Shkup, 13 gusht 2025 (MIA) - Nuk e kemi prodhuar qumështin nga bletëtë meshkuj deri më tani pa pasur ndonjë arsye konkrete. Kështu, shumë shkurt, shpjegon bletari Blagojçe Najdovski pse ende nuk e kemi këtë "super ushqim", të mbushur me minerale dhe vitamina, të cilat vendet lindore i përdorin për dekada edhe si ilaç. Oh, shumë pak në vend kanë dëgjuar për këtë homogjenat biologjikisht aktiv nga larvat e dronëve (bletët meshkuj në kolonitë e bletëve), por bletarët që dinë ta prodhojnë atë mund të numërohen me gishta. Dhe nuk nevojitet asgjë e veçantë, thotë Najdovski, vetëm kohë, vullnet, dashuri dhe teknologjia – e shtypjes apo presimit.

Qumështi i përftuar nga bletët meshkuj - dronët, ndër të tjera, është i mirë për osteoporozën dhe problemet e fertilitetit, për mosfunksionimet seksuale, për rritjen e masës muskulore, për lehtësimin e simptomave të menopauzës, për problemet me yndyrën e tepërt ose presionin e lartë të gjakut, forcon sistemin imunitar dhe nervor qendror. Ka një vlerë të lartë energjie dhe ushqyese, 100 gramë përmban 405 kilokalori ose një të tretën e nevojës ditore të njeriut për lëndë ushqyese. Përbërja është pesë për qind proteina, një për qind yndyrë dhe 94 për qind karbohidrate.

Në vitet e fundit, Kina dhe India gjithashtu kanë bërë përgatitje të veçanta - ata kombinojnë qumështin e dronit me pelte mbretërore apo qumësht mbretëreshe, sepse këto dy produkte bletësh plotësojnë njëri-tjetrin në aspektin e cilësisë, vetive pozitive dhe specifikave.

Siç informoi Najdovski në një intervistë për MIA-n, konsumatorët maqedonas do të jenë në gjendje të blejnë qumështin tonë, vendas të dronit, direkt nga bletarët, duke filluar nga kjo vjeshtë, dhe çmimi do të jetë disa herë më i ulët se ai i qumështit të mbretëreshës. Është më mirë të blini qumështin e përftuar nga bletëtë meshkuj aty ku prodhohet, thekson Najdovski, i cili, përveçse merret me bletari për 30 vjet, ka edhe një diplomë master në shkencat bujqësore.

“Qumështi i përftuar nga bletëtë meshkuj, siç sugjeron edhe emri, është një produkt bletësh i marrë nga presimi i larvave të bletëve meshkuj- dronëve. Është një substancë homogjene në formën e qumështit kremoz, me ngjyrë të bardhë ose të verdhë, me shije të thartë. I ngjan qumështiti të mbretëreshës, por përbërja e saj është shumë e ndryshme. Përmban vitamina, minerale, hormone, një thesar të tërë lëndësh ushqyese. Në vendin tonë, ende nuk prodhohet nga mjalti i papasterizuar, prandaj askush nuk e ka filluar ta prodhojë. Ndoshta arsyeja është pjesërisht mentaliteti, thjesht kemi rezistencë ndaj produkteve të reja, megjithëse, në thelb, nuk është aspak një produkt i ri. Vendet e Azisë Lindore, vendet nga ish-Bashkimi Sovjetik, ose mund të them lirisht nga Bullgaria në Kinë, e kanë përdorur qumështin e përftuar nga bletët meshkuj për shumë vite, si për ushqim ashtu edhe si ilaç”, thekson Najdovski.

Sipas tij, në Maqedoni ka rreth 4,000 bletarë dhe ka disa qindra prodhues të qumështin e mbretëreshës, ose afërsisht, çdo bletar i dhjetë prodhon qumështin e mbretëreshës. Ndryshe nga qumështi apo peltja mbretërore, qumështi i dronit mund të prodhohet nga çdo bletar sepse procedura është shumë e thjeshtë dhe nuk ka kosto.

Siç shpjegon bashkëbiseduesi ynë, një koloni bletësh ka deri në 5,000 bletë meshkuj që "ne thjesht i nxjerrim nga kosherja e bletëve dhe i lëmë të ngordhin", por edhe ato mund të përdoren dhe të jenë të dobishme.

“Unë kam qenë bletar për tridhjetë vjet, nuk njoh askënd në vend që të ketë prodhuar më shumë se tre deri në katër kilogramë pelte mbretërore sepse kërkon shumë njohuri dhe kohë. Ndryshe nga pelteja mbretërore, qumështi i dronëve është shumë i thjeshtë për t'u prodhuar. Nëse pelteja mbretërore prodhohet vetëm me disa gramë nga një koloni bletësh, qumështi i dronëve mund të merret në rreth katër kilogramë. Është i lehtë për t'u bërë në sasi të mëdha, është i lirë, nuk keni nevojë të keni një fushë, një traktor, bagëti ose pleh, mjafton vetëm të zotëroni koloni bletësh. Procedura nuk e shqetëson në asnjë mënyrë koloninë e bletëve, as nuk dëmton nxjerrjen e mjaltit, prodhimin e propolisit ose ndonjë produkti tjetër të bletëve. Pra, mjalti mund të prodhohet njësoj si çdo vit, dhe qumështi i dronëve do të jetë një lloj nënprodukti. Dronët kanë një funksion në koloninë e bletëve, ata janë pjalmuesit e mbretëreshës, por nuk janë pjesa produktive e komunitetit. Kur poleni mbaron në natyrë, në mes të verës, bletët i dëbojnë dronët apo bletëtë meshkuj, secili prej tyre, "5,000 dalin jashtë", nënvizon Najdovski.

Si problem, ai thekson frikën midis disa bletarëve se qumështi i dronëve do të zvogëlojë konsumin e qumështiti të mbretëreshës. Por, siç thotë ai, kjo nuk është aspak e vërtetë.

“Ekziston një thashethem i tillë, por nuk është aspak i vërtetë. Përfitimi i qumështiti të mbretëreshës është më se i qartë dhe i provuar, dhe përfitimi i qumështit të dronëve është vetëm një shtesë që është konfirmuar edhe shkencërisht. Aktualisht, në Maqedoni, bletarët që prodhojnë qumësht dronësh mund të numërohen me gishta, por, megjithatë, edukimi i konsumatorit është gjithashtu shumë i rëndësishëm. Ne duam t'u tregojmë njerëzve se sa i dobishëm është ky produkt, t'u mësojmë atyre se është më mirë të parandalohen sëmundjet që shkaktohen kryesisht nga një dietë moderne dhe e pabalancuar. Në të njëjtën kohë, ne duam t'i inkurajojmë bletarët ta prodhojnë atë”, thekson edhe një herë bashkëbiseduesi ynë.

Ai shton gjithashtu se çmimi nuk është përcaktuar ende, sepse nuk është ende në shitje.

“Për momentin, nuk do të ofroja për çmimin e qumështit të dronit, sepse nuk është ende në shitje, por është disa herë më i lirë, deri në dhjetë herë më i lirë se pelteja mbretërore, çmimi i së cilës arrin në 2,000 euro për kilogram”, është decid Najdovski.

Përfitimet, thekson ai, janë të provuara shkencërisht, por, për fat të keq, mezi ndonjë nga konsumatorët maqedonas është i njohur me to. Shumica as nuk kanë dëgjuar për qumështin e përftuar nga bletët meshkuj.

“Njerëzit këtu nuk kanë njohuri rreth këtij produkt sepse ne bletarët nuk e kemi promovuar atë. Duke pasur parasysh përbërjen e tij, ai mund të përdoret si ushqim dhe si ilaç për të gjitha moshat. Ai përmban gjithçka që mund të imagjinohet nga mikro dhe makro elementët. Përdoret për problemet me osteoporozën dhe fertilitetin, për mosfunksionimet seksuale, për rritjen e masës muskulore, për lehtësimin e simptomave të menopauzës, për problemet me yndyrën e tepërt ose presionin e lartë të gjakut. Ekziston një gamë e tërë sëmundjesh me të cilat mund të ndihmojë. Praktikisht, ai plotëson, balancon ushqimin e përpunuar që konsumojmë çdo ditë, i cili, siç e dimë, është një nga shkaqet më të zakonshme të sëmundjeve. Në të gjithë vendet lindore, pelteja mbretërore shitet si suplement dhe trajtohet si e tillë, si një shtesë ushqimore, dhe mund të gjendet tekstualisht kudo, në tregje, dyqane me ushqime të shëndetshme, farmaci,..., shpjegon Najdovski. 

Ruajtja e qumështiti të dronëve është specifike sepse është termolabile, kështu që pasi të "nxirret" duhet të konservohet sa më shpejt të jetë e mundur. Ka disa mënyra për ta bërë këtë - në alkool, me ngrirje, ..., ka disa metoda.

“Është më mirë që të blihet aty ku prodhohet. Shteti ka mundësuar shitjet "në prag të derës", kështu që njerëzit do të jenë në gjendje ta blejnë atë direkt nga bletarët”, thekson Najdovski.

Ai dhe kolegët e tij aktualisht janë maksimalisht të përkushtuar për informimin dhe edukimin e konsumatorëve, por edhe të bletarëve. Po përgatiten materiale video të posaçme për dozën dhe metodën e përdorimit, të cilat do të jenë në dispozicion falas për qytetarët (konsumatorët), ndërsa do të ofrohen udhëzime të posaçme për bletarët (për metodën e prodhimit).

“Të gjithë do të përfitojmë nga qumështi i dronit, bletarët do të gjenerojnë të ardhura shtesë dhe do të jenë më fitimprurës sepse është një "produkt i ri inovativ", do të sigurohet ushqim më i mirë për qytetarët dhe do të ruhet biodiversiteti. Aktualisht po mësojmë nga ekspertët bullgarë se si të prodhojmë qumështin e përftuar nga bletëtë meshkuj”, thekson Najdovski.

Ai kujton se Shoqata për Zhvillim Rural "JAVOR" nga Zërnovci po zbaton projektin "Bletaria Diellore e Mençur", qëllimi kryesor i të cilit është krijimi i kushteve për bletari fitimprurëse përmes prodhimit të produkteve të reja inovative të bazuara në përftimin e qumështit nga bletëtë meshkuj në kushtet e ndryshimeve klimatike. Projekti mbështetet nga BE-ja dhe Qeveria e Malit të Zi përmes projektit rajonal "EICEE - Ekosistemi për Eko-Inovacion dhe Ekonomi Qarkore në Ballkanin Perëndimor".

Mirjana Çakarova

Foto: Arkivi i Blagojçe Najdovskit