Shkup, 21 korrik 2023 (MIA) - Shpresoj se vendimi i Departamentit Amerikan të Shtetit për futjen e kryetarit të Komunës së Strugës, Ramiz Merko, në listën e zezë amerikane për shkak të korrupsionit të madh, do t'i ndihmojë Qeverisë së Veriut. Maqedonia të vazhdojë përpjekjet e saj në luftën kundër korrupsionit, tha zëvendësndihmës sekretari amerikan i shtetit për Ballkanin Perëndimor, Gabriel Eskobar.

Këtë deklaratë Eskobari e dha dje për programin e “Zërit të Amerikës” në gjuhën shqipe në emision, ku i ftuar ishte edhe koordinatori për antikorrupsion në Departamentin e Shtetit, Riçard Nefju, i cili theksoi se vendimi u mor sepse “sekretari amerikan i Shtetit kishte informacione të besueshme që sugjeronin se Merko ishte i përfshirë në një korrupsion të madh”.

“Sipas ligjeve, kur sekretari i shtetit arrin në një përfundim të tillë, ky përcaktim është ligjërisht i detyrueshëm, siç ndodhi sot”, tha Nefju.

Sipas tij, nëse Sekretari i Shtetit ka informacion të besueshëm që tregon përfshirje në korrupsion të madh, atëherë ai duhet të vendosë kufizime për viza dhe sepse ligji "kërkon të veprohet kur këto informacione janë të aksesueshme ".

Nefju theksoi se për momentin nuk mund të ndajë prova konkrete se pse kryetari i Komunës së Strugës është futur në “listën e zezë” amerikane, por ka theksuar se sipas informacioneve të publikuara bëhet fjalë për “keqpërdorim të mjeteve dhe ndërhyrje në procese gjyqësore”. 

“Duke pasur parasysh natyrën e vendimeve dhe bazën e tyre ligjore, ky është informacioni që mund t'i japim publikut për këtë rast”, tha Nefju.

Ai vuri në dukje se vendime të tilla synojnë të demonstrojnë mbështetjen e SHBA-së për sundimin e ligjit dhe përpjekjet për të luftuar korrupsionin në mbarë botën.

“Sa herë që flisni për diçka që përfshin kufizime ose sanksione të vizave, gjithmonë do të ketë pyetje në lidhje me efektivitetin e tyre. Mendoj, megjithatë, në një masë të madhe, ne kemi mundur të tregojmë rezultate domethënëse në drejtim të ndihmës së aktorëve të shoqërisë civile dhe institucioneve të tjera, se ata nuk janë vetëm dhe se kur përballen me aktorë të korruptuar, ata kanë mbështetjen dhe mbështetjen e komunitetit ndërkombëtar, tha Nefju.

Koordinatori kundër korrupsionit i Departamentit të Shtetit shtoi se SHBA-ja nuk bën dallime nëse sanksionet zbatohen për një ish-zyrtar apo për një zyrtar aktual.

 "Përsëri, një pjesë e arsyes që ne i bëjmë këto gjëra është të mbështesim aktorët e shoqërisë civile dhe ata që po përpiqen të mbajnë përgjegjës aktorët e korruptuar," tha ai.

Departamenti i Shtetit e ka shpallur dje “persona non grata” për hyrjen në SHBA, kryetarin e Komunës së Strugës, Ramiz Merko, për shkak të përfshirjes së tij në korrupsion të konsiderueshëm, siç thuhet në njoftim.

“Gjatë mandatit të tij si kryetar komune, Merko ka keqpërdorur fondet dhe ka ndërhyrë në procese gjyqësore dhe në procese të tjera publike, duke dëmtuar kështu besimin e publikut në institucionet dhe përfaqësuesit demokratikë. Aksioni i sotëm dërgon një mesazh se Shtetet e Bashkuara qëndrojnë së bashku me Maqedoninë e Veriut për të forcuar stabilitetin duke forcuar institucionet demokratike dhe duke adresuar dobësitë në sundimin e ligjit”, citohet në deklaratën me shkrim të zëdhënësit të Departamentit të Shtetit, Methju Miler.  

Në njoftim thuhet se ky vendim “rikonfirmon angazhimin e Shteteve të Bashkuara në luftën kundër korrupsionit, i cili dëmton interesin publik, pengon prosperitetin ekonomik të vendeve dhe zvogëlon aftësinë e qeverive për t'iu përgjigjur efektivisht nevojave të popullit të tyre”.

Në vendimin e Departamentit të Shtetit, bëhet me dije se ndalimi i hyrjes në SHBA vlen edhe për gruan dhe tre fëmijët e rritur të Merkos.

Pas shpalljes së njoftimit të Departamentit të Shtetit, ambasadorja amerikane Angela Ageler në një postim në Fejsbuk deklaroi se "populli i Maqedonisë së Veriut meriton integritet nga zyrtarët e tij publikë dhe një sistem që do t'i mbajë ata përgjegjës".

Në një intervistë për MIA-n muajin e kaluar, Ageler tha se nuk është sekret se korrupsionin dhe krimin e sheh si sfidën kryesore me të cilën po përballet vendi aktualisht.

“Ky vend ka bërë sakrifica shumë të rëndësishme dhe shumë të vështira dhe ka treguar se mund të punojë për problemet reale kur i kërkohet. Besoj se ka njerëz të mirë në këtë vend që janë ngopur me korrupsionin. Mendoj se të gjithë qytetarët janë të lodhur nga kjo gjë. Nuk kam takuar asnjë qytetar maqedonas që është në paqe me korrupsionin. Shpresoj se njerëzit do të thonë 'mjaft' dhe do të kërkojnë që institucionet e tyre të merren me këto çështje në mënyrë të hapur dhe transparente dhe se ata do t'i mbajnë përgjegjës liderët, biznesmenët dhe të tjerët në shoqëri nëse nuk respektojnë rregullat”, tha Ageler në Intervistën e MIA-s.  

Ndaj vendimit të Departamentit të Shtetit, mbrëmë patën reagime “Aleanca për Shqiptarët” dhe “Besa”  të cilët e përshëndetën shpalljen non grata të Ramiz Merkos nga Shtetet e Bashkuara.

“Ky vendim sot, është një sinjal që ka potencial për të rikthyer shpresën në Maqedoninë e Veriut. Që sot, Shtetet e Bashkuara kanë vërtetuar se askush nuk është i paprekshëm. E përgëzojmë ambasadoren Ageler për qëndrueshmërinë dhe paralajmërimin se do të ketë angazhime të tjera gjatë këtij viti. Korrupsioni duhet të ketë pasoja, por përcaktimet non grata nuk mjaftojnë. Ramiz Merko të japë dorëheqje menjëherë dhe BDI-ja të shkëputet nga anëtari i saj i Kryesisë. Prokuroria për Korrupsion duhet të hapë një çështje ndaj Merkos për të siguruar përgjegjësinë e plotë për akuzat e Departamentit Amerikan të Shtetit dhe për të vënë drejtësinë në vend”, bënë me dije nga “Aleanca për Shqiptarët”.

„Besa„ shprehu besimin se një vendim i tillë është vetëm fillimi i demaskimit të korrupsionit dhe zyrtarëve të inkriminuar.

 „Presim që në ditët në vijim kjo listë të plotësohet me zyrtarë që abuzuan dhe po abuzojnë me fondet vendase dhe të huaja në emër të “investimeve”. Zyrtarë të përfshirë në krim e korrupsion dhe zyrtarë që nuk bëjnë gjë tjetër veç shantazheve, përvetësimeve dhe abuzimeve dhe si rrjedhojë kemi ikjen e përditshme të popullsisë jo nga ky vend, nga kjo Qeveri e korruptuar dhe e inkriminuar„, citohet në deklaratën e Lëvizjes Besa, e cila kërkoi dorëheqje urgjente nga Merko.

Për VMRO-DPMNE-në, njoftimi i fundit i Departamentit të Shtetit vërtetoi atë që partia e ka thënë prej kohësh, “se BDI-ja është strukturë e kriminalizuar”.

"Vendosja e Ramiz Merkos nga BDI-ja në listën e zezë të SHBA-së është vërtetim institucional i të gjitha dyshimeve dhe aferave që VMRO-DPMNE-ja i ngrinte për kuadrot e BDI-së", tha sot deputeti nga partia opozitare, Mirçe Axhioski.

 Nga partia e Merkos, BDI-ja,  kanë treguar se janë “të tronditur nga vendimi i Departamentit të Shtetit, por do ta respektojnë dhe do ta analizojnë në ditët në vijim”. Burime nga BDI-ja bënë me dije se në ditët në vijim, kryetari i kësaj partie, Ali Ahmeti, pritet të takohet me përfaqësues të Ambasadës Amerikane, pas së cilit do të vendosë nëse do të kërkojë dorëheqjen e Merkos.

Ministri i Arsimit dhe Shkencës dhe zyrtar i lartë i BDI-së, Jeton Shaqiri, ka thënë sot se partia e tij ka qenë gjithmonë pro vetingut të të gjithë zyrtarëve.

“BDI-ja si parti politike gjithmonë ka qenë pro vettingut dhe BDI-ja kërkon veting për të gjithë zyrtarët që vijnë nga niveli qendror dhe local”, tha Shaqiri.

Vitin e kaluar, SHBA-ja e vendosi në "listën e zezë" ish-kryeministrin Nikola Gruevski dhe ish-drejtorin e Drejtorisë të Siguriimit dhe Kundërzbulimit Sasho Mijallkovin, për shkak të përfshirjes së tyre në "korrupsion të madh". “Veprimet e tyre minuan shtetin e së drejtës, institucionet demokratike dhe proceset publike në të dy vendet dhe ulën besimin e publikut në qeveritë e tyre”, thuhej në vendimin e SHBA-së në atë kohë.

Përveç Gruevskit dhe Mijallkovit, Departamenti i Shtetit sanksionoi edhe anëtarët e familjeve të tyre dhe familjarët e afërt, të cilëve iu ndalua hyrja në Amerikë.

Paraprakisht në “listën e zezë” të SHBA-së ishin Lube Boshkovski, Menduh Thaçi, Xhevat Ademi, Kastriot Haxhirexha, Nevzat Halili, Gafur Adili, Nuri Bexheti, Xhavit Hasani, Xhezair Shaqiri, Daut Rexhepi dhe Xhemail Hiseni.