Shkup, 18 janar 2024 (MIA) - Kryetari i Komisionit Shtetëror Zgjedhor (KSHZ) Aleksandar Dashtevski në intervistë për MIA-n se zgjedhjet e ardhshme presidenciale (24 prill) dhe zgjedhjet parlamentare (8 maj) do të zhvillohen me sukses dhe se ai pret që ato të kalojnë në një atmosferë demokratike. KSHZ-ja, shprehet Dashtevski, ka kohë që përgatitet për zgjedhjet, të cilat, sipas tij, do të jenë më të vështira për shkak se janë të dyfishta, por ai beson se anëtarët dhe shërbimi i KSHZ-së janë me përvojë dhe se, edhe nëse nuk zgjidhet një anëtar tjetër i shtatë i Komisionit, ato do të jenë të suksesshme.

KSHZ, ndër të tjera, thekson Dashtevski, punon vazhdimisht në përditësimin e Listës së zgjedhësve dhe u kërkon edhe një herë qytetarëve të kontrollojnë të dhënat e tyre ose e të afërmve të tyre dhe të paraqesin ndryshimet. Ata mund ta bëjnë këtë përmes faqes së internetit të KSHZ-së (www.sec.mk) ose në njësitë rajonale të Komisionit.

Në vijim ju sjellim pjesë nga përgjigjet e Dashtevskit në intervistën për MIA-n.

Komisioni Shtetëror i Zgjedhjeve, shprehet kryetari i tij, filloi përgatitjet për zgjedhjet presidenciale dhe parlamentare pothuajse një vit më parë.

"Kemi filluar disa muaj më parë, për të mos thënë gati një vit më parë, sepse disa furnizime kornizë janë më të vështira dhe është e nevojshme të paraqiten më shumë kompani, respektivisht shoqëri aksionare, kështu që po punojmë për këtë dhe jemi nga fundi me këtë. Duhet ta bëjmë këtë sepse për ne zgjedhjet nuk janë ditë zgjedhjesh, ato fillojnë shumë më herët me përgatitje", shprehet Dashtevski.

Mungesa e një anëtari të Komisionit, sipas mendimit të tij, nuk ndikon në përgatitjet për zgjedhjet, por, siç tha ai, “do të kishte qenë mirë të zgjidhej një anëtar dhe ai të hynte në punën e Komisionit.” Kjo përbërje e KSHZ-së, thekson Dashtevski, është shumë me përvojë dhe e përgatitur dhe mund të organizojë dhe zbatojë zgjedhjet.

"Ka kaluar një vit. Ndoshta kur filluan përgatitjet për zgjedhjet, do të kishte qenë mirë të zgjidhej një anëtar dhe të futej në punë. Nëse nuk zgjidhet, duhet të them, se ne do ta përfundojmë me sukses punën sikur të ishim shtatë anëtarë. Do të ishte më mirë të ishim shtatë anëtarë, të kishim (edhe) një ekip gjatë ndarjes së materialeve konfidenciale ose jo të besueshme sesa të ishim gjashtë anëtarë. Mund të ketë gjithashtu disa integrime në raportet se ja nuk ka pasur sukses me zgjedhjen e edhe një anëtari. E konsideroj këtë ekip tani në KSHZ si ekipin me cilësinë më të lartë që nga themelimi i Komisionit Shtetëror të Zgjedhjeve. Unë mendoj se ai do t'i zbatojë me sukses zgjedhjet edhe pa një anëtar", tha Dashtevski.

Ndër të tjera, ai thekson se nëse një anëtar nuk zgjidhet, partitë mund të propozojnë më shumë vëzhgues në këshillat zgjedhorë për të qenë të sigurt që procesi do të vazhdojë në mënyrë të rregullt.

Lidhur me atë se sa të ndryshme do të jenë këto zgjedhje nga të gjitha ato të mëparshmet, duke marrë parasysh se zgjedhjet presidenciale dhe parlamentare do të mbahen në aspektin e afateve, Dashtevski shprehet se do të jetë më e vështirë dhe veprime të caktuara do të dyfishohen, megjithatë, sipas tij, do të jetë akoma më mirë sesa nëse do të kishte tre raunde.

"Në vend të tre raundeve, do t'i kemi dy raunde. Në ato dy raunde, nëse voton në diasporë, do të shkosh dy herë, jo tre herë. Materiali që do të sillet, ai do të sillet edhe për të parët edhe për të dytët. E gjithë kjo është proces pak më i komplikuar për të mos u përzier, por duke marrë parasysh përvojën tonë, shërbimi është mjaft me përvojë edhe pse është i vogël, apo jo, gjithmonë apeloj të rritet, ata që janë këtu janë me përvojë, ndërsa trupat ndihmëse që marrim janë me përvojë të konsiderueshme. Ne marrim njerëzit më cilësor në shtet, para së gjithash, nga Kuvendi dhe nga organet e tjera të shtetit. Konsideroj se ne do të mund t'i zbatojmë me sukses edhe pse ato janë zgjedhje të dyfishta", tha Dashtevski.

Kryetari i KSHZ-së thotë se në ditën kur KSHZ-ja do të marrë njoftim nga Kuvendi se zgjedhjet janë shpallur, do të miratohet afati kohor për zgjedhjet. Ai ende nuk mund të thotë se kur do të fillojë fushata për zgjedhjet presidenciale dhe parlamentare dhe sa ditë do të përputhen, sepse varet se në cilën ditë do të thirren zgjedhjet.

Dashtevski thekson se fushata zgjedhore do të fillojë pas përfundimit të verifikimit të të dhënave në Listën e zgjedhësve, por qytetarët ende mund ta bëjnë atë tani.

"Ja një thirrje edhe për për qytetarët që të denoncojnë ndryshimet që kanë. Le të themi se nëse ka person të vdekur dhe nuk e ka paraqitur, ta fshijmë atë. Kemi ueb faqe dhe çdokush mund ta kontrollojë atë. Ne kemi bërë faqe të re në internet dhe të gjithë theksuan se është cilësore, kështu që është e lehtë të kontrollosh nëse je në Listën e zgjedhësve apo jo, ose nëse dëshiron për një person tjetër nga një familje - ndoshta ata janë shpërngulur, ndoshta ata janë bërë të rritur, ka më shumë arsye, ose humbje të aftësisë afariste", shprehet Dashtevski.

Sa i përket numrit të personave që do të punësohen në Komisionet Komunale Zgjedhore (KKZ) dhe Këshillat Zgjedhore (KZ) dhe sa prej tyre tashmë kanë kërkuar përjashtim për arsye të ndryshme, kryetari i KSHZ-së thotë se në lidhje me përjashtimet nga KKZ-të, kjo tashmë ka përfunduar në dhjetor të vitit të kaluar. Ai përkujton se në zgjedhjet e kaluara u zgjodhën KKZ-të dhe KZ-të e reja dhe tani do të përjashtohen vetëm ata që kanë dalë në pension, jashtë vendit dhe që kanë probleme shëndetësore.

"Vetëm ata do t'i ndryshojmë. Këtë e mbaruam para Vitit të Ri, folëm për përgatitjet apo jo. Në seancën e fundit para Vitit të Ri, e përfunduam. Përjashtuam rreth gjashtëdhjetë anëtarë të KKZ-së dhe tani në fund të muajit kemi një seancë për të zgjedhur të rinj. Pastaj vijojnë veprimet e komisioneve komunale zgjedhore. Zakonisht ne e realizojmë këtë në vendin tonë me organet e IT-së për të zgjedhur anëtarët e këshillit zgjedhor. Do të jetë një operacion edhe më i vështirë dhe do të ndryshojë më shumë sesa në KKZ", shprehet Dashtevski.

Sa i përket votimit të diasporës, kryetari i KSHZ-së shprehet se në të ardhmen, si shtet, duhet të mendojmë se si të gjejmë një mënyrë më të thjeshtë dhe më të lirë për votimin e qytetarëve tanë jashtë vendit.

"Ju keni këshill zgjedhor që ju kushton shumë dhe duhet të qëndroni për dy javë nëse janë dy raunde dhe e gjithë kjo duhet të paguhet nga shteti dhe nuk ka shumë qytetarë atje, nëse do të aplikojnë dhjetë persona, ndërsa dhjetë persona është këshilli. Pra, duhet të mendohet të votohet në një mënyrë tjetër pas këtyre zgjedhjeve", tha Dashtevski.

Për 4000-5000 vota, shton ai, duhet të bëjmë një shpenzim prej rreth një milion.

Në pyetjen se si do të zgjidhet votimi në një raund të dytë të mundshëm të zgjedhjeve presidenciale, i cili do të përkonte me zgjedhjet parlamentare më 8 maj, duke marrë parasysh se identifikimi i votuesve bëhet me pajisje biometrike ose gjurmë gishtash, për të cilat Dashtevski dhe anëtarët e KSHZ-së ishin takuar tashmë me kompaninë gjermane, ai tha se kishte një zgjidhje, por se do të njoftohej në mënyrë plotësuese.

"Është gjetur një zgjidhje. Dje përfunduam negociatat. Ne kemi deklaruar kërkesat tona dhe tani ata duhet të fillojnë të punojnë për zgjidhjen, kështu që unë nuk mund të jap detaje. Në fund, nuk dihet se si do të dalë përfundimisht. Mendoj se mjafton kjo, që të mos jemi qytetarë në ngërç. Është gjetur një zgjidhje, do të jetë një zgjidhje e mirë. Është një aplikacion që në fakt do të shfaqet, një zgjedhje, zgjedhje të dyta ..., sqaroi Dashtevski.

Lidhur me kërkesën e nënkryetares së KSHZ-së Ditmire Shehu, për miratimin e udhëzimit për asambletë e KQZ-së që të marrin parasysh popullsinë e përgjithshme nga regjistrimi i vitit 2021 dhe njoftimin se do të ngrejë padi në Gjykatën Administrative, Dashtevski thotë se më 25 janar janë thirrur në seancë gjyqësore dhe se ai do të përfaqësojë Komisionin.

"Të gjithë bëmë atë që menduam se duhet të bënim dhe ai udhëzim nuk u miratua. Prandaj, ajo kërkonte në bazë të nenit 34d votim konsensual dhe në atë votim vendimi ishte përsëri i njëjtë nuk kishte konsensus në mënyrë që mundësia më tej në nenin ishte një ankesë administrative. Meqenëse afatet janë të shkurtra, zgjedhjet duhet të vendosen shpejt. Ajo tashmë është paraqitur dhe ne kemi një ftesë në datën 25 të këtij muaji për të marrë pjesë në seancën dëgjimore në Gjykatën Administrative. Normalisht do të shkoj sepse, tanët, shërbimi juridik as që ka qenë këtu, në mënyrë që ta sqaroj atë. Ne kemi vepruar në përputhje me ligjin. Pra, metodologjia për zgjedhjen e anëtarëve të KKZ dhe KZ ishte e njëjtë dhe pas regjistrimit të fundit dhe rekomandimi i Entit Statistikor është që të mbetet e njëjtë. Tani pas këtij regjistrimi 2021, respektivisht një popullsi rezidente, e jo njerëz pra që nuk janë rezidentë. Të zgjedhen sipas kësaj, ata që nuk jetojnë në Republikën e Maqedonisë duhet të përzgjidhen, dhe ne mbetëm në atë vendim, ndërsa regjistrimi kërkonte që ata që nuk jetojnë në Republikën e Maqedonisë të merren parasysh, kështu që konsideroj se... nuk do të doja të paragjykoja se çfarë do të vendosë Gjykata Administrative. E gjë tjetër është se konsensusi kërkohet me ligj para votimit dhe ajo e kërkoi atë pas votimit", tha Dashtevski.

Kryetari i KSHZ-së theksoi se zgjedhjet e dyfishta presidenciale dhe parlamentare do të na kushtojnë rreth 12 milionë euro me tendencë për ta rritur këtë shumë në të paktën 15 milionë euro, pasi mund të lindin disa gjëra të paparashikuara. Duke qenë se janë zgjedhje të dyfishta, nuk janë shumë mjete, duke qenë se votimi po zhvillohet edhe jashtë vendit dhe ka nevojë për më shumë angazhim.

"Kur ramë dakord me ministrin, caktuam një shumë, por pasi buxheti shkoi në Kuvend, u shkurtua shumë. Nuk mund të ta them saktësisht. Shpresoj që për disa veprime, nëse është e nevojshme, do të plotësohet Buxheti. Thashë rreth një miliard denarë, tani është 600 e diçka milion, është shumë më e reduktuar, por ka shumë të ngjarë që ai numër të rritet. Tani është shumë e rëndësishme nëse është përllogaritur apo jo fushata e paguar politike për mediat dhe për partitë politike. Nëse e konsiderojmë atë atëherë ajo rritet sepse është një shumë më e madhe, por ne kurrë nuk i marrim parasysh ato sepse ne jemi si një shërbim, si shpërndarësit e atij operacioni... Këtu diaspora tërheq shumë, mund të tërheqë më shumë mjete se të gjitha këshillat zgjedhore në Republikën e Maqedonisë", shprehet Dashtevski.

Se çfarë lloj bashkëpunimi KSHZ pret të ketë me qeverinë teknike, ai thotë se ata presin të kenë bashkëpunim të mirë.

"Ne i kemi bërë zgjedhjet në mënyrë që të mos kemi shumë nevojë për ndërhyrje qeveritare", shprehet Dashtevski.

Qeveria aktuale thotë se pret të vendosë të hënën që tarraca në katin e KSHZ do t'u jepet atyre në zotërim, ta mbulojnë, ta mbyllin dhe të mund ta përdorin atë.

Në pyetjen se sa votues janë regjistruar në Listën e zgjedhësve dhe nëse numri është i njëjtë ose i përafërt me zgjedhjet e fundit kur ishin rreth 1.800.000, Dashtevski tha se tani janë pak më pak se kjo shifër, por se ai do ta dijë saktësisht pasi të përditësohet Lista e zgjedhësve para zgjedhjeve.

"Pak më pak se kjo. Edhe më tutje përditësohet. Ne jemi përgjegjës për mbajtjen e Listës së zgjedhësve dhe shumë njerëz pyesin se çfarë po ndodh ndërkohë. Ndërkohë, Lista e zgjedhësve përditësohet gjatë gjithë kohës, për këtë shërbejnë edhe njësitë rajonale, për të përditësuar atje, për këtë shërben Sektori i listës zgjedhore dhe ne marrim informacione nga MPB-ja çdo tre muaj edhe nga gjykatat se dikush ka humbur aftësinë afariste, dikush ka vdekur, etj. Nga MPB (merren të dhëna) se dikukush nga personat është bërë i rritur. Kemi pasur një thirrje publike për të gjithë qytetarët, është ende në faqen e internetit për të paraqitur të gjitha ndryshimet që ata kanë dhe për të kontrolluar nëse ato janë në listë apo jo, për të lehtësuar punën për azhurnimin e Listës së zgjedhësve", shprehet Dashtevski.

Në lidhje me atë nëse mund të garantojë se nuk do të ketë probleme me Listën e zgjedhësve, ai shprehet se është një fjalë shumë e vështirë që të garantohet. "Por e dini që herën e fundit nuk kishte kundërshtime në atë kuptim. Tani ka edhe një të drejtë tjetër të zgjedhësit për të kundërshtuar në ditën e zgjedhjeve. Këto janë kryesisht probleme teknike. Nëntëdhjetë përqind e njerëzve morën të drejtën e votës", shprehet Dashtevski.

Në pyetjen nëse pret fushatë zgjedhore “të ashpër dhe të pistë”, ai tha se edhe ai priste, por se shumë gjëra janë qetësuar, përveç zgjedhjes së anëtarit të shtatë të KSHZ-së, dhe se ai sheh se “po përgatitemi për zgjedhje demokratike”, që është gjithashtu një kusht për skriningun me Bashkimin Evropian dhe për marrjen e datës për negociata.

"Më duket se po qetësohen...Ata ranë dakord për datën e zgjedhjeve, raundin e parë, raundin e dytë. Dje, pati një deklaratë nga Kryeministri se nuk ka nevojë për takim personal sepse ata janë në një lidhje të përhershme, gjë që është më normale për mua sepse çdo ditë ka çështje që duhet të zgjidhen urgjentisht. Gjë që është e mirë. Disi epshet janë qetësuar, kështu që mendoj se gjithçka do të qetësohet para zgjedhjeve", tha Dashtevski. Ai beson se zgjedhjet do të mbahen në atmosferë demokratike.

Elizabeta Veljanovska Najdeska

Foto: Darko Popov

Video dhe montazhi: Asllan Vishko