Shkup, 23 prill 2025 (MIA) - Institucioni i Avokatit të Popullit në vendin tonë po ballafaqohet me probleme serioze në funksionimin e tij, ndonëse ka rol themelor në promovimin, afirmimin dhe mbrojtjen e të drejtave dhe lirive të njeriut, u theksua sot në konferencën "Lidhja e politikës dhe praktikës: Forcimi i mbikëqyrjes parlamentare për Promovimin dhe Mbrojtjen e Politikave të Njeriut" të organizuar nga Instituti për Politikat Evropiane-Shkup që u mbajt sot në Kuvend.

“Mungesa e pavarësisë së plotë financiare, organizative dhe funksionale, mungesa e fondeve për realizimin e projekteve dhe promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave të qytetarëve që janë kompetencë e Avokatit të Popullit, mungesa e potencialit të burimeve njerëzore paraqesin një problem serioz që ndikon drejtpërdrejt në cilësinë dhe efikasitetin e punës sonë. Institucioni i Avokatit të Popullit ka një rol themelor në promovimin, afirmimin dhe mbrojtjen e të drejtave dhe lirive të njeriut. Nga ana tjetër, ky rol na ngarkon me përgjegjësi më të madhe për të ndihmuar të gjithë qytetarët në realizimin e të drejtave të tyre në të gjitha bazat në përputhje me Kushtetutën dhe ligjet. Besoj se si institucion jemi në rrugën e duhur në arritjen e këtij qëllimi, gjë që e dëshmojnë shumë raporte, por edhe raporti i fundit i Transparenci Maqedoni, i cili vitin e kaluar e radhiti institucionin e Avokatit të Popullit në vendin e tretë sipas vlerësimit të integritetit, edhe pse personalisht mendoj se ka vend për më shumë punë dhe efikasitet. Shteti si rregullator, është prezent këtu. Mbi të gjitha, Kuvendi si organ përfaqësues dhe legjislativ duhet të sigurojë qasje në të drejta për çdo person përmes sistemit”, tha Avokati i Popullit, duke theksuar se marrëdhënia mes Kuvendit dhe Avokatit të Popullit duhet të forcohet edhe më tej.

Ziberi theksoi se vonesa në miratimin e ndryshimeve në Ligjin për Avokatin e Popullit ua ka hequr drejtpërdrejt mundësinë e aplikimit dhe akreditimit në një organ ndërkombëtar në Kombet e Bashkuara për të marrë statusin A, që, siç tha ai, nënkupton një institucion kombëtar plotësisht të pavarur për mbrojtjen e të drejtave dhe lirive të qytetarëve.

“Diçka që thuajse të gjitha institucionet në rajon, edhe pse të formuara shumë më vonë se ne, e kanë arritur si status. Moszgjedhja e zëvendësve të Avokatit të Popullit, të cilët aktualisht janë shtatë, ndikon drejtpërdrejt në organizimin e punës së institucionit tonë. Moszgjedhja e tyre ndikon edhe në rënien e cilësisë së akteve dhe vendimeve të shqyrtuara nga Avokati i Popullit. “Po shfrytëzoj rastin t’i drejtohem kryetarit të Kuvendit dhe deputetëve që të angazhohen për finalizimin e ndryshimeve në Ligjin për Avokatin e Popullit”, tha Ziberi.

Kryetari i Kuvendit, Afrim Gashi, siguron se mbeten të përkushtuar për rritjen e kapaciteteve, ndërtimin e partneriteteve të qëndrueshme dhe për të vepruar si urë lidhëse mes qytetarëve dhe Qeverisë, e cila, siç tha ai, siguron transparencë dhe llogaridhënie. Ai shprehet i bindur se vetëm me një qasje gjithëpërfshirëse, strategji dhe reforma reale mund të garantohet një jetë më dinjitoze për çdo qytetar, ku të gjithë respektojnë të drejtat e çdo qytetari.

„Parlamenti është shtëpia e parë e çdo qytetari. Në shtëpi, njerëzit duan të ndihen të mbrojtur dhe është përgjegjësia jonë të mbrojmë të drejtat dhe zërin e tyre. Është thelbësore të sigurohet që zëri i tyre të dëgjohet dhe që çdo politikë, çdo ligj dhe çdo vendim të jetë në përputhje me të drejtat e tyre.

Orientimi ynë strategjik drejt Bashkimit Evropian, si dhe sfidat tona në këtë moment kritik të procesit të integrimit, janë një ftesë dhe mundësi e qartë për reflektim, veprim dhe progres në forcimin e rolit mbikëqyrës të dhomës ligjvënëse në garantimin e të drejtave të njeriut. Dhe jo vetëm për hir të procesit integrues, por mbi të gjitha për të rikthyer dinjitetin e Kuvendit dhe besimin e qytetarëve ndaj këtij institucioni. Dhe për të qenë i suksesshëm në këtë rrugë, duhet më shumë se vullnet politik. Duhet institucione më të forta, më profesionale, më efikase, bashkëpunim me shoqërinë civile, përfshirje aktive e organeve ndërkombëtare për të drejtat e njeriut, ndershmëri dhe vetëdije kolektive“, tha Gashi.

Ben Nupnau, zëvendës shef i Delegacionit të Bashkimit Evropian në Maqedoninë e Veriut, theksoi se të drejtat e njeriut nuk janë rastësisht në grupin që do të hapet i pari dhe do të mbyllet i fundit.

“Të drejtat e njeriut me demokraci civile, politike dhe ekonomike sigurojnë që dinjiteti njerëzor të jetë i pari. Legjislacioni duhet të respektohet në një mënyrë më demokratike. Vitet e fundit, përfshirja e komunitetit rom dhe komuniteteve të tjera, është përmirësuar, por mbetet ende për të bërë. Ndërsa vitin e kaluar, në raportin periodik, vendi kishte 205 rekomandime, 193 u mbështetën, duke u angazhuar në respektimin dhe përmbushjen e tyre në katër vitet e ardhshme. Të drejtat e njeriut, kushtet e burgut, zyra e Avokatit të Popullit dhe dy vjet pas shqyrtimit, duhet të prezantohen rezultatet e para. Procesi do të monitorohet, raportohet dhe ndiqet për të parë nëse ka ndonjë përmirësim të situatës. Përgjegjësia, dialogu gjithëpërfshirës janë çelësi për përparimin dhe delegacioni evropian është këtu për të përmirësuar dhe për të ofruar mbështetje për të ndihmuar këtë process”, tha ai.

Nupnau thekson se organizatat joqeveritare duhet të jenë vazhdimisht vëzhgues në drejtim të monitorimit të sjelljes dhe funksionimit të institucioneve.

“Kur nuk ka fonde, kapacitete dhe vullnet politik për të ndryshuar status quo-në, është ende e rëndësishme të vazhdohet puna. Nëse shikoni prapa, do të shihni se ka pasur përparim dhe kjo falë jush dhe punës suaj të palodhshme. Bashkimi Evropian mbetet një mbështetës i të drejtave të njeriut dhe i vendit duke përmirësuar mekanizmat dhe legjislacionin në rrugën e tij drejt BE-së”, tha Nupnau.

Marina Dimovska, Sekretare e Përgjithshme e Kuvendit, theksoi se një sistem efektiv për mbrojtjen e të drejtave të njeriut nuk mund të ekzistojë pa mbikëqyrje parlamentare që është aktive, e informuar dhe e përgjegjshme. Dimovska thekson se mbikëqyrja nuk nënkupton vetëm monitorim të Qeverisë, por, siç tha ajo, kërkon llogari për çdo veprim që prek qytetarët, këmbëngulje për transparencë dhe inkurajim të politikave që respektojnë të drejtat e njeriut.

“Parlamenti, si shtëpi përfaqësuese e qytetarëve, ka një rol thelbësor në sigurimin e transparencës, llogaridhënies dhe përgjegjësisë së pushtetit ekzekutiv. Mbikëqyrja e ushtruar nga Kuvendi nuk është vetëm detyrim kushtetues. Ai është një instrument kyç për mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave dhe lirive të njeriut. Kuvendi ka përgjegjësi jo vetëm të harmonizojë ligjet me normat ndërkombëtare dhe rajonale të të drejtave të njeriut, por edhe të ratifikojë marrëveshjet ndërkombëtare dhe të monitorojë zbatimin e tyre. Nëpërmjet bashkëpunimit me institucionet e tjera, parlamentet mund të jenë një forcë shtytëse për ndryshime reale. Mbikëqyrja parlamentare në këtë kontekst nuk është vetëm mjet, por është edhe obligim për të monitoruar, inkurajuar zbatimin konsekuent të standardeve ndërkombëtare për të drejtat e njeriut”, tha Dimovska.

Foto: MIA