Софија, 16 декември 2025 (МИА/БТА) - Институтот за компјутерски науки, вештачка интелигенција и технологии (INSAIT) при Софискиот универзитет (СУ) „Св. Климент Охридски“ создаде најголемата отворена 3D база на податоци во светот за вештачка интелигенција која разбира јазик и простор, соопшти прес-центарот на високообразовната институција.

Ова е веста, која денеска ја избра МИА од сервисот на Бугарската телеграфска агенција (БТА), согласно Договорот за размена на информации и професионална соработка, кој предвидува секој ден националните информативни агенции на Северна Македонија и Бугарија да разменуваат по една вест, која ќе ја објават на својот интернет сајт без промени со изрично посочување и цитирање на партнерот како извор.

INSAIT, заедно со водечки меѓународни научни институции, го претставува SceneSplat-49k, најголемата јавно достапна колекција од висококвалитетни и сложени 3D сцени во формат Gaussian Splatting, како и SceneSplat-Benchmark, сеопфатна платформа за евалуација на модели за Language Gaussian Splatting.SceneSplat-49k вклучува 48.856 реконструирани сцени од реалниот свет, кои опфаќаат и затворени и отворени простори, од кои 12.061 се збогатени со јазични карактеристики. Создавањето на овој сет на податоци е резултат на значителен човечки труд и компјутерски ресурси во износ од 861 GPU-дена, што гарантира високо ниво на реализам и разновидност.

Language Gaussian Splatting им овозможува на системите со вештачка интелигенција да имаат интеракција со 3D средини преку природен јазик и да разбираат просторни и семантички односи директно во три димензии. Досега, развојот на вакви системи беше ограничен поради недостатокот на големи, висококвалитетни 3D податоци и стандардизирани методи за евалуација.

SceneSplat-Benchmark го решава овој проблем со воведување на значително пореалистични и предизвикувачки услови за евалуација. Тој опфаќа 1.060 сцени и 325 семантички класи, и овозможува директна евалуација на моделите во 3D средина, наместо преку 2D проекции, што обезбедува попрецизно и порелевантно оценување на разбирањето на сцените на ниво на простор.

Проектот е резултат на заедничката работа на INSAIT, Универзитетот во Амстердам, ETH Zurich (Лабораторија за компјутерски вид), Нанџингскиот универзитет за аеронаутика и астронаутика, Универзитетот Џонс Хопкинс, Универзитетот во Пиза и Универзитетот во Тренто. Тој претставува важен чекор кон развојот на следната генерација на 3D системи за вештачка интелигенција со примена во роботиката, виртуелната и зголемената реалност и природната интеракција човек-машина, забележува СУ..

БТА потсетува дека Институтот за компјутерски науки, вештачка интелигенција и технологии (Institute for Computer Science, Artificial Intelligence and Technology – INSAIT) беше официјално отворен на 11 април 2022 година во сала 3 на Националниот дворец на културата.

Институтот INSAIT беше отворен во партнерство со двата најголеми технолошки универзитети во Швајцарија – со Федералниот технолошки институт во Цирих (ETH Zurich) и со Политехничкиот универзитет во Лозана (EPFL). Институтот стана дел од структурата на Софискиот универзитет „Св. Климент Охридски“.

Идеолог за создавањето на Институтот за компјутерски науки, вештачка интелигенција и технологии е познатиот бугарски истражувач проф. Мартин Вечев, кој раководи со Лабораторијата за сигурни, доверливи и интелигентни системи на ETH Zurich, соопштија иницијаторите при создавањето на институтот.

Медиумската информативна агенција овие текстови ги објавува во оригинална форма, согласно Договорот за размена на информации и професионална соработка меѓу двете национални новински агенции МИА и БТА.