25 shkurt 2025

AFP

Rezultati rekord i partisë së ekstremit të djathtë Alternativa për Gjermaninë (AfD) në zgjedhjet parlamentare të së dielës është një vazhdimësi e rritjes së radikalëve, nacionalistëve apo ekstremistëve të djathtë në vitet e fundit në Evropë, shkruan Frans Pres.

Në pushtet në Itali dhe Hungari

Në Itali, Xhorxhia Meloni, partia populiste e djathtë „Vëllezërit e Italisë“, fitoi një fitore historike në zgjedhjet parlamentare të vitit 2022, ka udhëhequr qeverinë që nga tetori i atij viti në një koalicion me Ligën e së djathtës ekstremiste të Mateo Salvinit dhe partinë konservatore Forca Italia.

Malonei ishte i vetmi lider evropian që mori pjesë në inaugurimin e presidentit amerikan Donald Tramp më 20 janar.

Në Hungari, sovranisti Viktor Orban, kryeministër që nga viti 2010, u rizgjodh në prill të vitit 2022 për një mandat të katërt radhazi, pasi partia e tij Fides fitoi një fitore dërrmuese në zgjedhjet parlamentare. Koalicioni qeverisës përfshin gjithashtu Partinë Demokristiane (KDNP).

Orban po përgatitet për zgjedhjet parlamentare në pranverën e vitit 2026, ku do të sfidojë ish-nëpunësin shtetëror Peter Magjar të partisë Tisa.

Qeveritë e tjera të koalicionit

Në Holandë, kryetari I së djathtës ekstremiste Gert Uilders, Partia për Liri (PVV) e të cilit fitoi zgjedhjet parlamentare të nëntorit të vitit 2023, arriti një marrëveshje koalicioni me tre parti të krahut të djathtë në maj të vitit 2024.

Atij iu desh të hiqte dorë nga ambiciet e tij për t'u bërë kryeministër, sepse disa parti kërcënuan të distancoheshin prej tij për shkak të pozicioneve të tij famëkeqe anti-islame dhe euroskeptike. Ish-shefi i inteligjencës Dik Shuff u bë kreu i qeverisë.

Në Sllovaki, kryeministri nacionalist Robert Fico (partia Smer) u kthye në pushtet në tetor të vitit 2023. Fico është ndër të paktët liderë të Bashkimit Evropian pranë Kremlinit dhe ka bërë aleancë me partinë centriste “Hlas” (Zëri) dhe partinë e së djathtës ekstreme SNS.

Në Finlandë, Partia Finlandeze, një parti e së djathtës ekstreme që doli e dyta në zgjedhjet parlamentare të prillit 2023, është anëtare e koalicionit qeverisës të formuar nga konservatori Petri Orpo, Koalicioni Kombëtar i qendrës së djathtë fitoi zgjedhjet.

Në Suedi, e djathta ekstreme mbështet qeverinë

Demokratët e djathtës ekstreme të Suedisë (SD), partia e dytë në zgjedhjet parlamentare të vitit 2022, nuk ka përfaqësim në qeverinë suedeze, por është e përfshirë ngushtë në vendimet e saj.

Udhëheqësi konservator Ulf Kristerson u bë kreu i qeverisë duke formuar një bllok të shumicës me mbështetjen e SD-së bazuar në një program koalicioni që përfshinte një reduktim të ndjeshëm të imigracionit.

Sukseset zgjedhore

E djathta ekstreme ishte në prag të pushtetit edhe në vende të tjera.

Pas një fitoreje historike në zgjedhjet parlamentare në shtator 2024, Partia e Lirisë së Austrisë (FPÖ), e themeluar nga ish-nazistët dhe tani e udhëhequr nga Herbert Kickl, filloi bisedimet e qeverisë me OVP-në konservatore në janar. Por ato negociata dështuan, veçanërisht sepse e djathta ekstreme donte ta shtynte vendin drejt euroskepticizmit.

OVP dhe FPO kanë bashkuar tashmë forcat për të qeverisur pesë nga nëntë rajonet e Austrisë.

Në Francë, “Fronti Republikan” i formuar për zgjedhjet në verën e vitit 2024 pengoi ardhjen në pushtet të “Asamblesë Kombëtare” (PN). Por kjo parti e së djathtës ekstreme, liderja e së cilës Marin Le Pen ishte kundërshtarja e Emanuel Makron në dy zgjedhjet e fundit presidenciale, është sot një parti relativisht lider në Asamblenë Kombëtare.

Depërtim

Në Gjermani, AfD, me mbështetjen e bashkëpunëtorëve të Donald Trampit, dyfishoi rezultatet e saj në zgjedhjet parlamentare të së dielës dhe, me 20.8 për qind mbështetje, u pozicionua pas demokristianëve të udhëhequr nga Friedrih Merc. Kancelarja e ardhshme ka refuzuar një aleancë me partinë nacionaliste dhe anti-imigruese për të formuar një qeveri koalicioni.

Në Belgjikë, partia e së djathtës ekstreme Flemish Interest (VB) kryeson në sondazhet e opinionit në Flanders, rajoni më i populluar, përpara zgjedhjeve parlamentare në qershor 2024. N-VA, partia e kryeministrit aktual Bart De Uever, përfundimisht ruajti udhëheqjen e saj. VB përmirësoi rezultatet e saj në parlamentin flamand me 31 nga 124 vende dhe në parlamentin federal ku është grupi më i madh opozitar me 20 përfaqësues.

Në Portugali, partia e së djathtës ektreme Çega (Mjaft) forcoi statusin e saj si forca e tretë politike në vend me 18.1 për qind të votave në zgjedhjet parlamentare të marsit të vitit 2024.

Në zgjedhjet e përgjithshme në Mbretërinë e Bashkuar në korrik të vitit 2024, në të cilat Partia Laburiste e Kir Starmerit erdhi në pushtet pas 14 vjetësh qeverisje konservatore, partia reformatore kundër emigracionit e Nejxhel Farazh fitoi rreth 14 për qind dhe hyri në parlament me pesë deputetë.