Shkup, 12 qershor 2024 (MIA) - Me korridoret plotësisht funksionale të gjelbra në të gjitha pikat kufitare që lidhin rajonin me BE-në, zvogëlimi i kohës së pritjes në kufi për tre orë do të ishte i ngjashëm me uljen e tarifave doganore për dy për qind në të gjitha ekonomitë, tregojnë analizat e Odës Ekonomike të Maqedonisë së Veriut.

Eksporti ndër-rajonal i gjashtë vendeve të rajonit tani arrin në vetëm 14 për qind dhe tregtia më e madhe është vetëm një nga përfitimet e Planit të Zhvillimit, për të cilin, siç tha sot Oda Ekonomike, përmirësimi i bashkëpunimit rajonal dhe largimi i barrierave tregtare janë kyçe.

Vllatko Stojanovski, zëdhënës i Odës Ekonomike, thotë se pengesa për shkëmbim më të madh janë barrierat jotarifore, siç janë certifikatat doganore dhe të sigurisë, lejet fitosanitare etj. "Ka shumë punë për t'u bërë për këtë, ne vazhdimisht i identifikojmë dhe i apostrofojmë se janë pengesë për avancimin e tregtisë rajonale", tha Stojanovski në konferencën për media për Planin e Rritjes dhe projektet e Odës Ekonomike, pjesë e së cilës është kjo dhomë.

Për shkak të mungesës së një baze ligjore nga vendet e BE-së për shkëmbimin e të dhënave me vendet joanëtare, në pikat kyçe kufitare që lidhin rajonin kanë nisur të krijohen korridore të gjelbra, por vetëm në një drejtim. Prandaj, theksoi Stojanovski, masat nga Plani i ri për rritje parashikojnë shkëmbim të plotë të të dhënave që do të mundësojë zvogëlim të ndjeshëm të kohës së pritjes në vendkalimet kufitare, si dhe njohje të përbashkët të kompetencave të operatorëve të autorizuar ekonomik.

“Përfitimet për kompanitë tona nga kjo do të jenë të mëdha. Vetëm në vitin 2023, nga korridoret ekzistuese të gjelbra, koha e pritjes u zvogëlua në pikat kufitare dhe kontribuoi në një kursim kohe prej 20 vitesh bazuar në rajonet e gjelbra tashmë të krijuara ndër-rajonale. Ndërsa me korridoret e gjelbërta plotësisht funksionale në të gjitha pikat kufitare që lidhin rajonin me BE-në, ulja e kohës së pritjes në kufi me tre orë do të ishte e ngjashme me uljen e tarifave doganore me dy për qind në të gjitha ekonomitë. Në të njëjtën kohë, korridoret e gjelbra do të kontribuojnë në funksionimin e vazhdueshëm të zinxhirëve të furnizimit, do të inkurajohet rritja e tregtisë dhe do ta bëjnë rajonin më tërheqës për investitorët”, tha Stojanovski, i cili së bashku me Sanja Nikollovën janë zëdhënësit e rinj të Odës Ekonomike.

Siç thekson ai, Plani i Rritjes mundëson potenciale të reja për ekonomitë në rajon sepse bazohet në premisën që jo vetëm nga vendet anëtare të rajonit të pritet të ndërmarrin të gjitha hapat e nevojshëm për t'iu afruar UNionit, por edhe se Unioni ka detyrimin të bëjë një lëvizje drejt tyre në mënyrë që të përshpejtojë rrugëtimin e tyre evropian.

Dhoma thekson se nevojat për uljen e hendekut të konvergjencës ekonomike janë më se të dukshme. Raportet e KE-së për ekonomitë në Ballkanin Perëndimor tregojnë se rajoni nuk është ende në nivelin e një ekonomie tregu funksionale, e cila mund të përballojë presionet konkurruese që vijnë kryesisht nga BE-ja.

“Pavarësisht ndryshimeve pozitive në periudhën e kaluar, PBB-ja mesatare për frymë në rajon mbetet pothuajse një e katërta e mesatares së 27 anëtarëve të BE-së. Pavarësisht afërsisë dhe faktorëve të tjerë të favorshëm për nxitjen e tregtisë, eksporti brendarajonal në rajon arrin në vetëm 14 për qind. BE-ja mbetet tregu dominues i eksportit për BB-në, pasi për shumicën e vendeve të rajonit, eksporti në BE është pesë herë më shumë se eksporti në vendet e CEFTA-s”, theksoi Stojanovski.

Partneri ynë më i madh tregtar në eksportet ndër-rajonale është Serbia, e ndjekur nga Bosnja dhe Hercegovina dhe Shqipëria. Ekonomitë nga BP-ja më së shumti tregtojnë me vendet e BE-së dhe eksportet e tyre janë pesë herë më të larta se ato të CEFTA-s, prandaj, theksoi Stojanovski, duhet të promovohet bashkëpunimi ndërrajonal përmes planit të veprimit për një treg të vetëm rajonal.

Sektori i biznesit në kuadër të Forumit Investues të Odës, u konsultua për fushat prioritare në të cilat duhet të punohet për qasje të përshpejtuar në BE dhe u mandatua të punojë në përgatitjen e planit të ri të veprimit për një treg të përbashkët rajonal, i cili nga ana tjetër duhet të jetë bazë për promovimin e bashkëpunimit rajonal. Një nga çështjet kyçe që do të lehtësojë bashkëpunimin e kompanive vendase me kompanitë evropiane është aderimi në sistemin e pagesave të BE-së. Para-aplikacioni ynë për anëtarësim është dorëzuar në prill, ndërsa përfitimet për kompanitë maqedonase pritet të jenë vitin e ardhshëm.

Nikolova, ndërkaq, prezantoi projektin e ri të KIF-it të mbështetur nga BE-ja, pjesë e të cilit është edhe Oda Ekonomike dhe përmes të cilit ofrohet mbështetje për kompanitë nga rajoni në disa aspekte. Një nga qëllimet kryesore është rritja e konkurrencës duke krijuar një treg të unifikuar rajonal duke reduktuar diferencat ekonomike dhe duke inkurajuar lidhje më të ngushta tregtare ndërmjet subjekteve afariste, në radhë të parë në rajon, por edhe me BE-në.

“Çështja është që ky rajon bashkërisht të ketë akses më të lehtë në tregjet evropiane dhe sigurisht në tregjet e tjera. Sa më shumë që kompanitë nga rajoni të afrohen dhe të ndërtohet bashkëpunimi ndër-rajonal, aq më lehtë do të jetë për të gjitha kompanitë nga rajoni të performojnë në tregun evropian”, tha Nikolova.

Në kuadër të Forumit Investues të Odës, më 10 qershor u publikua një thirrje e re për ndërmarrjet e vogla dhe të mesme (SME) nga gjashtë ekonomitë e Ballkanit Perëndimor për të marrë pjesë në programin e Asistencës Teknike për hyrje në tregjet evropiane dhe botërore. Shtatëdhjetë ndërmarje të mesme dhe të vogla të përzgjedhura nga rajoni do të mund të marrin asistencë për marketingun e produkteve të tyre në tregjet e BE-së, me fokus në tregun gjerman dhe atë italian, plotësisht pa pagesë. Thirrja është e hapur deri në 12 muajin tjetër.

Forumi i Investimeve të Odave Ekonomike të Ballkanit Perëndimor (IOE BP) është një nismë e përbashkët e Dhomave të Tregtisë nga Shqipëria, Bosnja dhe Hercegovina, Kosova, Maqedonia e Veriut, Serbia dhe Mali i Zi, e cila përfaqëson interesat e më shumë se 300,000 kompanive, me misioni për të lidhur komunitetin e biznesit në rajon dhe për të ofruar një zë të përbashkët për subjektet e biznesit në rajon.

фото: принт скрин