Bruksel, 28 dhjetor 2024 (MIA) - Kombet e Bashkuara e kanë cilësuar vitin 2024 si "super vit zgjedhor" për faktin se në 12 muajt e fundit, rreth 3,7 miliardë votues kanë pasur mundësinë të drejtohen drejt qendrave të votimit në 72 shtete përreth botës. Me përjashtim të disa proceseve zgjedhore, votimi në zgjedhje u vlerësua si simbol i "forcimit të demokracisë dhe qeverisjes së mirë", por solli edhe forcimin e pozitave të grave në poste përgjegjëse.

Në vitin 2024, banorët e vendeve anëtare të BE-së, përveç zgjedhjeve në nivel kombëtar, rajonal apo lokal, mund të votonin edhe për zgjedhjen e përbërjes së re të Parlamentit Evropian.

Siç pritej, të ashtuquajturat Partitë centriste proevropiane ruajtën shumicën e tyre në Parlamentin Evropian, por në të njëjtën kohë, forcat politike të krahut të djathtë dhe populiste rritën praninë e tyre në shtëpinë e përfaqësuesve të BE-së, duke çuar në atë që shihej si zhvendosje e saj në të djathtë. 

Kështu, bankat e Parlamentit Evropian përfshinin figura të tilla si influencuesi i ekstremit të djathtë me emrin artistik Alvis Perez, lider i partisë nacionaliste dhe euroskeptike spanjolle Ahengu përfundoi (SALF), emri i vërtetë i të cilit është Luis Perez Fernandez, pastaj senzacioni i Jutjubiz, Fidias Panajotu, i cili u zgjodh si eurodeputet i pavarur nga Qiproja, si dhe antivaksistja dhe lidere e partisë nacionaliste proruse dhe populiste të krahut të djathtë S.O.S. Rumania (SOS RO), Diana Jovanoviçi Shoshoaka.

Zgjedhjet evropiane kanë forcuar gjithashtu pozicionin e, siç e kanë quajtur disa të majtë, "miku më i mirë" i ri i kryetares së Komisionit Evropian, Ursula fon der Lajen, kryeministres italiane Xhorxha Meloni, lidere e Patisë nacional-konservatore dhe populiste e djathtë Vëlleziri nga Italia (FDI) dhe Partisë Pan-Evropiane Konservatore dhe Reformiste (ECR). Nga ky pozicion, Meloni arriti të sigurojë për kolegun e tij partiak Rafaele Fito pozicionin me ndikim të zëvendëskryetarit ekzekutiv të Komisionit Evropian për hohezionin dhe reformat dhe Komisionerin Evropian për politikat e kohezionit, zhvillimin rajonal dhe qytetet.

Periudha pas zgjedhjeve evropiane solli konfirmimin e pozicionit të Fon der Lajen në krye të Komisionit Evropian, i cili dominohet nga anëtarët e Partisë Popullore Evropiane të qendrës së djathtë (EPP), një federatë e partive kristiandemokrate dhe liberal-konservatore nga Evropa. Për më tepër, një tjetër anëtare e PPE, Roberta Mecola, u rizgjodh kryetare e Parlamentit Evropian dhe liberalja Kaja Kalas u rizgjodh Përfaqësuese e Lartë e BE-së për Punët e Jashtme dhe Politikën e Sigurisë. Në këtë mënyrë, tre nga katër pozitat më të rëndësishme në BE u plotësuan nga gra.

Krahas tyre, një tjetër grua dominoi zgjedhjet në Evropë. Bëhet fjalë për udhëheqësen e Tubimit kombëtar nacionalist dhe populist francez (RN), Marin Le Pen. Partia e saj fitoi një fitore dërrmuese në zgjedhjet evropiane në Francë në fillim të qershorit, por vetëm falë një marrëveshjeje midis partive nga e majta, qendra dhe e djathta e moderuar, nuk arriti të fitonte shumicën ose të paktën shumicën e deputetëve në zgjedhjet e parakohshme parlamentare franceze të mbajtura më pak se një muaj më vonë.

Pas zgjedhjeve, RN mbeti në opozitë, gjë që, sipas shumë analistëve, e vendos Le Pen në një pozicion më të rehatshëm përpara zgjedhjeve të ardhshme presidenciale në Francë në pranverën e vitit 2027, pas të cilave ajo mund të bëhej banorja e re e Pallatit të Eliseut.

Që suksesi i grave lidere të mos ishte i plotë, u kujdes ish-presidenti amerikan, republikani Donald Tramp, i cili siguroi "të drejtat e banimit" në Shtëpinë e Bardhë në zgjedhjet e nëntorit në SHBA, duke mundur një grua tjetër, kandidaten demokrate për president Kamala Harris. Kundërshtarët vunë në dukje se Tramp "është i mirë me gratë", duke pasur parasysh se ai mundi Hilari Klintonin në zgjedhjet e vitit 2016, por humbi nga Xho Bajden në vitin 2020.

Kthimi i të quajturit në mënyrë sarkastike "Doni Menas" (Doni kërcënimi) në Shtëpinë e Bardhë po ngjall frikën e hakmarrjes nga ana e tij dhe frikën në Evropë se ai mund të "tërheqë SHBA-në nga NATO", të nisë një luftë tregtare me BE-në ose "t'i lërë në dorë" pjesë të Ukrainës presidentin rus Vladimir Putin.

Rritja e grave lidere u konfirmua edhe nga fitoret elektorale në 2024 të presidentes sonë Gordana Siljanovska Davkova dhe kolegeve të saj Klaudia Shajnbaum Pardo në Meksikë, Maja Sandu në Moldavi, Hala Tomasdotir në Islandë, Mirajm Spiteri Debono në Maltë, Hetumbo Nandi-Ndaitva Namibia dhe Hilda Hejn në Ishujt Marshall. Atyre iu bashkuan kryeministret e sapozgjedhura të Islandës, Kristurn Frostadotir, të Tajlandës, Paetongarn Shinavatra dhe të RD Kongos, Xhudith Suminva.

Kështu, aktualisht ka 27 gra presidete të shteteve ose qeverish në mbarë botën, tetë janë guvernatore të përgjithshme që përfaqësojnë kreun zyrtar të shtetit, mbretin britanik Çarls III, në vendet e tyre dhe shtatë të tjera janë anëtare të presidencave ose organeve që kanë rolin e kreut kolektiv të shtetit. mb/

Foto: MIA