen me 30 për qind midis 2021 dhe 2024.

“Ne duhet të vazhdojmë në të njëjtin drejtim. Komisioni njoftoi se do të konsideronte fleksibilitete brenda rregullave të reja të qeverisjes ekonomike për të lejuar më shumë shpenzime kombëtare për mbrojtjen”, tha Koshta, duke shtuar se nevojat për financimin e mbrojtjes kërkojnë mobilizimin e më shumë investimeve private dhe publike.

Duke folur për partneritetet e BE-së në fushën e mbrojtjes, Koshta theksoi se partneriteti strategjik ndërmjet BE-së dhe NATO-s është i një rëndësie vendimtare për garantimin e sigurisë transatlantike.

“Të dy organizatat do të vazhdojnë të punojnë së bashku dhe të forcojnë njëra-tjetrën”, theksoi Koshta, duke shtuar se ai dhe Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s Mark Rute, i ftuar në drekën e punës të Samitit, ranë dakord që një “Evropë e Mbrojtjes” më e forte, forcon gjithashtu edhe aleancën transatlantike.

Kosta theksoi gjithashtu se SHBA-ja është një mik, aleat dhe partner i BE-së dhe se marrëdhënia ka rrënjë të thella dhe do t’i mbijetojë kohës.

“Probleme dhe dallime në mendime mund të lindin edhe mes miqsh. Kur bëhet fjalë për këtë, ne duhet t'u afrohemi atyre, të flasim dhe të gjejmë zgjidhje. Sigurisht, duke e bërë këtë, ne mbrojmë vlerat tona, mbështesim parimet tona dhe nuk do të rrezikojmë interesat tona. Këto vlera dhe parime universale qëndrojnë në thelb të rendit ndërkombëtar që ne kemi ndërtuar së bashku me Shtetet e Bashkuara që nga Lufta e Dytë Botërore: sovraniteti kombëtar, integriteti territorial dhe paprekshmëria e kufijve”, tha Koshta.

Duke iu referuar pranisë së kryeministrit britanik Kir Starmer në darkën e punës së Samitit, Koshta theksoi se bisedimet me të konfirmuan se ka një energji të re pozitive në marrëdhëniet mes BE-së dhe Mbretërisë së Bashkuar, që, siç theksoi ai, është partnere e natyrshme e Unionit.

Fon der Lajen, nga ana e saj, theksoi se bashkëpunimi me Mbretërinë e Bashkuar është veçanërisht i rëndësishëm sepse siguria evropiane i prek dhe është në intere të së gjithëve në Evropë, si ata që janë pjesë e Bashkimit Evropian ashtu edhe ata që janë jashtë tij.

Sipas saj, forcimi i bashkëpunimit në mbrojtje nënkupton edhe thellimin e partneritetit të BE-së me NATO-n dhe vendet partnere evropiane që nuk janë anëtare të BE-së.

Ajo vlerësoi se ky samit u organizua pikërisht në kohën e duhur, përballë kërcënimeve reale me të cilat përballet Evropa, të cilat po rriten dhe po shfaqen në forma të ndryshme – nga agresioni rus kundër Ukrainës deri te kërcënimet kibernetike dhe sulmet ndaj infrastrukturës kritike.

“Ne duhet të përgatitemi dhe t'u përgjigjemi atyre së bashku, si evropianë. Duhet të jemi më të fortë në mbrojtje. Evropës në thelb i duhet një bedenë në mbrojtje”, tha Fon der Lajen.

Në këtë kontekst, ajo theksoi nevojën për forcimin e bazës industriale të mbrojtjes evropiane, rritjen e shpenzimeve dhe investimeve në mbrojtje, rritjen e financimit publik, rritjen e fleksibilitetit në praktikat e huadhënies, prokurimin e përbashkët të mbrojtjes, thjeshtimin e legjislacionit dhe inkurajimin e inovacionit në mbrojtje.

"Nëse shpenzojmë miliarda e miliarda para të taksapaguesve, ne kemi nevojë për një kthim të investimit në formën e rritjes së njohurive dhe vendeve të reja të punës këtu në Evropë," theksoi Fon der Lajen.

Kryeministri polak Tusk, ndërkaq, theksoi se të 27 vendet anëtare të BE-së në takim theksuan nevojën për të forcuar sigurinë dhe solidaritetin e Evropës me Ukrainën, por edhe me Danimarkën në kontekstin e ngjarjeve të fundit.

“Solidariteti me Danimarkën është i rëndësishëm. Të gjithë kolektivisht dhe unanimisht kemi mbështetur Danimarkën dhe të gjithë jemi të vetëdijshëm për pasojat me të cilat mund të përballemi si komunitet”, tha Tusk, duke shtuar se këto shprehje solidariteti nuk duhet të mbeten vetëm fjalë, por duhet të demonstrohen edhe në veprim.

Ai theksoi se BE-ja i përmbahet respektimit të integritetit territorial të çdo vendi, veçanërisht të shteteve anëtare dhe do ta mbrojë atë parim si komunitet.

Duke theksuar se Polonia është shumë përpara të gjitha vendeve evropiane në shpenzimet e mbrojtjes me katër për qind të Prodhimit të Brendshëm Bruto – PBB-së kombëtare, Tusk theksoi nevojën për të rritur fondet e mbrojtjes dhe për të ndërmarrë veprime konkrete për të forcuar aftësitë e mbrojtjes.

Në këtë kontekst, ai përmendi edhe Iniciativën e Polonisë dhe Greqisë për krijimin e një mbrojtjeje ajrore të përbashkët për Evropën me detyrë parësore mbrojtjen e kufijve të BE-së, e cila, sipas tij, u mirëprit nga të gjithë partnerët në diskutimet e tyre në Samit.

Samitet joformale të BE-së janë takime dhe mbledhje të liderëve të shteteve anëtare në të cilat ata vetëm diskutojnë dhe shkëmbejnë mendime për çështje të caktuara, por nuk merren vendime. 

Fotografia: Skrinshot