Shkup, 8 prill 2025 (MIA) - Në seancën konstituive të trupit ndërministror për koordinim të aktiviteteve kundër korrupsionit, ambasadori i Bashkimit Evropian në vend, Mihalis Rokas, theksoi se korrupsioni është sfidë e madhe për vendin dhe se nevojitet ndryshim i përshpejtuar për arritjen e reformave. Zëvendësambasadorja e SHBA-së Nikoll Varnes theksoi se lufta kundër korrupsionit është thelbësore për zhvillimin ekonomik dhe besimin social. Kreu i Misionit të OSBE-së në Shkup, Kilian Vall, tha se transparenca dhe zbatimi i ligjit janë çelësi për luftë të suksesshme kundër korrupsionit.

Rokasi theksoi se lufta kundër korrupsionit është thelbësore për përparimin drejt Evropës dhe se nevojitet ndryshim i përshpejtuar për të arritur reformat e përcaktuara.

"Korrupsioni vazhdon të jetë sfidë, ajo depërton thellë në poret e shoqërisë dhe qytetarëve. Ne gjithashtu kemi angazhime për të luftuar korrupsionin, i cili është progres në rrugën drejt Evropës. Qeveritë e mëparshme gjithashtu kanë luftuar korrupsionin, megjithatë, kjo është detyra e të gjithë shoqërisë. Çdo institucion, çdo qytetar ka rolin e vet. Reformat kërkojnë ndryshim në strukturën mendore brenda institucioneve, brenda sistemit ligjor, si dhe në strukturën mendore të individëve", tha Rokas.

Ambasadori Rokas vuri në dukje se Komisioni Evropian ka dhënë rekomandime në raportin e vendit, sundimin e ligjit dhe Këshillin Gjyqësor, të cilat janë përfshirë në Agjendën e reformave. Ai theksoi se agjenda jo vetëm që identifikon afate dhe qëllime specifike, por edhe mjetet financiare janë të nevojshme për të përmbushur planin në rrugën drejt Evropës.

"Ne kemi nevojë për më shumë përparim për të forcuar sundimin e ligjit dhe për të futur baza të reja ligjore siç është Kodi i ri Penal, të gjitha këto janë thelbësore. Shohim shenja inkurajuese veprimi të ndërmarra në lidhje me procedurat hetimore, arrestimet dhe aktgjykimet. Gjithashtu në konfiskimin e pasurisë së përfituar në mënyrë të paligjshme. Por është e rëndësishme që gjykatat, organet gjyqësore dhe policia të marrin përgjegjësitë e tyre, ndërsa autoritetet gjyqësore duhet të financohen në mënyrë adekuate për këtë. Buxheti i shtetit duhet të përfshijë edhe mjetet financiare të cilat janë parashikuar tashmë në akte të caktuara ligjore dhe me këtë duhet të përfshihen edhe në Axhendën reformuese", tha ai.

Sipas tij, gjyqësori i pavarur dhe organet rregullatore gjithashtu kërkojnë mbikëqyrje që mund të sigurohet përmes pavarësisë financiare në një kornizë globale.

"Pavarësia e gjyqësorit mund të garantohet jo vetëm nëpërmjet pavarësisë financiare, e cila do të ngulitet në kuadrin strukturor, por edhe nga mungesa e shpërdorimit të detyrave zyrtare.Aktorët duhet të ndalojnë ndërhyrjen në punën e gjykatave dhe organeve gjyqësore, edhe atë jo për qëllime politike", theksoi Rokasi.

Nikoll Varnes, zëvendës ambasadore e Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Republikën e Maqedonisë së Veriut, theksoi se ky organ ndërministror nuk është vetëm i rëndësishëm, por thelbësor.

"Lufta kundër korrupsionit është faktor që përcakton zhvillimin e ekonomisë, besimin social dhe konkurrencën e vendit në skenën globale. Ky trup ndërsektorial nuk është vetëm i rëndësishëm, por edhe thelbësor. Të mos lejojmë që ryshfeti të përcaktojë kontratat, e gjithë kjo të bazohet në merita. Rritja ekonomike bazohet në besimin në institucionet, sundimin e ligjit dhe shpërndarjen e barabartë të roleve", tha ajo.

Varnes theksoi se sistemi joefikas i drejtësisë dhe zgjidhja e ngadaltë e çështjeve gjyqësore erodojnë besimin. Sipas saj, forcimi i gjyqësorit kërkon reforma, aktivitete dhe mbi të gjitha vullnet politik.

"Ky organ ndërsektorial ka mundësinë dhe përgjegjësinë për të çuar përpara reformat reale, të cilat do të forcojnë llogaridhënien dhe do të rrisin transparencën dhe efikasitetin e organeve gjyqësore. Këto nuk janë vetëm vendime ligjore ose qeveritare, por ka të bëjë me gjenerimin e vendeve të punës, rritjen e pagave dhe rritjen e ekonomisë në Maqedoninë e Veriut", tha ajo.

Varnes konstatoi se pa vullnet politik, joefikasiteti do të pengonte përparimin dhe se duhej punë e përbashkët e vështirë për arritjen e ndryshime të mirëfillta.

Kilian Vall, kreu i Misionit të OSBE-së në Shkup, theksoi se duhet të bëjmë përparim në luftën kundër korrupsionit dhe transparencës dhe se kjo duhet të bazohet në tri shtylla - zbatimi i ligjeve, arsimi, bashkëpunimi dhe koordinimi.

Val theksoi se Komisioni Shtetëror për Parandalimin e Korrupsionit prezantoi rezultatet paraprake të zbatimit të strategjisë kombëtare kundër korrupsionit, e cila tregon se vetëm 18 për qind e aktiviteteve të planifikuara për vitin 2024 janë përmbushur, gjë që, tha ai, është shqetësuese.

"Forcimi i kapaciteteve institucionale, partneritetet midis palëve të interesuara përkatëse dhe mbikëqyrja më rigoroze e punës së Kuvendit do të kontribuojë në përmirësimin e këtyre rezultateve," tha ai.

Vall konkludoi se misioni i OSBE-së synon të angazhojë institucionet për të bërë politikë të integritetit, për të forcuar punësimin bazuar në merita dhe kompetenca dhe për të vendosur standardet më të larta të punësimit. Ai theksoi se misioni do të mbështesë bashkëpunimin ndërsektorial midis organeve qeveritare dhe gjyqësore dhe do të mbështesë vendimmarrjen në mënyrë që të rikthehet besimi në institucionet shtetërore.

"Do të ndihmojmë Qeverinë në luftën kundër krimit financiar dhe forcimin e mekanizmave për sekuestrimin e pasurisë së përfituar në mënyrë të paligjshme. Bashkëpunimi ynë është së bashku me Strategjinë Kombëtare dhe detyrimet e saj ndërkombëtare me qëllim forcimin e përpjekjeve të tyre për të luftuar korrupsionin dhe për të forcuar instrumentet financiare", tha ai.

Ai arriti në konkluzionin se kjo do të forconte elasticitetin institucional, do të nxiste transparencën dhe do të mundësonte sundimin e së drejtës.

Në Qeveri sot u formua organi ndërministror për koordinimin e aktiviteteve kundër korrupsionit, i cili ka përgjegjësinë për të vendosur koordinimin midis të gjitha institucioneve kryesore kundër korrupsionit.

Sipas kryeministrit Hristijan Mickoski, ky organ paraqet një hap përpara në përpjekjen për të krijuar sistem funksional dhe të sinkronizuar që do të ndalë korrupsionin. Në seancë konstituive, ai theksoi se ky organ nuk do të jetë thjesht një konstruksion tjetër administrativ.

Zëvendëskryeministri për qeverisje të mirë dhe transparencë, Arben Fetai, i cili kryeson organin ndërsektorial, shtoi se ky organ ndërministror jo vetëm që do të jetë një forum për diskutim dhe debat, por do të bëhet një mekanizëm për presion të veçantë për zbatimin e ligjeve dhe strategjive kundër korrupsionit. ls/

Foto: Qeveri