28 shtator 2024

Blumberg

Që nga fillimi i luftës në Ukrainë, shmangia e përshkallëzimit – një kërcim drejt një konflikti më të madh global – ka qenë një preokupim i vazhdueshëm i presidentit amerikan Xho Bajden. Por gati tre vjet më vonë, realiteti është se lufta tashmë është zgjeruar dhe përshkallëzuar, jo në mënyrën se si do të prisnin shumë vëzhgues.

Shqetësimet për përshkallëzimin janë ndezur javët e fundit pasi Bajden mendonte nëse t'i lejojë Ukrainës të përdorte armë amerikane, veçanërisht raketat ATACMS, për të nisur sulme me rreze të gjatë në Rusi. (Kiev tashmë po i përdor ato raketa kundër objektivave ruse në Ukrainën e pushtuar, ndërsa përdor dronët dhe municionet e veta për të goditur brenda Rusisë.)

Presidenti ukrainas Volodimir Zelenski thotë se një fushatë sulmuese më vdekjeprurëse, e gjithanshme është thelbësore për shkatërrimin e zonave, qendrave komanduese dhe depove të armëve ruse, siç arriti të bënte Ukraina në sulmet spektakolare gjatë javës së kaluar. Zyrtarët amerikanë dhe disa analistë të jashtëm thuhet se janë skeptikë se Uashingtoni dhe aleatët e tij mund të sigurojnë mjaft raketa relevante, të cilat janë ndër mjetet më të pakta dhe më të vlefshme në arsenalin e tyre, për të bërë shumë ndryshim.

Presidenti rus Vladimir Putin, megjithatë, do të dëshironte qartë të mos e dinte: ai paralajmëroi se nëse vendet perëndimore i jepnin dritën jeshile Ukrainës, ato do të bëheshin efektivisht palë ndërluftuese në konflikt, me të gjitha pasojat që mund të pasonin - dhe të mërkurën tha se ai po rishikon doktrinën bërthamore të Rusisë për të pasqyruar këtë kërcënim.

Pasojat për të cilat vetë Bajden ka paralajmëruar prej kohësh janë "Lufta e Tretë Botërore". Në fund të vitit 2022 dhe në fillim të 2023, zyrtarët amerikanë ishin të shqetësuar se Rusia mund të përshkallëzohej në Ukrainë duke përdorur armë bërthamore në fushën e betejës. Kërcënimet e Putinit gjithashtu ngrenë në mënyrë periodike frikën se Rusia mund të përshkallëzohet përtej Ukrainës, me hakmarrje ushtarake kundër vendeve perëndimore, armët e të cilave mbajnë Kievin në luftë.

Por këto nuk janë format më të mundshme të përshkallëzimit rus, pasi ato kërcënojnë të sjellin NATO-n – dhe për rrjedhojë SHBA-në – drejtpërdrejt në përplasje, duke e kthyer një luftë që Moska mund ta fitojë në një luftë që, sipas të gjitha gjasave, do ta humbasë. Ka më shumë gjasa të ndodhë një intensifikim i dy llojeve të përshkallëzimit asimetrik që Rusia tashmë po ndërmerr, me qëllim që të ndëshkojë mbështetësit e Ukrainës pa provokuar një luftë të plotë me Perëndimin.

E para është fushata e vazhdueshme e sabotimit dhe përmbysjes që synon Evropën. Putini nuk lëshoi ​​raketa në Varshavë apo Londër; ai nuk i dërgoi trupat e tij të mbetura për të pushtuar Poloninë ose vendet baltike. Rusia ka kryer operacione pothuajse të fshehta: duke synuar hekurudhat, magazinat dhe objektet e tjera kyçe të logjistikës, ndonjëherë duke angazhuar kriminelë apo refugjatë vendas si "punëtorë" gjeopolitikë. Këto operacione mbeten nën pragun e luftës konvencionale, por ende mund të jenë mjaft të dhunshme: autoritetet amerikane dhe gjermane parandaluan një komplot për të vrarë drejtorin ekzekutiv të Rajnnmetall AG, një prodhues armësh, mallrat e të cilit mirëmbahen nga Ukraina.

Mos prisni që Putini të marrë hapur përgjegjësinë për këtë fushatë trazirash dhe vrasjesh. Por mesazhi, nëse është i nënkuptuar, nuk është i vështirë për t'u kuptuar: nëse vendet evropiane, apo edhe qytetarët privatë, përfshihen në konfliktin në Ukrainë, ata nuk duhet të presin të dalin të padëmtuar.

Lloji i dytë i përshkallëzimit përfshin përkeqësimin e trazirave gjeopolitike në zonat e tjera të konfliktit, veçanërisht në Detin e Kuq. Këtë verë, Putin e mendoni t'u sigurojë Huthëve të Jemenit raketa të avancuara kundër anijeve, të cilat mund të shkaktojnë kaos vdekjeprurës në patrullimin e anijeve luftarake amerikane, si dhe në anijet civile. Thuhet se ai dha heqi dorë vetëm me urdhër të liderit de fakto të Arabisë Saudite, Mohamed bin Salman.

Megjithatë, ka shenja se personeli rus po u ndihmon ende Huthëve në një kapacitet këshillues dhe tani – ndërsa Uashingtoni po mendon opsionet e tij përshkallëzuese në Ukrainë – lajmet tregojnë se Putini është duke r menduar edhe një herë ofrimin e këtyre raketave kundër anijeve. Nëse Uashingtoni ndihmon Ukrainën të sulmojë Rusinë, Putini mund të ndihmojë Huthët të shkelin lirinë e deteve dhe të gjakosin superfuqinë që e mbështet atë.

Asnjë nga këto nuk do të thotë se Shtetet e Bashkuara nuk duhet të rrisin mbështetjen për Ukrainën. Në këtë fazë, është e vështirë të shihet se si Ukraina dhe mbështetësit e saj mund ta bëjnë Putinin të negociojë një paqe të mirë, përveç nëse nuk gjejnë mënyra më të ashpra për të luftuar ushtrinë e tij, për të sjellë luftën në tokën e tij dhe për ta detyruar ekonominë e tij të vuajë. Por mbështetësit e Ukrainës nuk duhet të mashtrohen duke menduar se nuk do të ketë reagime ruse ndaj lëvizjeve të tilla, duke pasur parasysh aftësinë e Putinit për të kërkuar një çmim në kaq shumë vende dhe në shumë mënyra.

Konflikti në Ukrainë është një luftë globale proksi, një konflikt me kontibute të larta që tërheq vende rivale dhe koalicione nga e gjithë bota. Efektet e luftërave me implikime globale rrallë mbeten të përmbajtura. Sot, efektet e luftës tashmë po përhapen në rajone të tjera, megjithëse në mënyrë jokonvencionale dhe asimetrike. Sa më shumë të përshkallëzohen gjërat midis Ukrainës dhe Rusisë, aq më intensive mund të bëhet përhapja globale. ls/