Anadolli

28 dhjetor 2023

Ndërsa mijëra njerëz humbën jetën në shumë fatkeqësi të shkaktuara nga ndryshimet klimatike në vitin 2023, shumë vende përjetuan tërmetet dhe përmbytjet "më vdekjeprurëse" në historinë e tyre më të re.

Vijon pasqyra e tërmeteve dhe përmbytjeve më shkatërruese në botë këtë vit.

Edhe pse këtë vit nuk ka pasur tërmete me magnitudë më të madhe se tetë ballë, ka pasur 18 tërmete me magnitudë më të madhe se shtatë dhe 123 tërmete me magnitudë më të madhe se gjashtë ballë.

Tërmeti më i madh ishte në Turqi

Tërmeti më i fortë dhe më vdekjeprurës i vitit 2023 është regjistruar në Turqi.

Më 6 shkurt, Turqia u godit nga një tërmet me magnitudë 7,7 ballë të shkallës Rihter, epiqendra e të cilit ishte rajoni Pazarxhik Kahramanmaras.

Sipas AFAD, tërmeti, i cili ndodhi në një thellësi prej 8,6 kilometrash, shkaktoi shkatërrime në 11 provinca të Turqisë dhe shkatërrime dhe humbje jetësh në Siri. Tërmeti është ndjerë në të gjithë Turqinë dhe në shumë pjesë të Lindjes së Mesme dhe Evropës.

Ndër tërmetet më vdekjeprurëse ishte edhe ai në Marok

Tërmeti i dytë, i cili shkaktoi më shumë viktima në vitin 2023, ndodhi në Marok natën e 8 shtatorit.

Gati 3.000 njerëz vdiqën dhe më shumë se 6.000 u plagosën në tërmetin me magnitudë shtatë ballë, epiqendra e të cilit ishte në rajonin Al-Huz të Marakeshit.

Deklaratat zyrtare thonë se 2,8 milionë njerëz u prekën nga tërmeti, që korrespondon me dy të tretat e popullsisë në rajon, dhe rreth 60,000 shtëpi u shkatërruan pjesërisht ose plotësisht.

Naser Xhabur, president i Institutit Kombëtar Gjeofizik të Marokut, e përshkroi tërmetin si "tërmetin më të madh të shekullit të kaluar në historinë e vendit".

Tërmete në Afganistan 

Tërmeti i tretë i këtij viti, i cili shkaktoi më së shumti viktima, ndodhi më 7 tetor në Herat të Afganistanit, në kufi me Iranin.

Ky tërmet u pasua nga katër tërmete të njëpasnjëshme, nga të cilët më i madhi ishte me magnitudë 6,3 ballë dhe u regjistruan edhe shumë tërmete të mëvonshme mbi magnitudën pesë ballë.

Qeveria e përkohshme e talebanëve njoftoi se tërmetet vranë rreth 2.500 njerëz dhe plagosën mijëra.

Dhe më 21 mars, një tërmet me magnitudë 6,5 ballë të shkallës Rihter ndodhi në rajonin Hindukus të Afganistanit. Tërmeti, i cili u ndje edhe në Pakistan, vrau 21 persona. Ky tërmet u regjistrua si "tërmeti i pestë më vdekjeprurës i vitit 2023".

Tërmeti i katërt më vdekjeprurës i vitit 2023 ishte në Nepal

Në fillim të nëntorit, Nepali u godit nga një tërmet me magnitudë 5,6 ballë të shkallës Rihter.

Epiqendra e tërmetit ishte 42 kilometra në jug të rrethit Jumla të Nepalit.

Fatkeqësia, e cila u regjistrua si "tërmeti i katërt më vdekjeprurës këtë vit", vrau 157 njerëz dhe plagosi shumë të tjerë.

Tërmetet në Ekuador dhe Filipine

Tërmete të tjera me një numër të madh viktimash në vitin 2023 u regjistruan në Ekuador dhe Filipine.

Tetëmbëdhjetë persona humbën jetën në tërmetin me magnitudë 6,7 që goditi Ekuadorin më 18 mars.

Në Filipine, 11 persona humbën jetën nga një tërmet me magnitudë 6,7 ballë të shkallës Rihter që goditi rajonin Burias në jug të vendit më 17 nëntor.

Përmbytjet në botë

Përmbytjet, të cilat janë ndër fatkeqësitë më të mëdha natyrore me të cilat përballet njerëzimi, morën mijëra jetë në vitin 2023.

Ndryshimi i regjimit të reshjeve për shkak të ndryshimeve klimatike, emetimeve të karbonit dhe faktorëve të ndryshëm mjedisorë ka bërë që shumë vende në mbarë botën të përballen me këto fatkeqësi natyrore.

Dëmet më të mëdha nga vërshimet i kanë pësuar vendbanimet dhe zonat bujqësore, të cilat kanë rezultuar me dëme të mëdha dhe humbje njerëzore.

Përmbytja më e madhe e këtij viti ka ndodhur në Libi

Stuhia Daniel, e cila ishte efektive në Mesdheun qendror dhe goditi Libinë lindore më 10 shtator, shkaktoi përmbytje në qytetet Bengazi, Beida, Merxh, Suza dhe Derna.

Ndërsa më shumë se 4.300 njerëz vdiqën në përmbytjet që goditën pjesën lindore të vendit, 40.000 njerëz, duke përfshirë të paktën 17.000 fëmijë, u zhvendosën brenda vendit.

Në zonat e prekura nga përmbytjet në lindje të vendit është dëmtuar 70 për qind e infrastrukturës.

Nëntëdhjetë e pesë për qind e institucioneve arsimore u dëmtuan dhe arsimi në vend u pezullua për dhjetë ditë. Është shpallur tri ditë zie për të vdekurit nga përmbytjet.

Organizata Ndërkombëtare e Kombeve të Bashkuara për Migracionin (IOM) raportoi se rreth 40.000 njerëz janë zhvendosur në qytetet e prekura nga përmbytjet në Libi.

Zëdhënësi i qeverisë së unitetit kombëtar të Libisë, Mohamed Hamude, tha se reshjet ishin nga më të mëdhatë në më shumë se 40 vjet.

Përmbytje në Republikën Demokratike të Kongos

Në provincën Kivu Jugor në lindje të Republikës Demokratike të Kongos (RDK), 438 njerëz vdiqën në përmbytjet e shkaktuara nga shirat e dendur në maj.

Pas përmbytjeve në vend është shpallur zi kombëtare.

Edhe Greqia ishte dëshmitare e  shirave të dendur

Shtatëmbëdhjetë persona kanë humbur jetën në përmbytjet që ndodhën në Greqi si pasojë e reshjeve të shiut që nisën më 5 shtator.

Arsimi në shkollat fillore dhe të mesme u pezullua për shkak të përmbytjeve në rajonin grek të Thesalisë.

Uragane dhe stuhi

Rreth 1,2 milionë njerëz u evakuuan për shkak të përmbytjeve të shkaktuara nga tajfuni Doksuri në provincën Hebej të Kinës veriore në gusht.

Në shtator, shirat e dendur shkaktuan përmbytje në provincën Guangdong në jug të vendit.

Më shumë se një mijë njerëz vdiqën në Malavi për shkak të uraganit “Fredi”, i cili goditi bregdetin juglindor të Afrikës në prill.

Si pasojë e shkatërrimeve të shkaktuara nga ndryshimet klimatike, janë shkatërruar shtëpi, ura, shkolla dhe vende pune, si dhe janë dëmtuar rrugët, linjat e energjisë elektrike dhe toka bujqësore.

Më shumë se gjysmë milioni njerëz në vend duhej të largoheshin nga shtëpitë e tyre.

Në shtetin e Amerikës së Jugut, Peru, 2.500 familje kanë mbetur pa çati mbi kokë për shkak të përmbytjeve të shkaktuara nga uragani tropikal “Jaku” në muajin mars.

Në Japoni, e cila u godit nga tajfuni tropikal Mavar në qershor, i cili u shfaq në Azinë Lindore, një person vdiq dhe dy milionë njerëz u evakuuan përkohësisht.

Shirat e musonit

Përafërsisht 60.000 njerëz u zhvendosën nga përmbytjet e shkaktuara nga shirat e musonit në Mianmar në gusht.

Gjatë së njëjtës periudhë, rreth 700.000 njerëz u bllokuan në Bangladesh për shkak të përmbytjeve dhe rrëshqitjeve të dheut.

Të paktën 1,2 milionë njerëz u prekën nga përmbytjet në rajone të vendit duke përfshirë Koks Bazar, Çatogram, Bandarban dhe Rangamati.

Të paktën 215 njerëz kanë vdekur në fatkeqësitë dhe aksidentet e shkaktuara nga shirat e musonit që filluan në fund të qershorit në Pakistan.

Përmbytjet që ndodhën në prill në Somalinë jugore prekën negativisht 460.000 njerëz.

Kombet e Bashkuara (KB) kanë lëshuar një apel urgjent për ndihmë pas shqetësimeve për një rritje të sëmundjeve epidemike si kolera dhe malaria në rajonin e goditur nga përmbytjet.

Në Somali, gjysmë milioni njerëz u detyruan të linin shtëpitë e tyre për shkak të përmbytjeve të shkaktuara nga shirat e dendur në nëntor.

Përmbytja, e cila ndodhi në qershor, për shkak të shirave të dendur në shtetin indian të Asamit, përmbyti 108 fshatra dhe zhvendosi më shumë se 115.000 njerëz që jetonin në fshatra.

Në Jemen, shirat e dendur dhe përmbytjet zhvendosën më shumë se 9.000 familje në qytetin qendror Marib në mars të këtij viti. 

Foto: Arkivi

 

Поплавите што во април се случија во јужна Сомалија негативно погодија 460.000 луѓе.

Обединетите нации (ОН) упатија итен апел за помош по загриженоста поради порастот на епидемиските болести како колера и маларија во регионот погоден од поплавите.

Во Сомалија половина милион луѓе мораа да ги напуштат своите домови поради поплавите предизвикани од обилните дождови во ноември.

Поплавата, која се случи поради обилните дождови во индиската држава Асам во јуни, поплави 108 села и раселени повеќе од 115.000 луѓе кои живеат во селата.

Во Јемен, обилните дождови и поплавите раселиа повеќе од 9.000 семејства во централниот град Мариб во март. ссм/

фото: архива