Shkup, 12 tetor 2025 (MIA)

Neda Dimova Prokiq

Ambasadori i ri suedez në vend, Ola Sulstrom, në një intervistë për MIA-n, thotë se përparësia e tij e parë do të jetë thellimi i partneritetit politik midis dy vendeve. Ai siguron se Suedia do të vazhdojë të qëndrojë pas Maqedonisë së Veriut në anëtarësimin në Union.

„Angazhimi i Suedisë për zgjerimin e BE-së ka qenë gjithmonë dhe mbetet i fortë si shkëmbi. Ne do të vazhdojmë të qëndrojmë pas Maqedonisë së Veriut dhe të gjitha vendeve kandidate që duan të anëtarësohen në Union dhe të përmbushin kriteret e Kopenhagës. Besoj se anëtarësimi në Union do të ishte me interes të madh jo vetëm për Maqedoninë e Veriut, por edhe për BE-në, duke përfshirë vendet fqinje, si dhe shtetet anëtare më të largëta, siç është Suedia, thotë ambasadori i ri suedez në intervistën e tij të parë që nga marrja e detyrës.

Ambasadori Sulstrom shpreh shpresën se do të ketë përparim në vitet e ardhshme. “Përshtypja ime nga diskutimet këtu në Shkup është se kjo është ajo që shumica e njerëzve, veçanërisht të rinjtë, duan. Për të mbështetur këtë angazhim, ne do të vazhdojmë mbështetjen tonë të fortë dypalëshe për përpjekjet e reformave që lidhen me BE-në. Në fakt, qëllimi kryesor i bashkëpunimit suedez për reforma me Maqedoninë e Veriut është pikërisht ky - të ndihmojë vendin në procesin e integrimit dhe pranimit në BE përmes mbështetjes financiare dhe teknike për institucionet për të përmbushur kriteret e Kopenhagës”, thekson ambasadori.

Sulstrom gjithashtu renditi forcimin e bashkëpunimit ekonomik si një përparësi kryesore gjatë mandatit të tij. Ai thotë se kjo është një fushë në të cilën Ambasada do të përpiqet të forcojë më tej angazhimin e saj.

“Jemi shumë të emocionuar që Wizz Air do të fillojë fluturime direkte nga Shkupi në Aeroportin Arlanda të Stokholmit në fund të tetorit. Kjo është një mundësi fantastike dhe do të ndihmojë në nxitjen e turizmit, biznesit dhe kontakteve të mëtejshme midis njerëzve. Ne tashmë kemi fluturime direkte për në Geteborg dhe Malmo, kështu që tani të tre qytetet kryesore suedeze janë të lidhura me Shkupin”, theksoi Sulstrom. Ambasadori Sulstrom më parë ka pasur pozicione në Misionin Suedez në Bruksel, në Misionin e Kombeve të Bashkuara në Nju-Jork, si dhe pozicione në Ministrinë e Punëve të Jashtme të Suedisë.

Ambasador Sulstrom, ju morët detyrat tuaja si Ambasador i Suedisë në vend këtë muaj. Ju udhëtuat për në Shkup me familjen tuaj. Cilat janë përshtypjet tuaja të para?

Unë dhe familja ime udhëtuam nga Suedia për në Shkup në gusht - me makinë dhe traget përtej Detit Baltik nga Stokholmi në Gdansk në Poloni, ku gruaja ime ka të afërm, dhe pastaj vazhduam përmes Polonisë, Sllovakisë, Hungarisë dhe Serbisë, përpara se më në fund të kalonim kufirin me Maqedoninë e Veriut. Udhëtimi ishte një aventurë argëtuese për të gjithë familjen dhe një mënyrë e shkëlqyer për të përgatitur fëmijët për shtëpinë dhe jetën e tyre të re në Shkup (megjithëse ishte mjaft vapë ndonjëherë - në fund të fundit ishte mesi i gushtit!).

Përshtypjet e mia të para për Shkupin dhe Maqedoninë e Veriut janë të shkëlqyera. Kam një ekip fantastik në Ambasadë dhe Rezidencë që ndihmoi që mbërritja jonë në Shkup të shkonte pa probleme, dhe unë dhe familja ime u pritëm me një mirëseardhje të ngrohtë në lagjen tonë të re në lagjen Vodno. Gjithashtu, takimet e mia gjatë disa javëve të fundit me ministrat e qeverisë, ambasadorët e tjerë, organizatat e shoqërisë civile dhe partnerët e zhvillimit, me hapjen, energjinë dhe humorin e tyre të mirë, lanë një përshtypje të fortë tek unë. Gjithashtu, në Shkup – të gjitha ato kafene të vogla – janë kudo – është e mrekullueshme për një dashamirës të kafesë si unë! Mezi pres periudhën e ardhshme në Shkup, si profesionalisht si Ambasadore e Suedisë në Maqedoninë e Veriut, ashtu edhe personalisht.

Cili do të jetë fokusi i mandatit tuaj?

Kur ia paraqita kredencialet e mia Presidentes Siljanovska-Davkova më 16 shtator, përcaktova gjithashtu tre prioritetet kryesore për mandatin tim si Ambasador i Suedisë në Maqedoninë e Veriut, të gjitha të lidhura me mbrojtjen dhe promovimin e interesave suedeze, në një kuptim më të gjerë, dhe me forcimin e partneritetit të fortë dhe të qëndrueshëm midis dy vendeve tona:

Së pari, do të doja të thelloja partneritetin tonë politik. Ne jemi partnerë në Evropë dhe tani aleatë në NATO. Ne do të vazhdojmë të jemi një mbështetës i fortë i rrugës së Maqedonisë së Veriut drejt integrimit dhe anëtarësimit në BE, dhe gjithashtu – duke marrë parasysh situatën gjeopolitike – do të zhvillojmë më tej bashkëpunimin tonë në fushën e sigurisë dhe mbrojtjes.

Një prioritet i dytë për mua do të jetë promovimi i biznesit, investimeve dhe rritjes në të dy vendet – ka potencial të madh këtu. Tashmë ka rreth 20 kompani suedeze të pranishme në Maqedoninë e Veriut - në vitet e ardhshme, do të doja të shihja që ky numër të rritej. Gjithashtu, do të doja t'i inkurajoja kompanitë dhe sipërmarrësit këtu të eksplorojnë mundësitë në Suedi.

Prioriteti im i tretë do të jetë promovimi i kontakteve tashmë të forta midis njerëzve të kombeve tona, të inkurajuara edhe nga diaspora shumë e vlerësuar maqedonase në Suedi. Do të doja të shihja më shumë turizëm midis vendeve tona, veçanërisht tani që shumë shpejt do të kemi përsëri fluturime direkte midis Shkupit dhe të gjitha qyteteve kryesore në Suedi.

Marrëdhëniet dypalëshe midis Suedisë dhe Maqedonisë së Veriut janë të shkëlqyera. Ne kemi pasur marrëdhënie diplomatike për më shumë se 30 vjet dhe Ambasada në Shkup ekziston për 20 vjet. Ne bëjmë shumë së bashku dhe marrëdhënia është e fortë, e qëndrueshme dhe e ndershme. Do ta çojmë atë që andej në nivelin tjetër në vitet e ardhshme!

Suedia është një mbështetëse tradicionale dhe e fortë e aspiratave të Maqedonisë për anëtarësim në Bashkimin Evropian. A mund të ndihmojë Suedia në zhbllokimin e rrugës së vendit drejt BE-së, në përputhje me kriteret e Kopenhagës?

“Angazhimi i Suedisë për zgjerimin e BE-së ka qenë dhe mbetet gjithmonë i forte. Në fakt, sipas një sondazhi të Eurobarometrit të publikuar në shtator 2025, Suedia është "më miqësorja ndaj zgjerimit"

nga të gjitha shtetet anëtare të BE-së, me 79 për qind të të anketuarve në favor të zgjerimit. Unë jam gjithashtu një mbështetës i fortë e integrimit evropian, bashkëpunimit brenda BE-së dhe procesit të zgjerimit, dhe nga kjo perspektivë, shpresoj se do të ketë përparim gjatë mandatit tim këtu.

Ne do të vazhdojmë të qëndrojmë pranë Maqedonisë së Veriut dhe të gjitha vendeve kandidate që dëshirojnë të bashkohen me Unionin dhe të përmbushin kriteret e Kopenhagës. Anëtarësimi në Union - besoj - do të ishte me interes të madh jo vetëm për Maqedoninë e Veriut, por edhe për BE-në, duke përfshirë vendet fqinje, si dhe për shtetet anëtare më të largëta, siç është Suedia. Prandaj, shpresoj se do të ketë përparim në vitet e ardhshme. Përshtypja ime nga diskutimet këtu në Shkup është se kjo është gjithashtu ajo që shumica e njerëzve, veçanërisht të rinjtë, duan.

Për të mbështetur këtë angazhim, ne do të vazhdojmë gjithashtu mbështetjen tonë të fortë dypalëshe për përpjekjet e reformave të Maqedonisë së Veriut që lidhen me BE-në. Në fakt, objektivi kryesor i bashkëpunimit suedez për reforma me Maqedoninë e Veriut është pikërisht ky - të ndihmojë vendin në procesin e integrimit dhe pranimit në BE përmes mbështetjes financiare dhe teknike për institucionet për të përmbushur kriteret e Kopenhagës. Një pjesë e madhe e kësaj mbështetjeje shkon në Ministrinë e Çështjeve Evropiane për të mbështetur reformat në të gjithë qeverinë, me një fokus të veçantë në grupin e çështjeve themelore dhe luftën kundër korrupsionit, por programi ynë mbështet gjithashtu punën e rëndësishme të organizatave lokale, shoqërisë civile dhe medias së pavarur - të gjitha me qëllim integrimin në BE dhe përmbushjen e kritereve të Kopenhagës.

Maqedonia e Veriut dhe Suedia janë gjithashtu aleate të NATO-s. Si i shihni sfidat globale të sotme në kontekstin më të gjerë gjeopolitik dhe në kontekstin e zgjerimit të BE-së, duke pasur parasysh se vendet e Ballkanit Perëndimor janë ende jashtë Unionit?

Duke pasur parasysh situatën gjeopolitike, të gjithë duhet të bëjmë më shumë për të mbështetur Ukrainën, për t'iu kundërvënë një Rusie agresive dhe për të ndërtuar sigurinë evropiane - të gjithë duhet të rrisim angazhimin tonë. Kjo kërkon vullnet politik dhe veprim vendimtar në nivele të shumëfishta - në nivel kombëtar, dypalësh, brenda BE-së dhe në NATO, ku tani jemi aleatë. Si dy vende të përkushtuara ndaj një rendi të bazuar në rregulla, Maqedonia e Veriut dhe Suedia mund të luajnë një rol të rëndësishëm në këtë punë - globalisht në KB, rajonalisht në NATO dhe, shpresoj, në të ardhmen plotësisht në BE, me partneritetin tonë të ngushtë dypalësh si themel dhe pikënisje. Dhe këtu, si në fusha të tjera, ne jemi më të fortë së bashku.

Në kontekstin e BE-së, e mirëpres shumë që Maqedonia e Veriut mbetet e përkushtuar ndaj përafrimit të plotë me Politikën e Përbashkët të Jashtme dhe të Sigurisë (CFSP) të BE-së. Në kontekstin e NATO-s, mezi pres të mësoj më shumë rreth prioriteteve dhe qëndrimeve të Shkupit dhe të eksploroj fusha të reja bashkëpunimi, ku tashmë shoh potencial të madh për një partneritet të thelluar.

Suedia është një nga donatorët më të mëdhenj të vendit. Bashkëpunimi i Suedisë për reformat me Maqedoninë e Veriut është pjesë e strategjisë rajonale të reformave për vitet 2021-2027 për bashkëpunimin zhvillimor në Ballkanin Perëndimor dhe Turqi. A mund të na tregoni se sa mbështetje financiare është në dispozicion të vendit brenda këtij kuadri dhe cilat janë fushat kryesore ku po financoni?

Mbështetja jonë dypalëshe në vitin 2025 arrin në rreth dhjetë milionë euro, duke na bërë një nga donatorët më të mëdhenj në vend dhe qëllimi i saj i përgjithshëm është të mbështesë Maqedoninë e Veriut në procesin e saj të pranimit në BE. Ne i rishikojmë rregullisht prioritetet dhe partneritetet tona, në dritën e prioriteteve të qeverisë dhe kontekstit politik në ndryshim, por aktualisht fokusi ynë është në fushat e mëposhtme:

Të drejtat e njeriut, demokracia, sundimi i ligjit dhe barazia gjinore, duke përfshirë forcimin institucional për procesin e pranimit të Maqedonisë së Veriut në BE, promovimin e shoqërisë civile, barazinë gjinore dhe fuqizimin ekonomik të grave, si dhe mbështetjen për gazetarinë e pavarur dhe investigative.

Shoqëri paqësore dhe gjithëpërfshirëse, duke përfshirë punën me të rinjtë nga grupe të ndryshme dhe mbështetjen policore. Zhvillim i qëndrueshëm mjedisor dhe zhvillimi i qëndrueshëm ndaj klimës dhe përdorim i qëndrueshëm i burimeve natyrore, duke ndarë ekspertizën suedeze me institucionet dhe duke mbështetur shoqërinë civile për të luftuar ndotjen e ajrit, për të përmirësuar menaxhimin e mbeturinave dhe për të forcuar mbrojtjen e natyrës në Maqedoninë e Veriut.

Zhvillim ekonomik gjithëpërfshirës, me përpjekje për të mbështetur fermerët e vegjël, për të nxitur punësimin për të rinjtë dhe gratë, dhe për të mbështetur investimet në infrastrukturë në nivel lokal.

Siç mund ta shihni, mbështetja jonë kontribuon në punën e shumë sektorëve të shoqërisë, të gjitha në fusha ku prioritetet e Suedisë dhe Maqedonisë së Veriut përkojnë, dhe ku mund të bashkëpunojmë dhe të arrijmë përparim të përbashkët. Kjo mund të duket paksa abstrakte në letër, prandaj më lejoni t'ju jap dy shembuj konkretë të asaj që po bëjmë përmes programit tonë të reformave.

Në Maqedoninë e Veriut, ne mbështetëm mbi 130 familje me të ardhura të ulëta për të zëvendësuar sobat e tyre me dru me invertorë, duke përmirësuar efikasitetin e energjisë dhe rehatinë termike në shtëpitë e tyre, pa ndotur ajrin e brendshëm dhe të jashtëm. Ndotja e ajrit dhe varfëria energjetike janë të ndërlidhura, dhe ne duam të ndihmojmë në gjetjen e zgjidhjeve të qëndrueshme.

Së dyti, ne mbështesim zhvillimin e aftësive tek nxënësit në shkollat e mesme profesionale, në mënyrë që ata të jenë në gjendje të mirëmbajnë kamionët modernë Volvo - aftësi që aktualisht mungojnë jo vetëm në Maqedoninë e Veriut, por edhe në të gjithë rajonin, dhe përsëri, një fushë ku interesat e dy vendeve tona përputhen.

Një strategji e re rajonale po përgatitet aktualisht për të udhëhequr punën tonë këtu në Maqedoninë e Veriut, dhe shpresoj të jem në gjendje të ndaj më shumë rreth kësaj dhe hapave të ardhshëm së shpejti.

Maqedonia e Veriut dhe Suedia kanë marrëdhënie të shkëlqyera dypalëshe, dhe gjithashtu ka një diasporë të madhe maqedonase në Suedi. A ka mundësi dhe në cilat fusha mund të forcohet bashkëpunimi ekonomik midis dy vendeve?

“Diaspora maqedonase në Suedi luan një rol kyç në shkëmbimin aktiv që shohim në shumë fusha dhe sektorë të ndryshëm.

Siç e përmenda, forcimi i bashkëpunimit tonë ekonomik do të jetë një nga prioritetet e mia kryesore në vitet e ardhshme, dhe kjo është një fushë në të cilën Ambasada jonë do të përpiqet të forcojë më tej angazhimin e saj. Tashmë ka rreth 20 kompani suedeze të pranishme këtu në Maqedoninë e Veriut (që nga gjigandi global i telekomunikacionit Erikson, te ofruesi kryesor i kujdesit shëndetësor Diaverum, e deri te çokollatat e shijshme energjetike të Niks), por siç e përmenda, do të doja të shihja që kjo listë kompanish të rritej. Do të doja gjithashtu të inkurajoja më shumë kompani nga këtu të eksplorojnë mundësitë e biznesit në Suedi. Ky vizion do të realizohet edhe përmes Dhomës së re të Tregtisë Suedezo-Maqedonase, e cila do të lançohet zyrtarisht në Stokholm më 24 tetor, dhe të cilën shpresojmë se do të mbështesë mundësi të mëtejshme biznesi midis vendeve tona.

Por tregtia është një rrugë me dy drejtime, dhe Suedia është gjithashtu një treg i shkëlqyer për eksport dhe zgjerim për kompanitë dhe sipërmarrësit që kërkojnë të rriten, veçanërisht Stokholmi - kryeqyteti ynë dhe qyteti im i lindjes - i cili është një nga qendrat botërore të startup-eve (mendoni Spotify, Klarna dhe të tjerë). Suksesi na pret në Stokholm!

Jemi gjithashtu shumë të emocionuar që Wizz Air do të fillojë fluturime direkte nga Shkupi në Aeroportin Arlanda të Stokholmit në fund të tetorit. Ky është një mundësi fantastike dhe do të ndihmojë në nxitjen e turizmit, biznesit dhe kontakteve të mëtejshme midis njerëzve. Ne tashmë kemi fluturime direkte për në Geteborg dhe Malme, kështu që tani të tre qytetet kryesore suedeze janë të lidhura me Shkupin. Pra, ja një mesazh për lexuesit tuaj: rezervoni një fundjavë të këndshme të gjatë në Malme, Geteborg ose Stokholm (ose të tre, shikoni se cili ju pëlqen më shumë!).

Kush është Ola Sulstrom privatisht?

“Haha! Shumë gjëra! Por ndoshta më e rëndësishmja - bashkëshorti i Veronikës dhe baba krenar i tre fëmijëve të bukur - djali im më i madh është tashmë në universitet, por dy më të vegjlit janë me ne këtu në Shkup dhe tashmë kanë shumë miq të rinj.

Unë i dua sportet, përfshirë futbollin, dhe tani mezi pres të shikoj ndeshjet e Vardarit dhe të ndjek fushatën kualifikuese të Kupës së Botës të Maqedonisë së Veriut vitin e ardhshëm (dhe nga larg do të ndjek edhe përpjekjet e ekipit tim suedez të futbollit, Hamarbi). Unë gjithashtu vrapoj - kam përfunduar nëntë maratona të plota, megjithëse kjo ishte pak kohë më parë. Luaj gjithashtu tenis (sapo kam filluar!) dhe piano (jo shumë mirë!). Përveç kësaj, kam një interes të madh për kulturën - muzikën, letërsinë dhe teatrin - kështu që në fundjavë mund të takohemi në Opera ose në një librari - tani për tani kryesisht në seksionin në gjuhën angleze. Kam filluar të kërkoj autorë nga Maqedonia e Veriut të disponueshëm në përkthim dhe tashmë po përpiloj një listë leximi. Në vitet në vijim do të përpiqem të ndaj pak nga puna e Ambasadës në Shkup dhe jeta jonë këtu në Maqedoninë e Veriut në mediat sociale. Prandaj, do të doja t'i ftoja lexuesit tuaj të na ndjekin në Facebook, Instagram dhe X. Mund ta gjeni Ambasadën si @SwedenInMK, dhe mua personalisht si @SweAmbassdorMK. Qëndroni në kontakt me ne për lajme rreth gjithçkaje suedeze dhe që tingëllon suedeze, dhe mos ngurroni të më dërgoni ide dhe sugjerime të mira se si të forcojmë partneritetin midis Maqedonisë së Veriut dhe Suedisë. Dhe sigurisht, më dërgoni sugjerime argëtuese për diçka që duhet ta provoj, vizitoj ose shijoj ndërsa jam në Shkup (duke përfshirë, sigurisht, çdo gjë që lidhet me librat, kafenë ose futbollin). Le të qëndrojmë në kontakt!

Foto: Frosina Naskoviq