Shkup, 26 qershor 2025 (MIA) - Periudha e verës (korrik-gusht-shtator) pritet të jetë me temperatura mbi mesataren, por edhe me jostabilitet dhe me reshje lokale. Valë të nxehta priten në korrik dhe në gusht, veçanërisht në gjysmën e dytë të muajit, kur do të ketë një rrezik më të madh nga zjarret për shkak të fazës së pjekjes së bimësisë. Sot, temperaturat ditore do të kalojnë 40 gradë, dhe jostabilitet pritet të premten pasdite drejt të shtunës (27/28 qershor). Destabilizim i ri i motit pritet rreth 3 dhe 4 korrikut.

Profesorët Vllado Spiridonov dhe Ivica Milevski nga Fakulteti i Shkencave Natyrore dhe Matematikës në Shkup, në buletinin e fundit të klimës të marrë nga MIA, deklarojnë se në korrik dhe në gusht priten valë periodike të të nxehtit me intensitet të moderuar, më pak ekstreme se në vitin 2024, por edhe një intensifikim të kushteve të thata, veçanërisht në gjysmën e dytë të këtyre dy muajve. Megjithatë, profesorët tregojnë se rreziku i thatësirave intensive do të jetë më i moderuar krahasuar me vitin e kaluar.

“Vera e vitit 2025 tregon sinjale të caktuara sinoptike dhe dinamike që tregojnë kushte të favorshme për zhvillimin e paqëndrueshmërive, në kontrast me karakterin e theksuar të thatë dhe jashtëzakonisht të nxehtë të vitit të kaluar. Konkretisht, rezultatet e disa modeleve meteorologjike tregojnë presion më të ulët mbi Evropën Juglindore dhe presion më të lartë mbi pjesët veriore të kontinentit, gjë që krijon kushte për formimin e një modeli qarkullimi sinoptik-dinamik me ndikim të shtuar të Atlantikut. Nga pikëpamja meteorologjike, kjo nënkupton një probabilitet në rritje të paqëndrueshmërive të verës, pra stuhi të rastit, reshje lokale dhe dinamikë atmosferike. Megjithëse tendenca e temperaturës është 1 deri në 2°C mbi mesataren për sezonin, nuk zbulohen sinjale të qarta të një deficiti të konsiderueshëm të reshjeve, gjë që jep një probabilitet të caktuar që rreziku i thatësirave intensive dhe zjarreve në pyje do të ishte më i moderuar krahasuar me sezonin e kaluar”, theksojnë profesorët.

Dhe sipas parashikimeve nga ECMëF dhe Shërbimi i Ndryshimit Klimatik të Kopernikut (C3S), temperatura mesatare në korrik dhe në gusht mund të jetë 1 deri në 2 °C më e lartë se norma klimatike (1991–2020), veçanërisht në zonat fushore dhe ato urbane. Sasitë e reshjeve do të jenë afër normales, por shpërndarja e tyre do të jetë e pabarabartë. Probabiliteti i fatkeqësive lokale afatshkurtra, por intensive, do të rritet.

Sipas profesorëve Spiridonov dhe Milevski, valët e të nxehtit nuk do të jenë aq të gjata sa vera e kaluar, do të jenë më të shkurtra, por më ekstreme, pra me temperatura më të larta.

“Prandaj, përgatitja e mirë e institucioneve përkatëse shëndetësore është e nevojshme, duke respektuar rekomandimet e punonjësve të shëndetësisë, në aspektin e mbrojtjes nga temperaturat e larta. Është e rëndësishme të theksohet se kushtet e thata dhe valët e të nxehtit mund të çojnë në probleme të tjera, siç janë mungesa e ujit, veçanërisht në zonat bujqësore. Stuhitë lokale, megjithëse nuk pritet të jenë ekstreme dhe në shkallë të gjerë, mund të shkaktojnë probleme të përkohshme. Parashikimet tregojnë për shfaqje të mundshme të përmbytjeve të menjëhershme lokale, me një rrezik në rritje për zonat rurale në rrëzë të shpateve të maleve, por edhe për disa zona urbane. Një rrezik veçanërisht i rritur pritet në fillim të korrikut dhe në gusht, deklarojnë dy profesorët.

Për të minimizuar rreziqet, ata rekomandojnë monitorimin e raporteve dhe paralajmërimeve zyrtare meteorologjike, veçanërisht nga Drejtoria Hidrometeorologjike.

Pritjet janë që në gjysmën e dytë të korrikut dhe gushtit të ketë një rrezik në rritje të zjarreve në zonat pyjore dhe rurale të vendit.

“Duke pasur parasysh temperaturat e larta, reshjet mesatare të shiut dhe lagështinë e reduktuar, kushtet do të jenë të favorshme për përhapjen e zjarreve, veçanërisht në korrik dhe në gusht, kur sezoni i zjarreve është tradicionalisht në kulmin e tij. Përveç faktorëve klimatikë, aktivitetet njerëzore, siç janë zonat bujqësore të braktisura dhe qëndrueshmëria e reduktuar e pyjeve, e rrisin më tej rrezikun. Do të ketë një rrezik të veçantë të zjarreve përgjatë rrugëve që kalojnë nëpër pjesët e ulëta dhe më të thata të vendit, pranë komplekseve pyjore, veçanërisht atyre halore”, citojnë në përmbedhjen e tyre dy profesorët e Fakultetit të Shkencave Natyrore dhe Matematikës.

Profesorët thanë në një deklaratë për MIA-n se vera nuk duhet të shihet ekskluzivisht si një kërcënim klimatik, por edhe si një thirrje për njohje në kohë të rreziqeve, veprim strategjik dhe ndërtim të kapaciteteve të përshtatjes.

“Me një vlerësim të rrezikut të bazuar shkencërisht, bashkëpunim efikas ndërsektorial, si dhe aktivitete parandaluese të koordinuara mirë, ne mund të minimizojmë menjëherë pasojat e ekstremeve klimatike. Kjo do të ndihmonte në aspektet e mëposhtme - mbrojtjen e jetës njerëzore dhe shëndetin publik përmes sistemeve të përgatitura të paralajmërimit të hershëm dhe informacionit publik, zvogëlimin e humbjeve ekonomike, veçanërisht në bujqësi, energji dhe pylltari, forcimin e qëndrueshmërisë institucionale dhe promovimin e njohurive shkencore dhe inovative dhe politikave dhe praktikave të qëndrueshme që do të sigurojnë përshtatje afatgjatë ndaj sfidave klimatike, theksojnë dy profesorët.

Foto: arkivi i MIA-s, printskrin