Shkup, 23 prill 2025 (MIA) - Rritje të koeficientit të kompleksitetit për vend pune për 10 për qind, ndërsa plotësisht edhe për 0,7 për qind, përmes aneksit të përbashkët të Marrëveshjes kolektive si zgjidhje sistematike për pagesën e pagave të të punësuarve në kulturë për të cilët vonohet pagesa e pagës së marsit, propozon Sindikata e Pavarur për Arsim, Shkencë dhe Kulturë (SASHK).

Kryetari i SASHK-ut Jakim Nedellkov sot në një konferencë për media u ka bërë thirrje drejtorëve që të mos veprojnë sipas udhëzimeve të reja të Ministrisë së Kulturës dhe punonjësve që të mos i pranojnë vendimet e reja për llogaritjen e pagave që u janë dorëzuar nga dje, duke paralajmëruar se do t'i apelojë në rast se ato nënshkruhen. Nedellkov pret që më së voni deri të premten të thirret në takim me ministrin përkatës Zoran Ljutkov për të prezantuar zgjidhjen, përndryshe në seancën e Këshillit do të merret vendim për hapat e ardhshëm dhe nuk përjashtohet vendim për grevë për shkak të vonesës së pagave dhe mosrespektimit të ligjit dhe marrëveshjeve kolektive.

"Situata është mjaft komplekse, nuk ka zgjidhje të problemit, megjithëse kemi bërë apel shumë herët dhe në fillim të prillit kemi njoftuar Ministrinë e Kulturës se mund të ketë problem në pagesën e pagave, duke ditur përvojën e viteve të kaluara që me çdo ndryshim të pagës minimale, ka problem në llogaritjen e pagave në kulturë. Problemi buron nga paqartësia apo keqinterpretimi i Marrëveshjes së Përgjithshme Kolektive (MPK), ku pagat e sektorit publik do të rriten për 10 për qind në vitin 2023. Në vitin 2023, institucionet në sektorin e kulturës e llogaritnin këtë 10 për qind si pagë bruto, thjesht duke shtuar 10 për qind pa e përfshirë në sistemin e pagave. Tani, nga aspekti i vitit të kaluar, 2023 dhe 2024, ai 10 përqind sapo fluturoi në ajër dhe nuk gjendet askund. Sipas Marrëveshjes Kolektive për Kulturën, metodologjia për llogaritjen e pagave është shumë e thjeshtë - vlera e pagës minimale në nivel kombëtar shumëzohet me një koeficient të përshtatshëm të kompleksitetit të punës me shtesa. Këto 10 për qind të MPK-së nuk gjenden askund dhe zgjidhja është shumë e thjeshtë - ato duhet të inkorporohen në koeficientin e kompleksitetit të punës", tha Nedellkov.

Ai shtoi se me MPK-në vitin 2024, pagat për të gjithë punonjësit e sektorit publik u rritën për 0.7 për qind për shkak të inflacionit në gjashtë muajt e parë, por sërish 0.7 për qind nuk u inkorporua në sistem në kulturë, për këtë arsye koeficienti duhet të rritet për 0.7 për qind shtesë.

Nëse mbetet udhëzimi i dhënë nga Ministria e Kulturës për punonjësit e kulturës, tha Nedellkov, problemi sërish nuk do të ketë zgjidhje sistematike, problemi do të futet sërish nën qilim, rritja do të jetë paushall dhe nuk do të futet në sistem dhe jemi 100 për qind të sigurt se në vitin 2026 do të kemi sërish protesta apo greva.

Me vendimet për përcaktimin e pagave që janë përgatitur që nga pasditja e djeshme, theksoi Nedellkov, drejtorët po vihen në një situatë shumë të pakëndshme sepse do të ankimojmë vendimet dhe do të fillojmë procedurë gjyqësore kundër institucionit, përkatësisht ndaj drejtorit.

Duke ritheksuar se ka një zgjidhje, ai thirri ministrin e Kulturës në takim sa më shpejt për t'i shpjeguar mënyrën më korrekte të llogaritjes së pagës.

"Nëse dëgjojnë këshillat tona dhe rrisin koeficientët sipas procedurës së parashikuar në ligj mes dy-tre partnerëve socialë për të bërë një aneks të përbashkët në kontratën kolektive, atëherë është më se e sigurt që kolegët e sektorit të kulturës nuk do të kenë asnjë problem në vitin 2026. Mbetemi me kërkesën që të takohemi sa më shpejt me Ministrin e Kulturës për të korrigjuar gabimin që kolegët tanë të kulturës të marrin sa më shpejt rrogat. Fatkeqësisht, festat e Pashkëve i kaluan me tavolinë të zbrazët dhe që të mos rezultojë e njëjta gjë për festat e 1 Majit. Nëse nuk përgatitet një zgjidhje siç kërkohet me marrëveshjet kolektive dhe ligi, do të mblidhen organet e SASHK-ut, do të bëhet analiza dhe do të merret vendim sa më shpejt", tha Nedellkov.

Në pyetjen e një gazetari nëse vendimi për grevë është i mundur në të ardhmen, Nedellkov u përgjigj se çdo gjë është e mundur dhe se shpreson që të mos arrihet deri te kjo. Është e mundur, theksoi ai, së pari për shkak të vonesës së pagave dhe mosrespektimit të ligjit dhe marrëveshjes kolektive që kërkon organizimin e protestave dhe grevave.

Sipas Nedellkovit, SASHK propozon një rrugë reale për zgjidhje, për dallim nga ajo e Ministrisë së Kulturës, e cila tha se po i lë problemet nën qilim me kompensim simbolik për punonjësit e kulturës nga 600 deri në 2000 denarë.

"Nuk e di si do të sillen drejtorët, a do të bëjnë rrogë apo jo, u bëj thirrje kolegëve të mos i nënshkruajnë vendimet me një rrogë të tillë, kjo do të jetë sinjal i mjaftueshëm për të thënë - jo, faleminderit, ne nuk pajtohemi me këtë mënyrë të llogaritjes së pagës, është e paligjshme. Marrëveshja Kolektive thotë shumë qartë se si llogariten pagat në sektorin e kulturës në nenin 86 dhe udhëzimet e tyre kanë një metodologji të ndryshme për llogaritjen e pagave që nuk korrespondojnë me Marrëveshjen Kolektive. Deri në fund të javës, të enjten apo të premten, pres të kemi një zgjidhje, në të kundërtën do të merren masa dhe do të mblidhet këshilli", tha kryetari i SASHK-ut.

Sindikata e Kulturës (SKRM) dje ka mbajtur një tubim protestues para Ministrisë së Kulturës për shkak të pagave të papaguara dhe mosrespektimit të marrëveshjeve kolektive. Në këshill përfaqësuesit e Sindikatës kërkuan kushte dinjitoze të punës, respektim të marrëveshjeve kolektive, transparencë dhe menaxhim profesional të institucioneve të kulturës, strategji për zhvillimin e kulturës, si dhe ligj për kulturën me pjesëmarrjen e punonjësve të kulturës në përgatitjen e tyre.

SKRM dhe punonjësit e kulturës morën mbështetje nga Lidhja e Sindikatave të Maqedonisë Sllobodan Trendafilov. sa/

foto: Arkivi i MIA-s