Bruksel, 5 nëntor 2025 (MIA) - Autoritetet maqedonase vazhduan të punojnë në sinjalistikën për sundimin e ligjit, reformën e administratës publike dhe funksionimin e institucioneve demokratike, si dhe Planin e Veprimit për Mbrojtjen e Minoriteteve, por është e rëndësishme që vendi të përparojë dhe të finalizojë të gjithë punën përgatitore që lidhet me kriteret për hapjen e Grup-kapitullit "Vlerat Thelbësore".

Kjo citohet në Raportin e Komisionit Evropian mbi progresin e Maqedonisë në rrugën evropiane për vitin 2025, të publikuar dje.

Dokumenti thekson se pas Konferencës së parë Ndërqeveritare mbi Negociatat e Anëtarësimit më 19 korrik 2022, Komisioni menjëherë filloi procesin e shqyrtimit, i cili përfundoi në dhjetor të vitit 2023 dhe të gjitha raportet nga analiza e gjashtë grup-kapitujve iu paraqitën Këshillit Evropian.

“Këshilli i përcaktoi Maqedonisë së Veriut kushtet për hapjen e negociatave të anëtarësimit në kuadër të Grup-kapitullit 1 (Vlerat Thelbësore), pasi të jenë miratuar ndryshimet kushtetuese. Në përgjigje, në dhjetor 2023, autoritetet e Maqedonisë së Veriut miratuan sinjalistikën për sundimin e ligjit dhe reformën e administratës publike”, citohet në raport.

Ai thekson më tej se vendi mban marrëdhënie të mira me vendet e tjera në zgjerim dhe ka vazhduar pjesëmarrjen e tij në nismat rajonale. Dokumenti shton se marrëveshjet ekzistuese dypalëshe me vendet fqinje, përfshirë Marrëveshjen e Prespës me Greqinë dhe Marrëveshjen e Miqësisë, Fqinjësisë së Mirë dhe Bashkëpunimit me Bullgarinë, duhet të zbatohen me mirëbesim nga të gjitha palët.

“Maqedonia e Veriut ka ruajtur përputhjen e saj të plotë me politikën e përbashkët të jashtme dhe të sigurisë të BE-së, përfshirë edhe luftën agresive të Rusisë kundër Ukrainës, duke dërguar një sinjal të fortë të zgjedhjes së saj strategjike për t'u bashkuar me BE-në dhe duke demonstruar veten si një partner i besueshëm”, citohet në dokument.

 Komisioni Evropian gjithashtu thekson se vendi është angazhuar në mënyrë aktive në Planin e ri të Rritjes së Ballkanit Perëndimor dhe ka filluar zbatimin e katër shtyllave të planit për integrimin gradual në tregun e vetëm të BE-së, integrimin ekonomik rajonal, reformat themelore dhe rritjen e mbështetjes financiare. 

“Brenda kuadrit të Programit të Reformës dhe Zhvillimit, një instrument i BE-së i bazuar në performancë që mbështet procesin e pranimit në BE, vendi miratoi Agjendën e tij të Reformës, e cila mbulon reformat në fushat e: qeverisjes, reformës së administratës publike dhe menaxhimit të financave publike; tranzicionit të gjelbër dhe digjital; kapitalit njerëzor; zhvillimit të sektorit privat dhe mjedisit të biznesit; dhe të drejtave themelore dhe sundimit të ligjit”, thekson Raporti.

Lidhur me respektimin e parimeve demokratike, vihet re se legjislacioni zgjedhor maqedonas ofron një kornizë të përshtatshme për mbajtjen e zgjedhjeve demokratike dhe Kodi Zgjedhor u ndryshua në mars të vitit 2024, por se nuk është bërë asnjë përparim në rekomandimet e mbetura të OSBE/ODIHR dhe Komisionit të Venedikut.

Parlamenti ushtron kompetencat e tij në një mënyrë përgjithësisht efektive. Megjithatë, polarizimi politik në Parlament ka vazhduar, duke vonuar miratimin e reformave të rëndësishme dhe disa emërimeve të shumëpritura, vlerësohet në Raport dhe rekomandohet që Kuvendi të kufizojë përdorimin e procedurave të shkurtuara për miratimin e ligjeve.

Në dokument theksohet se nevojiten "hapa të qëndrueshëm dhe vendimtarë" për të përshpejtuar zbatimin e të gjitha reformave të lidhura me BE-në, përtej atyre në Agjendën e Reformës dhe për të ecur përpara në procesin e negociatave të pranimit në BE.

“Institucionet përgjegjëse për procesin e integrimit në BE janë në vend. Maqedonia e Veriut duhet të vazhdojë të forcojë strukturat e saj negociuese me BE-në dhe të arrijë koordinim të shëndoshë midis ministrive të linjës dhe institucioneve, duke zhvilluar më tej ekspertizën në lidhje me legjislacionin e BE-së në administratën publike”, shtohet në Raport.

Komisioni Evropian vlerëson gjithashtu se pavarësisht njëfarë progresi, një reformë gjithëpërfshirëse e vetëqeverisjes lokale është ende urgjentisht e nevojshme dhe dialogu midis niveleve të ndryshme të qeverisjes duhet të forcohet.

“Marrëdhëniet ndëretnike mbetën të qëndrueshme dhe Marrëveshja Kornizë e Ohrit vazhdoi të zbatohet. Organizatat e shoqërisë civile në Maqedoninë e Veriut në përgjithësi veprojnë në një mjedis përgjithësisht të favorshëm. Qeveria miratoi një vendim për të emëruar anëtarët e Këshillit për Bashkëpunim midis Qeverisë dhe Shoqërisë Civile. Ky zhvillim çoi në riaktivizimin e shumëpritur të Këshillit, në përputhje me rekomandimet e Komisionit”, citohet në dokument, duke theksuar se nevojiten ndryshime në kornizat aktuale ligjore dhe financiare për të siguruar financim publik transparent të organizatave të shoqërisë civile.

Raporti përkujton se vendi, për të dytin vit radhazi, është përfshirë edhe në Raportin e Komisionit Evropian për Sundimin e Ligjit për vitin 2025, i cili thekson nevojën për të miratuar një Ligj të ri për Procedurën Civile në përputhje me standardet evropiane, për të përshpejtuar reformat gjyqësore, si dhe për të forcuar Këshillin Gjyqësor dhe për të parandaluar dhe luftuar korrupsionin, i cili është "një çështje shqetësuese serioze".

“Korniza ligjore për të drejtat themelore është pjesërisht në përputhje me legjislacionin e BE-së dhe standardet evropiane. Vendi vazhdon të përmbushë detyrimet e tij të përgjithshme mbi të drejtat themelore, por legjislacioni duhet të zbatohet në mënyrë sistematike”, citohet në dokument, dhe rekomandon përmirësimin e kushteve në burgje, forcimin e financimit për Avokatin e Popullit dhe Komisionin për Parandalimin dhe Mbrojtjen nga Diskriminimi, dhe ofrimin e mbështetjes së duhur për kategoritë e cenueshme të fëmijëve, kryesisht viktimat e dhunës, romët dhe fëmijët me aftësi të kufizuara.

KE-ja arrin në përfundimin se është bërë njëfarë progresi në fushën e lirisë së shprehjes me Ligjin për Median, por se korniza ligjore në këtë fushë nuk është ende plotësisht në përputhje me legjislacionin e BE-së dhe mbeten sfida në lidhje me transparencën e pronësisë së medias.

 Raporti, ndër të tjera, rekomandon përafrimin e kuadrit ligjor që rregullon median me legjislacionin e BE-së dhe standardet evropiane, futjen e rregullave për mbrojtjen e të drejtave të pronësisë intelektuale, reformimin e shërbimit publik të transmetimit dhe vazhdimin e adresimit të të gjitha kërcënimeve dhe akteve të dhunës kundër gazetarëve.  

"Maqedonia e Veriut ka një nivel të mirë përgatitjeje në fushën e politikës së përbashkët të jashtme, të sigurisë dhe atë të mbrojtjes. Është arritur përparim i mirë, pasi vendi ruan rekordin e tij të pajtueshmërisë së plotë me deklaratat përkatëse të Përfaqësuesve të Lartë në emër të BE-së dhe vendimet përkatëse të Këshillit, duke përfshirë masat kufizuese të BE-së në lidhje me luftën agresive të Rusisë kundër Ukrainës. Maqedonia e Veriut ka vazhduar të marrë pjesë në misionet dhe operacionet e BE-së për menaxhimin e krizave. Në nëntor të vitit 2024, vendi nënshkroi një Partneritet Sigurie dhe Mbrojtjeje me BE-në”, citohet në Raport. 

 Foto: Arkivi i MIA-s