27 mars 2024

Bi-Bi-Si

Presidenti amerikan Xho Bajden dhe bashkëpunëtorët e tij për javë të tëra kanë humbur durimin me mënyrën se si Izraeli po e drejton luftën në Rripin e Gazës.

Nga java në javë, ata intensifikuan porositë e tyre për të shprehur pakënaqësinë e tyre ndaj Izraelit dhe më gjerë në botë.

Vendimi i Amerikës për të votuar për rezolutën më të fundit të Këshillit të Sigurisë së Kombeve të Bashkuara për armëpushim urgjent tregon se Bajdeni ka vendosur - fjalët e forta nuk mjaftojnë.

Izraeli ka mbetur pa mbrojtje diplomatike kur bëhet fjalë për luftën dhe ky është një hap i rëndësishëm.

Pozicioni i Amerikës tregon gjithashtu thellësinë e hendekut që është hapur mes Shtëpisë së Bardhë dhe kryeministrit izraelit Benjamin Netanjahu.

Netanjahu iu përgjigj vendimit të aleatit më të rëndësishëm të Izraelit.

Ai e dënoi vendimin e SHBA-së për të mos përdorur veton, duke thënë se ai dëmtoi përpjekjet e luftës dhe përpjekjet për të liruar pengjet e marra nga Hamasi më 7 tetor të vitit të kaluar.

Bajdeni dhe përfaqësuesit e tij të lartë mund t'i kuptojnë ato komente si shprehje të mosmirënjohjes së plotë të Izraelit.

Bajdeni është thellësisht i lidhur me Izraelin, e quan veten sionist dhe popullit izraelit ia ka ofruar mbështetje emocionale si dhe të gjithë ndihmën ushtarake dhe diplomatike që i nevojitet vendit të tyre që nga 7 tetori i vitit të kaluar.

Ai kërkon lirimin e pengjeve, si dhe shkatërrimin e Hamasit si forcë ushtarake. 

Por, Bajdeni dëshiron që Izraeli ta bëjë këtë, siç tha, "në mënyrë të duhur". 

Në javët e para shkatërruese të luftës, Bajdeni paralajmëroi Izraelin të mos verbohej nga zemërimi, siç ishte Amerika pas sulmeve të Al Kaedës të 11 shtatorit të vitit 2001.

Presidenti amerikan udhëtoi në Izrael, ngushëlloi familjet e viktimave të sulmeve të Hamasit dhe madje përqafoi Netanjahun, me të cilin kurrë nuk ka pasur marrëdhënie të lehta.

Bajdeni dhe sekretari i tij i shtetit Entoni Blinken i cili ka vizituar Izraelin gjashtë herë që nga 7 tetori i kanë thënë vazhdimisht Izraelit të respektojë ligjin ndërkombëtar humanitar i cili përfshin detyrimin për të mbrojtur civilët.

Në fillim të luftës, ndërsa po përgatiteshin ato paralajmërimet e para amerikane, Netanjahu u premtoi izraelitëve atë siç e quajti "hakmarrjen e fuqishme".

Që atëherë, më shumë se 30.000 palestinezë, kryesisht civilë, janë vrarë nga armët e furnizuara kryesisht nga SHBA-ja.

Me Gazën në rrënoja, urinë e civilëve palestinezë dhe parashikimet e shumë viktimave në ofensivën izraelite në Rafah në Gazën jugore, duket se Bajdeni është ngopur me injorimin e këshillave të tij.

Izraeli pohon se respekton ligjet e luftës dhe mohon se po bllokon ndihmën humanitare për banorët e Gazës.

Por, provat janë grumbulluar se izraelitët nuk po thonë të vërtetën dhe fëmijët po vdesin nga uria, edhe pse janë pranë furnizimeve të mëdha ushqimore në Izrael dhe Egjipt.

Amerikanët dhe pjesa tjetër e botës mund të shihnin provat e paraqitura nga KB-ja dhe agjencitë e ndihmës se Gaza është në prag të urisë.

Ushtria e SHBA-së po hedhë poshtë ndihmën nga ajri dhe po ndërton një port të përkohshëm përtej Atlantikut, në mënyrë që furnizimet të arrijnë në Gazë nga deti, ndërsa Izraeli po lejon vetëm sasi të vogla përmes portit të Ashdod, një terminal modern kontejnerësh vetëm gjysmë ore me makinë në veri të Gazës. 

Vendimi për të mos vënë veto ndaj rezolutës së armëpushimit gjatë muajit të shenjtë mysliman të Ramazanit është gjithashtu një përpjekje e amerikanëve për të shmangur akuzat se ata mundësuan veprimet e Izraelit.

Vendimi erdhi pasi Netanjahu kundërshtoi me forcë planet e administratës së Bajdenit për të gjetur një rrugëdalje nga kriza më e keqe e Lindjes së Mesme ndër dekada.

Amerikanët po përpiqen të tregojnë se ka kufij kur bëhet fjalë për mosndëshkimin e Izraelit nga presioni ndërkombëtar.

Rezolutat e Këshillit të Sigurisë përgjithësisht konsiderohen se kanë fuqinë e së drejtës ndërkombëtare.

Izraeli tani duhet të vendos nëse do t'i bindet rezolutës e cila u mirëprit nga Hamasi dhe përfaqësuesi palestinez në KB.

Qeveria e koalicionit të Netanjahut mbështetet në mbështetjen e ekstremistëve ultranacionalistë hebrenj.

Ata do ta nxisin atë të injorojë rezolutën. Nëse e bën këtë, SHBA do të duhet të përgjigjet.

Nëse fjalët nuk mjaftojnë tashmë, fuqia më e madhe në dispozicion të Bajdenit është të kontrollojë transportin ajror të armëve në Izrael, dhjetëra fluturime të aeroplanëve të mëdhenj transportues që mbajnë municionet që Izraeli përdor në luftë, si dhe atë që do t'i duhet për të vazhduar planin e tij për të zgjeruar luftën tokësore të Rafahs.

Aleanca amerikano-izraelite është e thellë – në vitin 1948, presidenti Hari Truman njohu pavarësinë e Izraelit 11 minuta pasi u shpall – por ndonjëherë është jofunksionale.

Krizat ndodhin kur Izraeli sfidon dëshirat e presidentëve amerikanë dhe dëmton atë që ata i shohin si interesa të SHBA-së.

Kjo nuk është hera e parë që Benjamin Netanjahu zemëron “kostumet” në Shtëpinë e Bardhë.

Ai e ka bërë këtë pothuajse rregullisht që kur u bë për herë të parë kryeministër i Izraelit në vitin 1996.

Por, sfida e tij ndaj SHBA-së asnjëherë nuk ka qenë kaq e gjatë apo e hidhur dhe asnjë krizë në aleancën e gjatë SHBA-Izrael nuk ka qenë kaq serioze si ajo që u zhvillua gjatë luftës gati gjashtëmujore në Gazë. 

Xheremi Bouen - redaktor i Bi-Bi-Si-së