Shkup, 27 maj 2023 (MIA) - Do të vazhdojmë të punojmë me ritëm të njëjtë, maksimalisht të përkushtuar në rritjen e prodhimit të energjisë elektrike dhe në shërbim të qytetarëve. Në rrjedhë është realizimi i projekteve nga SHA EMV, që do të sjellë kapacitet të instaluar prej 1.760 MW, që është më shumë se kapaciteti ekzistues i instaluar i EMV-së prej 1.420 MW, porositi drejtori i përgjithshëm i kompanisë Vasko Stefanov në intervistë për MIA-n.

Prodhimi vendor, siç shprehet ai, është më i lirë dhe për këtë arsye ata e rrisin atë.

“Në periudhën e kaluar, në kushte të krizës energjetike, arritëm të vëmë në funksion të gjitha kapacitetet vendore të prodhimit të energjisë elektrike, duke e zvogëluar në këtë mënyrë varësinë nga importet e rrymës së shtrenjtë. SHA EMV arriti të menaxhojë krizën energjetike me elektrocentralet që janë nga 40, 50 dhe 60 vjet të vjetra, amortizimi i tyre është i madh dhe prodhimi i energjisë elektrike zhvillohet përmes riparimit dhe mirëmbajtjes së tyre të vazhdueshme", bën të ditur Stefanovi në intervistën që po e transmetojmë të plotë.

Para do kohë jeni emëruar në postin e drejtorit të përgjithshëm të SHA EMV. Në çfarë gjendje e morët kompaninë?

"Postin e drejtorit të përgjithshëm të SHA EMV e mora në fillim të prillit të vitit 2023. Në periudhën e kaluar, në kushte vërtet të vështira, SHA EMV përballoi me sukses krizën energjetike dhe krizën e KOVID-it. Edhe pse SHA EMV ka punuar në kushte të tilla, megjithatë vitin e kaluar 2022 e përfundoi me fitim, e kjo tregon se menaxhimi i kompanisë ka qenë i suksesshëm. Përveç asaj se SHA EMV përfundoi vitin 2022 me fitim, në shkurt të vitit 2022 u realizua prodhimi më i madh ditor i energjisë elektrike në dekadën e kaluar. Krahas kësaj, është përfshirë edhe TEC Negotinë, që ishte kapacitet i harruar. Në të ardhmen, do të vazhdojmë të punojmë me ritëm të njëjtë, maksimalisht të përkushtuar në rritjen e prodhimit të energjisë elektrike dhe në shërbim të qytetarëve

A planifikoni të vazhdoni projektet e filluara tashmë në fushën e burimeve të energjisë së ripërtëritshme, veçanërisht ndërtimin e elektrocentraleve fotovoltaike sipas parimit të partneritetit publiko-privat dhe ndërtimin eventual të hidrocentralit riverzibil Çebren?

- SHA EMV nga viti 2019 filloi të zbatojë projektet e tranzicionit energjetik, respektivisht transformimit energjetik. Të gjitha aktivitetet tona ishin në përputhje me Strategjinë e miratuar për energjetikë deri në vitin 2040 dhe me lëvizjen drejt skenarit të gjelbër.

Në rrjedhë është realizimi i projekteve nga SHA EMV, që do të sjellin kapacitet të instaluar prej 1.760 MW, që është më shumë se kapaciteti ekzistues i instaluar i EMV-së prej 1.420 MW. Në vitin 2019, SHA EMV e bleu dhe vuri në funksion elektrocentralin kogjenerativ të gazit KOGEL me kapacitet 30 megavat, i cili është i lidhur me sistemin ekzistues të filialit Energjetikë-Shkup.

Në prill 2022, u nis termocentrali fotovoltaik 10 megavat Oslomej-1, centrali i parë i tillë shtetëror. EMV e ndërtoi atë në kushte jashtëzakonisht të vështira për të punuar në krizën e KOVID-it dhe krizën energjetike. Ky është elektrocentrali i parë fotovoltaik në Evropën Juglindore i ndërtuar mbi një minierë të vjetër qymyri. Ndërtimi i një termocentrali tjetër diellor 10 MW në Oslomej, në pronësi të plotë të AD ESM, si dhe ndërtimi i dy termocentraleve fotovoltaike 50 MW (100 MW në total) në Oslomej, si një partneritet publik-privat i AD ESM, është në proces.

Deri në katër centrale fotovoltaike 280 MW (20+60+100+100) do të ndërtohen në REK Manastir, gjithashtu në vendin e minierave të vjetra, dhe do të zëvendësojnë një bllok të REK Manastir me kapacitetin e tyre. Elektrocentrali kogjenerativ i gazit prej 250-400 MW do të ndërtohet në "REK Bitolla" dhe do të zëvendësojë 2 blloqe të termocentralit. Në rrjedhë është ndërtimi i termopërçuesit nga "REK Bitolla" deri në Manastir, Novaci dhe Mogillë, që do të sigurojë ngrohje për institucionet dhe banorët në të tre komunat.

SHA EMV bleu 10% të kapacitetit të gazit të lëngshëm në terminalin e gazit në Aleksandrupoli, Greqi, respektivisht 550 milionë metra kub gaz të lëngshëm në vit për periudhë prej 15 vjetësh. Së fundi, ekziston procedura pas thirrjes qeveritare për zgjedhjen e kompanisë për të ndërtuar hidrocentralin Çebren, në partneritet publiko-privat me SHA EMV. Në rrjedhë janë aktivitetet për përmbylljen e kapacitetit të instaluar të Parkut të erës Bogdanci - faza e dytë, me shtimin e turbinave plotësuese, me kapacitet të instaluar prej 14 MW. Në rrjedhë është edhe procedura në fazën e tretë të rivitalizimit të hidrocentraleve, me vlerë të investimit prej 28 milionë euro.

Cila është gjendja e kapaciteteve të prodhimit të EMV-së?

“Në periudhën e kaluar, në kushte të krizës energjetike, arritëm të vëmë në funksion të gjitha kapacitetet vendore të prodhimit të energjisë elektrike, duke e zvogëluar në këtë mënyrë varësinë nga importet e rrymës së shtrenjtë. Prodhimi vendor, siç shprehet ai, është më i lirë dhe për këtë arsye ata e rrisin atë.

SHA EMV arriti të menaxhojë krizën energjetike me elektrocentralet që janë nga 40, 50 dhe 60 vjet të vjetra, amortizimi i tyre është i madh dhe prodhimi i energjisë elektrike zhvillohet përmes riparimit dhe mirëmbajtjes së tyre të vazhdueshme. Në vitet e kaluara, në "REK Bitolla" janë bërë riparime kapitale që nuk janë bërë për një kohë të gjatë, janë investuar mjete dhe kohë dhe punë me qëllim që të forcohen, të jenë më të qëndrueshëm dhe më të sigurta në procesin e prodhimit. Janë rehabilituar edhe hidrocentralet.

Ne e kemi përfshirë edhe "TEC Negotino" për vetëm 40 ditë. "TEC Negotino" u vu në funksion dhe në vitin 2022 prodhoi 412.692 megavat orë energji elektrike, e që nga 31 marsi i këtij viti prodhoi 321.870 megavat orë.

U soll transformator i ri për Bllokun 3 në "REK Bitolla" dhe blloku u vu në funksion për një afat shumë të shpejtë. Jo vetëm që u soll transformatori i rëndë 240 tonë dhe nga Turqia u transportua me kompozicion të posaçëm, përmes tokës nëpër Turqi, me anije deri në portin e Selanikut dhe nga atje përsëri me tokë në destinacionin përfundimtar – "REK Bitolla", por u restaurua edhe transformatori i vjetër që tani qëndron si rezervë.

Kur dhe si do të filloni riparimet e rregullta të kapaciteteve?

“Ashtu si çdo sezon i ngrohjes, pavarësisht nëse jemi në krizë energjetike apo jo, përgatitjet për sezonin e ardhshëm të ngrohjes kanë filluar tashmë. Për të përballuar me sukses çdo sfidë dhe situatë të paparashikueshme, gjëja më e rëndësishme është të jesh gati dhe të kesh të gjitha kapacitetet në dispozicion. Sezonin e kaluar të ngrohjes, arritëm të vëmë në funksion "TEC Negotino", edhe pse askush nuk besonte se do të fillonte prodhimin në një kohë kaq të

shkurtër. Momentalisht, "TEC Negotino" po u nënshtrohet riparimeve të rregullta në mënyrë që të përgatisë kapacitetin për sezonin e ardhshëm të ngrohjes. Riparimi zgjatë 75 ditë. Aktivitete të tjera më karakteristike që mund të dallohen janë: riparimet kapitale në "HEC Kozjak" në Gjeneratorin 2, në "HEC Glloboçica" në Gjeneratorin 1 dhe "HEC Shpilje" në Gjeneratorin 1 dhe riparimet kaopitale të "TE Bitolla 2", dhe riparimet e rregullta vjetore të "TE Bitolla 1", "TE Bitolla 3" dhe "TE Osllomej".

A do të mund të kalojë edhe sezoni i ardhshëm i ngrohjes pa probleme në fushën e furnizimit me energji elektrike dhe termike, siç kaloi ai viti paraprak, nëse përsëri ju kërkohet të menaxhoni sistemin qendror të ngrohjes në Shkup?

- SHA EMV arriti të menaxhojë krizën energjetike me elektrocentralet 40, 50 dhe 60 vjeç, amortizimi i tyre është i madh dhe prodhimi i energjisë elektrike kryhet nëpërmjet riparimit dhe mirëmbajtjes së vazhdueshme të tyre.

Në vitet e kaluara, në "REK Bitolla" janë bërë riparime kapitale që nuk janë bërë për një kohë të gjatë, janë investuar mjete dhe kohë dhe punë për t 'i forcuar ato, për t' i bërë më të qëndrueshme dhe më të sigurta në procesin e prodhimit. Janë rehabilituar edhe hidrocentralet.

Në kushte të krizës më të madhe energjetike në botë, pavarësisht spekulimeve të panumërta, lajmeve të rreme, skenarëve të pabazuar të zi, SAD EMV së bashku me Qeverinë arritën t 'u sigurojnë qytetarëve një furnizim të sigurt, të qëndrueshëm me energji elektrike dhe ngrohje nga fillimi deri në fund të sezonit të ngrohjes.

Qytetarët kishim furnizim të sigurt dhe të qëndrueshme me rrymë dhe ngrohje që filloi brenda afatit të përcaktuar dhe gjatë gjithë sezonit të ngrohjes. Është rritur prodhimi vendor i energjisë elektrike. SHA EMV siguroi 100 përqind furnizim me energji elektrike, megjithëse sipas ligjit duhej 60 për qind.

Paralelisht, SHA ESM mori përsipër ngrohjen me energji termike në kryeqytet. Me shumë punë, përkushtim dhe angazhim të madh, mund të themi se e kemi përmbushur me sukses dhe po e kryejmë misionin tonë në këtë kohë të vështirë - energji të sigurtë elektrike dhe ngrohje për qytetarët, për institucionet, për ekonominë. Pa asnjë ditë restriksione.

Në sheshin "Maqedonia" në Shkup ka filluar ndërtimi i ndërtesës pranë hotelit "Meriot" dhe është duke u punar në fasadën e Shtëpisë "Pallatit të oficerëve". A po planifikon EMV të bëjë ndonjë fasadë të këtillë të ndërtesës, e cila tani duket si rrënojë, ndërsa ndodhet në qendër të qytetit?

- Ndërtesa e SHA EMV ishte një nga ndërtesat më të rëndësishme të arkitekturës moderne të viteve 1960 dhe 1970.

Për fat të keq, të gjitha përpjekjet e SHA EMV që të mund të përdorë ndërtesën e re dhe për të shitur ose të heqë dorë nga e vjetra, nuk kanë dhënë rezultat, respektivisht përkundër shumicës së paralajmërimeve se gjendja e krijuar juridike mund të zgjidhet, ajo ende nuk është zgjidhur, respektivisht ndërtesa nuk mund të marrë një leje të përdorshme dhe nuk mund të ushtrohet prani teknike.

Për këto arsye, SHA EMV është gjithashtu e ekspozuar ndaj shpenzimit për investim në ndërtesën e re që nuk mund ta përdorë, dhe shpenzimit për riparim dhe rregullim të ndërtesës së vjetër në të cilën nuk ka kushte përkatëse për të punuar brenda, as fasadë dhe pamje përkatëse nga jashtë. Gjithashtu, Qyteti i Shkupit, Komuna Qendër dhe SHA EMV kërkonin zgjidhje të re urbanistike për ndërtesën, por hasën në interpretime të ndryshme rreth kompetencave.

Tani, pas përfundimit të këtij sezoni të ngrohjes, në të cilin SHA EMV mori detyrime shtesë duke menaxhuar ngrohjen qendrore në Shkup, ne do ta kthejmë shpejt në fokus çështjen që lidhet me fasadën e ndërtesës në shesh.

Çfarë planifikoni të bëni me objektin e ri të EMV-së, që ndodhet në afërsi të stacionit të vjetër hekurudhor?

- Situata është hasur si problem që në ndërrimin e pushtetit në vitin 2017, e deri te kjo është ardhur për shkak të mossigurimit të lejeve për ndryshime gjatë ndërtimit gjatë viteve kur objekti ishte duke u ndërtuar. Për momentin, SHA EMV, Ministria e Transportit dhe Lidhjeve dhe subjektet e tjera kompetente janë në fazën e gjetjes së një zgjidhjeje për vënien në përdorim të ndërtesës së re.

Valentin Jankovski

Foto: Darko Popov