Bruksel, 11 maj 2024 (MIA) - Njoftimi i kryetares së Komisionit Evropian, Ursula fon der Lajen, se në përbërjen e ardhshme të europarlamentit nuk përjashton ndonjë bashkëpunim me grupin e djathtë Konservatorët dhe Reformistët Evropianë (ECR), shkaktoi reagime të stuhishme nga socialdemokratët, liberalët dhe të gjelbërt, të cilët kanë vënë në dyshim mbështetjen e tyre për rizgjedhjen e saj në detyrë nëse ajo vendos të bashkëpunojë me të djathtën.

Grupi i Konservatorëve dhe Reformistëve Evropianë (ECR), i cili përbëhet nga parti nacional-konservatore, të djathta, nacionaliste, populiste të djathta dhe euroskeptike të udhëhequra nga Vëllezërit e Italisë (FDI) të kryeministrit italian Xhorxha Meloni dhe partisë polake Drjetësi dhe Barazi (PiS) Jaroslav Kaçinjski, gjatë sundimit të së cilës Polonia u vu nën sanksionet e BE-së për shkeljen e parimeve të shtetit të së drejtës, pavarësisë së gjyqësorit dhe respektimit të të drejtave themelore. Përveç kësaj, edhe partia Fidesz e kryeministrit hungarez Viktor Orban, e cila u përjashtua nga Partia Popullore Evropiane (EPP) e Fon der Lajenit, gjithashtu ka shpallur interes për t'iu bashkuar EPP-së, për shkak të mosrespektimit të vlerave të Bashkimi.

Megjithatë, sipas Fon der Lajenit, bashkëpunimi me ECR-në do të ishte i mundur, në varësi të përbërjes së grupit.

“Kjo varet shumë nga përbërja e Parlamentit dhe kush është në cilin grup. Është parlamenti ai që krijon shumicën“, shtoi fon der Lajen.

Shumica aktuale në Parlamentin Evropian, siç raporton korrespondenti i MIA-s nga Brukseli, përbëhet nga qendra e djathtë EPP, e cila bashkon partitë kristiandemokrate dhe të moderuara konservatore, Aleancën Socialdemokrate Progresive të Socialistëve dhe Demokratëve (SD) dhe grupit liberal “Ta rinovojmë Evropën”, por shumë shpesh ka marrë mbështetje edhe nga të Gjelbërit për aktet kryesore ligjore. 

Kjo shumicë pritet të jetë vendimtare në rizgjedhjen eventuale të fon der Lajenit dhe në punën e mëtejshme të PE-së, por ekspertët nuk përjashtojnë mundësinë e krijimit të një "shumicë bllokuese" ad hoc në të djathtë të përbërë nga EPP, ECR dhe grupi i ekstremit të djathtë dhe nacionalist Identiteti dhe Demokracia (ID), i udhëhequr nga Asambleja Kombëtare Franceze (RN) e Marin Le Pen, në veçanti për të bllokuar disa legjislacione mjedisore ose progresive, siç ishte rasti me Projektligjin për Restaurimin e Natyrës .

Në kundërshtimin e tyre ndaj bashkëpunimit me të djathtën ishin veçanërisht të ashpër socialdemokratët, të cilët thanë se "nuk do të ulen në tryezën e bisedimeve" me ECR dhe ID.

“Ne kurrë nuk do të bashkëpunojmë dhe as do të bëjmë koalicion me të djathtën ekstreme! Kjo do të thotë gjithashtu: Asnjë bashkëpunim apo aleancë me ECR-në ose ID-në në Parlamentin Evropian”, thuhet në Deklaratën e nënshkruar më 4 maj nga liderët e të gjitha partive anëtare të Partisë Socialiste Evropiane (PES), e cila aktualisht është forca dominuese brenda SD-së, me 128 nga gjithsej 140 eurodeputetë të grupit të socialdemokratëve.

PES gjithashtu kërkoi nga të gjitha partitë e shumicës aktuale në "deklaratat e tyre partiake" që të shprehin të njëjtin përkushtim "formal dhe të qartë" për mosbashkëpunim me ECR-në dhe ID-në.

Kundër çdo marrëveshjeje apo bashkëpunimi me të djathtën ekstreme është shprehur edhe një nga tre kandidatet kryesore të partisë liberale “Rinovo Europe” për zgjedhjet europiane, Valeri Ajer, e cila vjen nga radhët e partisë Rilindja (RE) të presidentit francez Emanuel Makron.

 Sipas Ajer, nëse fon der Lajen dëshiron të jetë përsëri presidente e Komisionit Evropian, ajo duhet të dijë se "ajo nuk duhet të ketë marrëdhënie dhe të mos negociojë me ECR-në". Ajer shtoi gjithashtu se ndryshe nga PPE-ja, ata e konsiderojnë kryeministren italiane Meloni të ekstremit të djathtë.

Si socialdemokratët ashtu edhe liberalët shpresojnë se PPE-ja do të vendosë të mbajë "shumicën tradicionale pro-evropiane" aktuale në Parlamentin Europian, në kushtet kur nga radhët e së djathtës vijnë idetë për formimin e shumicës së re nga "e djathta drejt partisë të qendrës”.

Në kushtet e rezultateve më të dobëta të pritshme zgjedhore të Liberalëve dhe të Gjelbërve, ata shfaqin interes për t'iu bashkuar një "shumicë pro-evropiane", duke shpallur gatishmërinë e tyre për të mbështetur rizgjedhjen e fon der Lajenit si kryetare e KE-së, nëse ajo mbetet në përputhje me agjendën ambicioze të klimës dhe braktis idenë e bashkëpunimit me ECR-në.

"Ju jeni i sigurt se nëse ECR-ja është në grup, jo vetëm që nuk do t'i bashkohemi një mazhorance të tillë, por do të bëjmë presion edhe mbi grupet e tjera që të bëjnë të njëjtën gjë", tha kandidati kryesor i të Gjelbërve për zgjedhjet evropiane, Teri Rejntke, i cili është gjithashtu dhe bashkëkryetar i grupit parlamentar të gjelbër në Parlamentin Evropian.

Eurodeputeti gjerman Daniel Kaspari, i cili është një nga liderët në PE të partisë mëmë të fon der Lajenit, Bashkimit Kristiano-Demokrat (CDU), pranoi se shumica e anëtarëve të PPE-së preferojnë vazhdimin e bashkëpunimit aktual me socialdemokratët dhe liberalët.

Megjithatë, sipas tij, ai bashkëpunim duhet të bazohet në një “paketë reale” që do të pranonte se PPE-ja është grupi më i fortë dhe që “të reflektohej në përmbajtjen e kompromiseve” mes partnerëve të ardhshëm.

Gjatë zgjedhjes së fon der Lajenit në krye të KE-së në vitin 2019, ajo "kaloi" me një shumicë prej vetëm nëntë votash, falë mbështetjes së deputetëve të Lëvizjes populiste italiane "Pesë Yjet" (M5S), e cila nuk është anëtare e asnjë grupi, megjithëse shumica e atëhershme e PPE, SD dhe Liberalëve ishte shumë më e madhe se sa pritej pas zgjedhjeve të qershorit të këtij viti.

Në kushte të tilla, sipas Kasparit, EPP-ja duhet të "të jetë e hapur ndaj alternativave" për të siguruar një shumicë me mbështetjen e disa partive "më të moderuara" anëtare të ECR-së, si FDI-ja e Melonit ose Partia Demokratike e Qytetarëve Çeke (ODS).

Mah, koalicioni i të cilit është anëtar i grupit Identitet dhe Demokraci (ID), tha se do të përpiqen të formojnë një grup të fortë në përbërjen e ardhshme të PE-së, të cilin "askush nuk do të mund ta injorojë më". "Kështu, ata që janë të interesuar të bëhen komisionerë evropianë do të duhet të flasin me ne," tha Mah.

Gjatë promovimit të kandidaturës së saj për rizgjedhje në postin e presidentit të KE-së më 21 shkurt, Fon der Lajen theksoi se është e gatshme të bashkëpunojë me çdo forcë që respekton tre "vijat e kuqe" - të jetë pro-evropiane, pro- ukrainase dhe të respektojnë parimin e sundimit të ligjit.

Në një rast tjetër, megjithatë, ajo ka theksuar se ende mbetet për t'u parë se si do të jetë balanca e fuqive në Parlamentin Evropian dhe nuk ka përjashtuar mundësinë që disa parti anëtare të ECR-së t'i bashkohen radhëve të PPE-së. 

Foto: Arkivi i MIA-s