Shkup, 1 korrik 2025 (MIA) - Me përforcimin e ekspansionizmit të politikës fiskale, përmes ribalancit të Buxhetit, vazhdimësia e inflacionit do të mbetet edhe në periudhën e ardhshme, tregon Instituti për hulumtime dhe politika ekonomike Fajnans think. Parashikohet që materializimi i sigurt i rrezikut nga mosrealizimi i të ardhurave tatimore me fundin e vitit do të kompensohet me mbirealizimin e shpenzimeve kapitale, duke e mbyllur kështu vitin me deficitin buxhetor të parashikuar ose më të ulët.

Fajnans think në komentin e publikuar sot për ribalancin e Buxhetit riafirmon qëndrimin se rritja e projektuar e të ardhurave tatimore prej 12,6 për qind, përkatësisht më shumë se dyfish më i lartë nga shuma e normës së parashikuar reale e rritjes së PBB-së dhe normës së (rishikuar) të inflacionit, është ambicioze. Në atë drejtim, thekson, flet edhe realizimi i të ardhurave tatimore në pesë muajt e parë të vitit që arrin 37,6 për qind (krahasuar me përqindjen proporcionale të realizimit prej 41,7 për qind), ngjashëm me realizimin te të ardhurat e TVSH-së (36,9 për qind), akcizat (34,4 për qind) dhe taksat e importit (36,6 për qind), ndërsa të cilat, thekson Instituti, paraqesin një pasqyrim të drejtpërdrejtë të pulsit të ekonomisë.

Sipas Fajnans think, megjithatë, vlen të përmendet se të ardhurat jo-tatimore po rriten për 4.2 miliardë denarë, të cilat gjenerohen kryesisht nga rezultati financiar i Bankës Popullore, i siguruar përmes ndryshimeve ligjore në fillim të këtij viti me të cilat u lejua që 85 përqind e rezultatit financiar të Bankës Popullore të paguhej në Buxhetin e shtetit. Kjo rritje e të ardhurave buxhetore ka mundësuar një rritje të shpenzimeve buxhetore, kryesisht në pagat e administratës publike (830 milionë denarë), mallra dhe shërbime (1.8 miliardë denarë) dhe pensione (2.5 miliardë denarë).

Me këtë ristrukturim të shpenzimeve buxhetore Instituti beson se negativisht ndikohet ndaj procesit të konsolidimit fiskal të nisur solid të konsolidimit fiskal.

"Së pari, rritja e shpenzimeve buxhetore që ndikon në konsumin agregat ka potencialin e rrezikshëm për të ruajtur vazhdimësinë e rritjes së çmimeve gjatë gjithë vitit 2025 dhe fillimit të vitit 2026. Është veçanërisht shqetësuese që rritja e kostove të pensioneve u rrit në 16.8 përqind krahasuar me koston në vitin 2024, duke marrë parasysh se rritja prej 14.8 përqind në parashikimin e parë të Buxhetit ishte gjithashtu e lartë", thonë Fajnans think.

Ata na kujtojnë se në komentin e tyre të mëparshëm mbi Propozimin e Buxhetit të vitit 2025, treguan: "Këto dy pika [pagat dhe pensionet] janë veçanërisht të rëndësishme sepse dobësojnë konsolidimin fiskal dhe mbeten një pasqyrim i natyrës ekspansioniste të politikës fiskale dhe për këtë arsye janë një burim themelor i rrezikut të inflacionit në vitin 2025."

"Këto indikacione janë materializuar, pasi inflacioni në pesë muajt e parë të vitit 2025 arriti në 3.7 përqind dhe mbetet shumë persistent, pavarësisht politikës monetare kufizuese dhe masave qeveritare për të ngrirë marzhet dhe çmimet në segmentin ushqimor. Me forcimin e ekspansionizmit të politikës fiskale, përmes ribalancit të buxhetit, persistenca e inflacionit do të mbetet në periudhën e ardhshme", thonë nga Instituti.

Si argument i dytë, ata pohojnë se rritja e normës "mallra dhe shërbime", nga ana tjetër, po rritet me 22.5 përqind krahasuar me performancën e vitit 2024, që është një përshpejtim i ndjeshëm i rritjes që ishte e lartë edhe në projektimin fillestar (14.8 përqind). Duke pasur parasysh se kjo normë nuk është mjaftueshëm transparente dhe përfshin, për shembull, kontratat për punë si një formë kuazi-punësimi në administratën publike, ai fsheh rreziqe, veçanërisht në një vit të zgjedhjeve lokale", thonë nga Fajnans think.

Me ribalancin, shpenzimet kapitale mbahen në një nivel të ngjashëm me parashikimin fillestar nga dhjetori i vitit 2024, por, sipas Institutit, që nga maji 2025, ato janë realizuar vetëm me 22.5 përqind. Prandaj, Fajnans Think parashikon që materializimi i sigurt i rrezikut të mosrealizimit të të ardhurave tatimore deri në fund të vitit do të kompensohet nga mbirealizimi i shpenzimeve kapitale, të cilat do ta mbyllin vitin me deficitin buxhetor të parashikuar - ose më të ulët, thuhet në komentin mbi Propozimin për ndryshime dhe plotësime në Buxhetin për vitin 2025. sa/

foto: Fajnans think