Uashington, 5 nëntor 2024 (MIA) - Përveç zgjedhjeve presidenciale dhe zgjedhjeve për Senatin dhe Dhomën e Përfaqësuesve, votuesit amerikanë sot në 41 shtete të SHBA-së vendosin për mbi 150 masa dhe rregullore që mbulojnë një gamë të gjerë temash - nga aborti, mënyra e mbajtjes së zgjedhjeve, përmes të cilave merr mungesë me pagesë deri në ndalimin e gjuetisë së kafshëve trofe dhe uljen e vjedhjeve në shitjen me pakicë.

Më së shumti vëmendje tërheqin referendumet për abort. 

Më shumë se dy vjet pasi Gjykata Supreme e SHBA-së e pezulloi ligjin Rou kundër Uejd dhe i dha fund të drejtës federale kushtetuese të abortit, votuesit në 10 shtete federale po vendosin nëse do t’i fuqizojnë të drejtat riprodhuese në kushtetutat e tyre shtetërore. 

Ajo shkon një hap më tej për banorët në Arizona, Florida, Misuri, Nebraska dhe Dakota e Jugut: duke votuar në favor të të drejtave riprodhuese, ata do të votonin për të shfuqizuar ndalesën aktuale të abortit ose politikat kufizuese të shtetit të tyre.

Edhe në Nebraska, votuesit gjithashtu mendojnë për masën e cila do ta bënte të kundërtën – do ta fuqizojë ndalesën e tanishme për abort në kushtetutën e shtetit. 

Disa nga betejat më të ashpra të këtij viti janë se kush mund të votojë dhe si. Propozime për votim me zgjedhje të renditur, rindarje dhe çështje të tjera elektorale janë shfaqur në disa shtete. Votimi i renditur – ku votuesit renditin kandidatët e tyre dhe votat e kandidatëve më të dobët rishpërndahen derisa një kandidat të arrijë shumicën – shihet si një mënyrë për të reduktuar polarizimin dhe promovimin e kandidatëve mesatarë. Megjithatë, ky sistem votimi përballet me sfida në transparencë.

Një çështje tjetër e diskutuar shpesh është e drejta e votës për joshtetasit. Tetë shtete –Ajdaho, Ajova, Kentaki, Misuri, Karolina e Veriut, Oklahoma, Karolina e Jugut dhe Uiskonsin – do të votojnë mbi amendamentet kushtetuese që ndalojnë në mënyrë eksplicite joqytetarët të votojnë në zgjedhjet federale. Ligji federal tashmë e ndalon këtë praktikë, por disa qytete në vend lejojnë joqytetarët të votojnë në disa zgjedhje lokale.

Votuesit në Floridë do të vendosin nëse këshillat shkollorë duhet të jenë partiakë. 

Në një vit kur votuesit nga të dyja partitë përmendin inflacionin dhe çmimet e larta si shqetësimet kryesore, qytetarët në disa shtete do të marrin në konsideratë masat për pagën minimale dhe mungesën e paguar. Alaska dhe Misuri do të votojnë për një propozim për të rritur gradualisht pagën minimale në 15 dollarë në orë dhe do të kërkojnë që kompanitë të ofrojnë mungesë me pagesë, ndërsa Kalifornia do të votojë për të rritur pagën minimale në 18 dollarë.

Arizona dhe Masaçusets do të votojnë për propozime që kanë të bëjnë me pagën minimale për punëtorë të cilët marrin bakshish, e cila për momentin është prej 7 deri në 11 dollarë. 

Pesë shtete – Arkanzas, Florida, Nebraska, Dakota e Veriut dhe Dakota e Jugut – do të votojnë nëse do ta legalizojnë mariuhanën ose t’i lehtësojnë kufizimet për të.  

Në Masaçusets, psikedelikët janë në fletëvotim: Pyetja shtetërore 4 do të lejonte përdorimin personal të sasive të caktuara të psikodelikëve dhe do të krijonte një komision për t'i taksuar dhe rregulluar ato.

Gati një dekadë pas vendimit të Gjykatës Supreme për martesat e të njëjtës gjini, tre shtete – Kalifornia, Kolorado dhe Havai – do të votojnë nëse do ta largojnë “gjuhën joaktive” nga kushtetutat e tyre, e cila e kufizon martesën vetëm burrë dhe grua. 

Masat e tjera për të cilat disa amerikanë po votojnë sot mbulojnë çështje nga krimi dhe emigracioni deri te gjuetia dhe financimi i shkollave private. Kalifornia, ku vjedhjet me pakicë dhe varësia nga droga kanë tërhequr vëmendjen vitet e fundit, do të votojë një propozim për të ashpërsuar dënimet për disa lloje të vjedhjeve dhe krimeve të lidhura me drogën.

Në Arizonë do të votohet për propozimin që do ta shpallë si “të jashtëligjshëm” hyrjen në shtet nga jashtë përveç në vendkalimin kufitar zyrtar, me qëllim që të parandalohen kalimet e jashtëligjshme nga Meksika. 

Votuesit e Kolorados vendosin nëse do të ndalojnë gjuetinë e trofeve të luanëve malorë dhe rrëqebullit. Nëse e bëjnë këtë, Kolorado do të bëhet shteti i dytë që ndalon këtë praktikë. Votuesit e Kalifornisë në vitin 1990 miratuan një masë për të ndaluar vrasjen e luanëve malorë për sport.

Do të votohet edhe për shkolla private. Aktivistët për ruajtjen e shkollave publike nga Nebraska propozuan masë për pezullimin e ligjit që lejon mjetet nga tatimpaguesit të shfrytëzohen për arsim në shkolla private. fc/

Fotografia: Arkivi